เกาะติดประเด็นร้อน “การชุมนุมประท้วงประธานาธิบดีโมฮัมเหม็ด มอร์ซี แห่งอียิปต์” (4)

สรุปสถานการณ์: (อัพเดท 4 ก.ค. 0.30 น.) เมื่อวันอังคาร (2 ก.ค.) โมฮัมเหม็ด มอร์ซีประธานาธิบดีอียิปต์แถลงการณ์ผ่านทางโทรทัศน์ว่าจะไม่ลงจากตำแหน่งเด็ดขาด ยืนยันว่าได้รับการเลือกตั้งมาโดยชอบธรรม จะปกป้องด้วยชีวิต ไม่ยอมอยู่ใต้การชี้นำของกองทัพ

            ขณะที่แหล่งข่าวชี้ว่ากองทัพจะเข้าควบคุมจัดตั้งคณะรัฐมนตรีชั่วคราวเพื่อบริหารประเทศ ทำให้เกิดการร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ จัดเลือกตั้งประธานาธิบดีอีกครั้ง ถ้าประธานาธิบดีไม่สามารถบรรลุข้อตกลงกับฝ่ายต่อต้าน กำหนดเส้นตายของกองทัพคือวันที่ 3 ก.ค. เวลา 5 โมงเย็นที่อียิปต์ หรือ 22.00 น.ตามเวลาประเทศไทย (1500 GMT) ก่อนถึงกำหนดเส้นตาย มีข่าวว่าผู้นำกองทัพอียิปต์ประชุมอย่างเคร่งเครียด หลังประธานาธิบดีโมฮัมเหม็ด มอร์ซียืนยันอยู่ในตำแหน่งต่อไป

คืบหน้าล่าสุด: (อัพเดท 4 ก.ค. 2.10 น.)

            ประธานาธิบดีมอร์ซี แจ้งว่ากำลังอยู่ระหว่างปรับแผนบริหารประเทศ จะดึงกลุ่มต่างๆ ทุกกลุ่มมาร่วมหารือ เพื่อร่วมจัดตั้งรัฐบาลผสม และจะแก้ไขรัฐธรรมนูญด้วยการ “จัดตั้งคณะกรรมาธิการอิสระเพื่อแก้ไขรัฐธรรมนูญ” เสนอให้รัฐสภาพิจารณา

           ผู้สื่อข่าวรอยเตอร์รายงานว่า เห็นทหารหลายร้อยนาย พร้อมด้วยยานยนต์ติดอาวุธ กำลังจัดแถวบนถนนใกล้กับทำเนียบประธานาธิบดี ทหารอีกส่วนหนึ่งวางรั้วลวดหนามกั้นพื้นที่ทำเนียบรัฐบาลเรียบร้อยแล้ว
            BBC รายงานข่าวล่าสุดว่า ทหารอียิปต์ได้เข้าประจำการตามจุดสำคัญๆ ในกรุงไคโร หลังเลยกำหนดเส้นตายมาแล้ว ประชาชนอียิปต์รอฟังแถลงการณ์ทางทีวี ขณะนี้ทหารควบคุมสถานีโทรทัศน์ของรัฐเรียบร้อยแล้ว

            ที่ปรึกษาของประธานาธิบดีพูดว่าเขาไม่ทราบว่าขณะนี้ประธานาธิบดีอยู่ที่ไหน และชี้ว่าสถานการณ์ตอนนี้ทหารทำการัฐประหารแล้ว ทหารบางส่วนเข้าประจำการในจุดที่ผู้สนับสนุนรัฐบาลชุมนุมอยู่ บ้างอ้างว่าแกนนำ Muslim Brotherhood หลายคนถูกทหารกักตัวเรียบร้อยแล้ว

            สถานการณ์ในอียิปต์เป็นปัจจัยหนึ่งทำให้ตลาดน้ำมันดิบโลกทะยานตัวอย่างต่อเนื่อง น้ำมัน WTI ในตลาดซื้อขายล่วงหน้าพุ่งทะลุ 100 ดอลลาร์ต่อบาร์เรล นักลงทุนเกรงว่าความขัดแย้งในอียิปต์จะกระทบต่อการขนส่งน้ำมันผ่านคลองสุเอซและทำน้ำมันระหว่างคลองสุเอซกับทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ซึ่งเป็นทางผ่านของน้ำมันราว 2.24 ล้านบาร์เรลต่อวันจากทะเลแดงสู่ยุโรปกับอเมริกาเหนือ

           

วิเคราะห์: (อัพเดท 4 ก.ค. 2.10 น.)

             สรุปว่าประธานาธิบดีมอร์ซีเลือกแนวทางประนีประนอมกับฝ่ายต่อต้าน จะปรับคณะรัฐมนตรีโดยดึงเอาฝ่ายต่อต้านเข้าร่วม และแก้ไขรัฐธรรมนูญตอบสนองข้อเรียกร้องของฝ่ายต่อต้าน

            แต่ ณ ขณะนี้ ยังไม่มีคำตอบว่าจากฝ่ายต่อต้านว่าตกลงหรือไม่ อาจยังอยู่ระหว่างการเจรจาในรายละเอียดหรือกำลังเจรจาภายในกลุ่ม

            หากทุกฝ่ายตัดสินใจเลือกแนวทางนี้ จะป้องกันไม่ให้เกิดเหตุม็อบชนม็อบ เพราะต้องไม่ลืมว่าผู้สนับสนุนฝ่ายสนับสนุนรัฐบาลยังมีจำนวนมาก อย่างน้อยมีนับแสนคนที่ปักหลักชุมนุมสนับสนุนรัฐบาลเช่นกัน เป็นวิธีการที่ง่ายที่สุด คือประนีประนอมทั้งสองฝ่าย กองทัพถูกดึงมาแสดงบทบาทเป็นคนกลาง
            อย่างไรก็ตาม ในขณะที่แนวทางแรกยังไม่บรรลุผล แนวทางที่สองนั้นยังคงอยู่ คือ กองทัพเข้าแทรกแซง จัดตั้งรัฐบาลชั่วคราว ให้สัญญาจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่

            แนวทางนี้ก็มีความเป็นไปได้ ขึ้นกับว่ารัฐบาลกับฝ่ายต่อต้านจะบรรลุข้อตกลงหรือไม่ หรือฝ่ายต่อต้านเลือกที่จะไม่ประนีประนอมกับฝ่ายรัฐบาล เช่น ฝ่ายต่อต้านเรียกร้องให้ปธน.มอร์ซีต้องลาออก แต่ปธน.มอร์ซีไม่ยินยอม

            หากเป็นไปตามแนวทางที่สอง กองทัพอาจต้องเข้าแทรกแซงในที่สุด อ้างว่าป้องกันไม่ให้เกิดสงครามกลางเมือง และประชาชนฝ่ายต่อต้านให้การสนับสนุน

            แต่วิธีนี้อาจทำให้กองทัพต้องปะทะกับผู้จงรักภักดีต่อปธน.มอร์ซีไม่มากก็น้อย

            การปรากฏตัวของทหารในกรุงไคโร มีได้หลายเหตุผลพร้อมกัน คือ

            1. กดดันรัฐบาลเนื่องจากเลยกำหนดเส้นตาย 48 ชั่วโมงแล้ว

            2. เข้าควบคุมสถานการณ์ป้องกันเหตุรุนแรง อันที่จริงตั้งแต่ก่อนการชุมนุมใหญ่ (เมื่อวันอาทิตย์) ทหารก็ได้วางกำลังบางส่วนไว้แล้ว

            3. แสดงให้ทุกฝ่ายเห็นว่ากองทัพพูดจริงทำจริง รวมถึงกรณีต้องเข้ายึดอำนาจฝ่ายบริหาร ซึ่งสถานการณ์ล่าสุดดูเหมือนว่ากำลังเดินสู่เส้นทางนั้น แต่ยังเร็วเกินไปที่จะสรุป

            สถานการณ์ในอียิปต์เริ่มส่งผลทั่วโลก เนื่องจากตลาดน้ำมันดิบโลกทะยานขึ้นอย่างต่อเนื่อง น้ำมัน WTI ในตลาดซื้อขายล่วงหน้าเช้านี้พุ่งทะลุ 100 ดอลลาร์ต่อบาร์เรล อย่างไรก็ตามสถานการณ์จากอียิปต์เป็นปัจจัยทางจิตวิทยามากกว่า ไม่น่าจะมีผลกระทบต่ออุปทานน้ำมันดิบโลก

            สถานการณ์ยังอยู่ในภาวะไม่นิ่ง ไม่สามารถสรุปชัดเจน สามารถแปรเปลี่ยนได้หลายทิศทาง ทุกฝ่ายกำลังอยู่ระหว่างการเจรจา ประเมินกระแสต่างๆ

4 กรกฎาคม 2013

ชาญชัย คุ้มปัญญา

-------------------

บทความที่เกี่ยวข้อง

1. เกาะติดประเด็นร้อน“การชุมนุมประท้วงประธานาธิบดีโมฮัมเหม็ด มอร์ซี แห่งอียิปต์”

(อัพเดท 30 มิ.ย. 8.00 น.) ตลอด 1 ปีที่ผ่านมานับจากประธานาธิบดีโมฮัมเหม็ด มอร์ซีบริหารประเทศ มีการชุมนุมประท้วงน้อยใหญ่เกิดขึ้นหลายครั้ง ครั้งนี้เป็นอีกครั้งที่ฝ่ายต่อต้านเตรียมการมาอย่างดี หวังเปลี่ยนรัฐบาลใหม่ ในขณะที่ยังมีประชาชนอีกไม่ที่สนับสนุนรัฐบาล

2. เกาะติดประเด็นร้อน “การชุมนุมประท้วงประธานาธิบดีโมฮัมเหม็ด มอร์ซี แห่งอียิปต์” (2)

(อัพเดท 2 ก.ค. 12.00 น.) หลังการชุมนุมใหญ่เพียง 2 วัน ฝ่ายกองทัพอียิปต์ประกาศยื่นคำขาดให้รัฐบาลประธานาธิบดีโมฮัมเหม็ด มอร์ซีตอบสนองความต้องการของฝ่ายต่อต้านที่ชุมนุมทั่วประเทศนับล้านคน ในขณะที่ฝ่ายสนับสนุนรัฐบาลมีจำนวนนับล้านเช่นกัน ด้านประธานาธิบดีมอร์ซีประกาศไม่ยอมรับคำขาดของกองทัพ

3. เกาะติดประเด็นร้อน “การชุมนุมประท้วงประธานาธิบดีโมฮัมเหม็ด มอร์ซี แห่งอียิปต์” (3)

(อัพเดท 3 ก.ค. 7.40 น.) ประธานาธิบดีมอร์ซียืนยันไม่ยอมรับคำขาดของกองทัพ พร้อมด้วยผู้จงรักภักดีอีกนับล้านคน แหล่งข่าวชี้ว่ากองทัพมีแผนเข้าแทรกแซง จัดตั้งรัฐบาลชั่วคราว วันนี้จะเป็นวันที่ครบเส้นตาย 48 ชั่วโมง

บรรณานุกรม:

1. “Power struggle breaks out in Egypt as President Morsi calls for reconciliation, but won't step down”, FoxNews.com, 3 July 2013, http://www.foxnews.com/world/2013/07/03/egypt-teeters-on-brink-overthrow-as-army-deadline-is-set-to-expire/

2. Stocks Decline as Portugal Yields Jump While Oil Climbs, Bloomberg, 3 July 2013, http://www.bloomberg.com/news/2013-07-02/asian-futures-shrug-off-s-p-drop-as-yen-slips-oil-jumps.html

3.  Army deadline expires and Muslim Brotherhood spokesman claims situation is a 'coup', Reuters India, 4 July 2013, 4 July 2013, http://yahoonews.tumblr.com/post/54441266557/egypt-in-crisis

4. Egypt army deployed amid Cairo tension, BBC, 4 July 2013, http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-23157801
5. Supporters of Egyptian President Say Military Coup is Underway, NBC News with CNBC.com, 4 July 2013, http://www.cnbc.com/id/100863302

-----------------------