ข้อดีของนายกฯ ซูกะคือเป็นนักประสานงาน ผู้เชี่ยวชาญรอบรู้ทุกประเด็นสำคัญ สามารถบริหารแบบไร้รอยต่อ สานต่อจากอดีตนายกฯ อาเบะที่ทำไว้ เป็นบุคคลที่เหมาะสมสำหรับอายุรัฐบาลที่เหลือเพียงปีเดียว
โยชิฮิเดะ ซูกะ (Yoshihide Suga) ได้รับเลือกเป็นหัวหน้าพรรค Liberal Democratic Party (LDP) ด้วยคะแนนราว 70% ของผู้มีสิทธิออกเสียงภายในพรรค หลังนายกฯ ชินโซ อาเบะถอนตัวเพราะปัญหาสุขภาพ หัวหน้าพรรคคนใหม่จะได้เป็นนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นคนต่อไป
มีข้อมูลว่าก่อนลาออกอาเบะได้เข้าโรงพยาบาลอย่างน้อย
2 ครั้ง คนใกล้ชิดวงในทราบผลตรวจสุขภาพ เป็นไปได้ว่าในหมู่แกนนำพรรคทราบข่าว เตรียมรับสถานการณ์ล่วงหน้า
นายกฯ อาเบะเคยพูดก่อนลาออกไม่นานว่าซูกะคือคนที่เขาไว้ใจ
โยชิฮิเดะ ซูกะ บุตรชายของชาวไร่ เริ่มเข้าทำงานการเมืองในตำแหน่งทีมเลขา
ส.ส. พรรคได้เป็นนายกฯ ญี่ปุ่นคนล่าสุด
บริหารต่อเนื่องไร้รอยต่อ :
ในสมัยนายกฯ อาเบะ ซูกะดำรงตำแหน่งเลขาธิการคณะรัฐมนตรีคอยประสานงานกับทุกกระทรวง
รวมทั้งประเด็นต่างประเทศที่สำคัญๆ อยู่ร่วมงานกับอดีตนายกฯ อาเบะ 7 ปีกว่า ได้ร่วมรับฟัง
แสดงความคิดเห็นในประเด็นสำคัญๆ เรื่อยมา เป็นบุคคลที่รอบรู้เรื่องต่างๆ มากที่สุด
เดินทางไปต่างประเทศร่วมกับอาเบะอยู่เสมอ บางคนชี้ว่าเขาเป็นมือขวาของท่าน การเข้าทำงานในตำแหน่งนายกฯ
จึงแทบไม่มีรอยต่อ
ซูกะกล่าวตั้งแต่แรกว่าการสานต่อนโยบายอาเบะคือภารกิจของตน
ดังนั้นนโยบายส่วนใหญ่คงเดิม การไม่แสดงตัวเป็นนักการเมืองฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งของซูกะในอดีตจึงไม่มีผลแต่อย่างไร
ถ้ามองจากมุมประชาชน ด้วยตำแหน่งเลขาธิการคณะรัฐมนตรีได้ออกสื่อเป็นประจำทุกสัปดาห์
รวมทั้งในยุคโควิด-19 ด้วย เป็นบุคคลที่ประชาชนคุ้นเคย เห็นด้วยกับแนวทางรัฐบาลเดิมอยู่แล้ว
ต้องยกความดีความชอบแก่อดีตนายกฯ
อาเบะที่สามารถบริหารประเทศถึง 7 ปีกว่า (ในรอบล่าสุดนี้ –
ในอดีตอาเบะเคยเป็นนายกฯ ช่วงกันยายน 2006 – กันยายน 2007) เป็นรัฐบาลที่อยู่ยาวมีเสถียรภาพ
พรรค LDP ครองเสียงข้างมากทั้ง 2 สภา
คาดนโยบายประเทศญี่ปุ่น :
หลักนโยบายกระตุ้นเศรษฐกิจขนานใหญ่
ใช้มาตรการการเงินและงบประมาณมหาศาลกระตุ้นเศรษฐกิจหรือ Abenomics ช่วยให้เศรษฐกิจญี่ปุ่นฟื้นตัวระดับหนึ่ง อย่างน้อยระบบยังก้าวไปข้างหน้า
นโยบายดังกล่าวจะคงอยู่ต่อไปและจำเป็นในยุคโควิด-19 นี้
การแก้ไขรัฐธรรมนูญมาตรา
9 (เรื่องการป้องกันประเทศให้ญี่ปุ่นอยู่ในฐานะประเทศเอกราชทั่วไป) แม้ยังไม่สำเร็จเพราะต้องอาศัยเสียงสนับสนุน
2 ใน 3 ของทั้งสองสภาและจะต้องได้เสียงข้างมากจากประชาชนด้วยการทำประชามติซึ่งที่ผ่านมายังไม่ได้ตามนี้
แต่รัฐบาลใช้วิธีตีความใหม่แล้วนำไปปรับใช้ในยุทธศาสตร์ป้องกันประเทศ บทบาทกองทัพญี่ปุ่นในต่างแดนเพิ่มขึ้นตามลำดับ
ที่น่าสนใจคือทุกวันนี้ในหมู่ประเทศทุนนิยมประชาธิปไตย
กองทัพญี่ปุ่นมีขนาดใหญ่เป็นรองสหรัฐเท่านั้นและเป็นเช่นนี้หลายปีแล้ว รัฐบาลญี่ปุ่นยังคงเพิ่มงบกลาโหม
เสริมสร้างแสนยานุภาพทางทหารต่อเนื่อง ขาดแต่อาวุธนิวเคลียร์เท่านั้น
การก้าวขึ้นมาของจีนยังจะเป็นประเด็นให้ญี่ปุ่นเสริมสร้างกองทัพ กระชับพันธมิตรด้านการทหารกับสหรัฐไปอีกนานเท่านาน
เพราะรัฐบาลญี่ปุ่นเลือกทางนี้ เลือกยุทธศาสตร์ส่งเสริมความยิ่งใหญ่ต่อต้านปรปักษ์ที่ยิ่งใหญ่
เพื่อผลักดันให้ชาติก้าวหน้าทุกด้าน เป็นทางรอดที่ดีตามทฤษฎีสัจนิยม (Realism)
แม้อาจมีเรื่องระหองระแหงกับสหรัฐบ้าง เช่น ญี่ปุ่นเกินดุลการค้า ประเด็นขอให้เพิ่มงบกลาโหมสนับสนุนฐานทัพสหรัฐประจำญี่ปุ่น
การปรับเปลี่ยนเคลื่อนย้ายฐานทัพบางส่วน เหล่านี้ล้วนค่อยๆ แก้ไปได้ ที่สำคัญคือไม่ว่าประธานาธิบดีสหรัฐคนต่อไปจะมาจากพรรครีพับลิกันหรือเดโมแครท
ตราบใดที่นายกฯ ญี่ปุ่นมาจาก LDP สัมพันธ์ 2
ประเทศจะยังคงแนบแน่น อาศัยกันและกันอยู่อย่างนี้
ส่วนนายกฯ
ซูกะจะแสดงท่าทีแข็งกร้าว ออกเดินทางเยือนทั่วโลกหรือไม่ เป็นประเด็นปลีกย่อย ในช่วงอายุรัฐบาลที่เหลือปีเศษมีประเด็นสำคัญยิ่งกว่า
วิกฤตโควิด-19 :
นายกฯ
ซูกะเอ่ยถึงปัญหาโรคระบาดโควิด-19 การฟื้นฟูเศรษฐกิจที่จำเป็นเร่งด่วนในช่วงนี้ ณ
ขณะนี้วิกฤตโรคระบาดโควิด-19 ยังคงอยู่ บางประเทศควบคุมได้ บางประเทศยังควบคุมไม่ได้
เศรษฐกิจโลกตกต่ำ หลายสถาบันประเมินในทิศทางแย่ลง IMF ประเมินเศรษฐกิจโลกเมื่อปลายเดือนมิถุนายนว่า
เศรษฐกิจสหรัฐจะหดตัว 8% อียู 10.2% ญี่ปุ่น
5.8% กลุ่มประเทศเศรษฐกิจเกิดใหม่หดตัว 3% จีนเป็นประเทศใหญ่เพียงแห่งเดียวที่ยังโต 1 %
ทางการญี่ปุ่นรายงานจีดีพีไตรมาส
2 หดตัว 27.8% แรงสุดในประวัติศาสตร์ ผลจากการปิดเมืองปิดประเทศ
การขึ้นภาษี VAT ความขัดแย้งการค้าจีน-สหรัฐที่มีอยู่ก่อนแล้ว
หลายประเด็นรุมเร้าพร้อมกัน
ล่าสุด
ธนาคารโลกประเมินว่าต้องใช้เวลาอย่างน้อย 5 ปีกว่าเศรษฐกิจโลกจะฟื้นตัวสู่ระดับเดิม
เศรษฐกิจญี่ปุ่นที่เชื่อมต่อกับเศรษฐกิจโลกจะฟื้นเร็วแค่ไหนย่อมผันแปรตามเศรษฐกิจโลกไม่มากก็น้อย
ทางออกเฉพาะหน้าคือเยียวยาต่อเนื่องตรงจุด
ไม่รั่วไหล ป้องกันควบคุมการแพร่ระบาด รัฐบาลญี่ปุ่นกำลังพิจารณาฉีดวัคซีนโควิด-19
ฟรีแก่ทุกคน เริ่มจากเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ผู้สูงวัย ผู้ป่วยที่จำเป็น
วิกฤตโควิด-19
เป็นปัญหาเฉพาะหน้าที่รัฐบาลต้องจัดการให้ดีที่สุด มีผลทั้งต่อตัวนายกฯ
และอนาคตพรรค ไม่ต่างจากรัฐบาลประเทศอื่นๆ ทั่วโลก ถ้าพูดว่าอาเบะเข้ามาในยุคเศรษฐกิจญี่ปุ่นตกต่ำ
ณ ขณะนี้ญี่ปุ่นกำลังเผชิญวิกฤตโควิด-19 ที่น่าจะรุนแรงกว่าครั้งนั้น
บทบาทของพรรคกับนโยบายของรัฐบาล :
เป็นที่ซุบซิบวิพากษ์มานานแล้วว่า นายกฯ
ญี่ปุ่นเป็นเพียงบุคคลที่ถูกคนหลังม่านเลือกขึ้นมา
ตำแหน่งนี้มาจากการต่อรองของชนชั้นปกครองตั้งแต่นักการเมือง
กลุ่มก๊วนต่างๆ ข้าราชการผู้ใหญ่ พวกนายทุน ตัวนายกฯ มีฐานะเป็นเพียงผู้นั่งโต๊ะรัฐบาลแถวหน้าสุด
เป็นผู้ออกหน้า แต่นโยบายมาจากการตัดสินใจร่วมอันซับซ้อนของทุกฝ่าย นายกฯ ไม่สามารถบริหารประเทศตามอำเภอใจ
โดยเฉพาะซูกะที่ไม่ได้มาจากตระกูลนักการเมือง ไม่เป็นตัวแทนของกลุ่มก๊วนใดๆ
ถ้ายึดแนวคิดนี้นายกฯ
ซูกะจะทำหรือไม่ทำอะไรเป็นเรื่องที่มาจากคนหลังม่านผู้สนับสนุนเขา
ในอีกมุมหนึ่ง
ประเด็นคำถามว่านายกฯ ซูกะจะเป็นหุ่นเชิดหรือไม่นั้นไม่สำคัญ
เพราะเป็นที่รู้กันอยู่แล้วว่าเขาคือผู้มาทำหน้าที่แทนอดีตนายกฯ
อาเบะในช่วงท้ายอายุรัฐบาล หากพิจารณาในแง่ความรอบรู้เชี่ยวชาญ บริหารแบบไร้รอยต่อ
ซูกะเหมาะกับตำแหน่งนี้ และนี่คือความรับผิดชอบของท่าน การยึดเกาะแนวนโยบายเดิมจะช่วยให้ซูกะอยู่ได้จนรัฐบาลหมดอายุ
(ยกเว้นส่วนปรับเปลี่ยนตามความเห็นชอบของพรรค) ส่วนเรื่องการเลือกตั้งปีหน้ารัฐบาลชุดหน้าเป็นเรื่องใหญ่เกินกว่าซูกะจะตัดสินเพียงลำพัง
ถ้ามองจากมุมพรรค LDP
ช่วงนี้เป็นโอกาสดีที่จะปรับนโยบายบางส่วนให้สอดคล้องกับสถานการณ์ล่าสุด ช่วงเวลาทดสอบนโยบายใหม่ๆ
หยั่งเสียงประชาชน เพื่อเตรียมตัวเลือกตั้งทั่วไปปีหน้า เนื่องจากอายุของรัฐบาลอย่างมากจะอยู่ถึงกันยายนปีหน้า
(2021) เข้าสู่ช่วงหาเสียงใหญ่อีกรอบแล้ว
โดยรวมแล้ว หากนายกฯ
ซูกะทำหน้าที่เสมือนร่างทรงของอดีตนายกฯ อาเบะ ที่เข้ามาทำงานในช่วงเวลาก่อนเลือกตั้งใหม่
คาดว่าแนวนโยบายของนายกฯ ซูกะไม่น่าจะแตกต่างจากอดีตนายกฯ เลือกตั้งครั้งหน้าเป็นโอกาสที่
LDP จะปรับปรุงใหญ่ รวมทั้งอนาคตของคุณปู่ซูกะในวัย 72 ย่าง
73 (ณ ขณะนั้น) ว่าจะตัดสินใจทำงานการเมืองในรัฐบาลเช่นนี้หรือจะถอยไปอยู่หลังฉาก
20 กันยายน 2020
ชาญชัย คุ้มปัญญา
(ตีพิมพ์ใน
คอลัมน์ “สถานการณ์โลก” ไทยโพสต์ ปีที่
24 ฉบับที่ 8714 วันอาทิตย์ที่ 20
กันยายน พ.ศ. 2563)
-------------------------
บทความที่เกี่ยวข้อง :
หลังการหารือระหว่างรัฐบาลโอบามากับอาเบะอยู่นานนับปี ในที่สุดความสัมพันธ์ความมั่นคงทางทหารก็ปรากฏหลักฐานชัดเจนอีกครั้งด้วยแผนความร่วมมือด้านความมั่นคงฉบับใหม่ชื่อว่า “แผนความร่วมมือป้องกันประเทศสหรัฐ-ญี่ปุ่นด้านความมั่นคง” บัดนี้ “กองกำลังป้องกันตนเอง” ญี่ปุ่นมีเป้าหมายออกไปปฏิบัติการทั่วโลกร่วมกับกองทัพอเมริกัน บางคนอาจตั้งคำถามว่าพื้นที่หรือสมรภูมิใดจะเป็นแห่งแรกที่กองทัพญี่ปุ่นจะออกไป “ป้องกันตนเองร่วม”
1. Aides give Abe a headache on history, U.S. alliance.
(2014, February 21). Japan Today/Reuters. Retrieved from
http://www.japantoday.com/category/politics/view/aides-give-abe-a-headache-on-history-u-s-alliance-2
2. In the spotlight: Suga seeks to build own diplomatic
style. (2020, September 15). The
Asahi Shimbun. Retrieved from
https://asia.nikkei.com/Opinion/Suga-is-fit-to-lead-but-are-voters-ready-to-like-him
3. Japan considers free COVID-19
vaccines for all residents. (2020, September 2). The Japan Times. Retrieved from
https://www.japantimes.co.jp/news/2020/09/02/national/science-health/japan-coronavirus-vaccines-free-residents/
4. Japan's second quarter GDP shrinks
at record 27.8% amid pandemic. (2020, August 17). The Japan Times. Retrieved from
https://www.japantimes.co.jp/news/2020/08/17/business/economy-business/japan-gdp-shrinks-record-coronavirus/#.XznkF8AzbZ4
5. Japan's next leader: How Yoshihide
Suga beat the odds to succeed Shinzo Abe. (2020, September
14). The Japan Times. Retrieved from
http://www.asahi.com/ajw/articles/13723747
6. Kang Chol Su. (2015, December 31). Japan's Moves for
Emerging Military Giant. The Rodong Sinmun. Retrieved from
http://www.rodong.rep.kp/en/
7. McCormick, John. (2010). Comparative Politics in
Transition (6th Ed.). USA: Wadsworth, Cengage Learning.
8. Spotlight: IMF revises down global economy forecast amid
mounting COVID-19 fallout, warning of record debt levels. (2020,
June 25). Xinhua. Retrieved from
http://www.xinhuanet.com/english/2020-06/25/c_139164949.htm
9. Suga poised to win LDP leadership poll after securing far
over half of votes to be cast. (2020, September 13). The Japan Times. Retrieved from
https://www.japantimes.co.jp/news/2020/09/13/national/politics-diplomacy/yoshihide-suga-ldp-leadership-election/
10. Suga promises continuity when Japan
craves change. (2020, September 16). Asia
Times. Retrieved from https://asiatimes.com/2020/09/suga-promises-continuity-when-japan-craves-change/
11. World economic recovery from coronavirus 'may take 5
years': Live. (2020, September 17). Al
Jazeera. Retrieved from
aljazeera.com/news/2020/09/trump-contradicts-cdc-chief-coronavirus-vaccine-live-news-200917000121100.html
--------------------------