สถานการณ์โลก

ตอนที่ 3 เขตปลอดภัย/เขตห้ามบิน เขตปกครองตนเอง เป็นที่รับรู้และยอมรับกันทั่วไปว่ากำลังทางอากาศเพียงอย่างเดียวไม่สามารถกวาดล้าง IS/ISIL/ISIS รัฐบาลโอบามาประกาศซ้ำหลายรอบว่ายุทธศาสตร์ต่อต้าน IS ต้องกินเวลาอีกหลายปี จึงเชื่อได้ว่าเป้าหมายความร่วมมือระหว่างรัฐบาลโอบามากับรัฐบาลแอร์โดกานคือเรื่องอื่นๆ ที่สำคัญกว่า เช่น การสร้างเขตปลอดภัย (safe zone) หรือเขตห้ามบิน (no-fly zone) ทางตอนเหนือของประเทศซีเรียติดแนวพรมแดนทางตอนใต้ตุรกี และเป็นหนึ่งในเหตุผลหลักที่รัฐบาลแอร์โดกานปรับเปลี่ยนท่าทีเข้าร่วมโจมตี IS
คำถามตามมาคือ ทำไมต้องสร้างเขตปลอดภัย เพื่อประโยชน์อันใด ก่อนถึงคำถามนั้นหากพิจารณาข้อมูลย้อนหลังพบว่าการสร้างเขตปลอดภัยไม่ใช่เรื่องใหม่เลย บทความ “ชาติตะวันตกกับตัวเลือกสร้างเขตปลอดภัยหรือเขตห้ามบินในซีเรีย” เมื่อสิงหาคม 2012 ได้นำเสนอแล้วว่ารัฐบาลโอบามากับรัฐบาลตุรกีได้หารือเรื่องการสร้างเขตห้ามบินตลอดพรมแดนระหว่างตุรกีกับซีเรีย ฝ่ายต่อต้านรัฐบาลซีเรียร้องขอมานานแล้วเช่นกัน ไม่ว่าจะใช้คำใด เขตที่เกิดขึ้นมีความหมายใน 2 ทาง คือ ในเชิงรุกกับเชิงรับ
ทางแรก ความหมายในเชิงรุก ในกรณีอาหรับสปริงลิเบีย ชา…

ตอนที่ 2 อาหรับสปริงซีเรีย แผนโค่นระบอบอัสซาด อาหรับสปริง (Arab Spring) เริ่มต้นที่ประเทศตูนิเซียเมื่อต้นปี 2011 ประชาชนจำนวนหนึ่งหมดความอดทน ร่วมใจกันลุกฮือขับไล่รัฐบาลด้วยเหตุผลเรื่องปากท้อง ความสิ้นหวัง ถูกปิดกั้นทางการเมือง ในที่สุดรัฐบาลถูกโค่นล้ม ผู้นำประเทศหลบหนีออกนอกประเทศ เปิดทางให้กับการจัดตั้งรัฐบาลใหม่ การประท้วงกลายเป็นดังโรคระบาด เกิดการประท้วงในลักษณะเดียวกันในหลายประเทศ เยเมนเป็นประเทศถัดมาที่ได้รับผล ในเวลาไม่ถึงปี ประธานาธิบดีซาเลห์ที่ครองอำนาจยาวนานกว่า 3 ทศวรรษพ้นจากอำนาจ ในช่วงเวลาใกล้เคียงกัน ประชาชนอียิปต์ตะโกนว่า “พวกเขากินนกพิราบกับไก่ ส่วนพวกเรากินแต่ถั่ว” แสดงถึงความหิวโหยและความไม่เท่าเทียม รัฐบาลพยายามแก้ไขด้วยการอุดหนุนราคาสินค้าแต่สายเกินไป แม้ประธานาธิบดีมูบารัคจะเป็นมิตรประเทศของสหรัฐ ประธานาธิบดีโอบามาเห็นว่าท่านควรก้าวลงจากอำนาจ นำประเทศสู่ระบอบประชาธิปไตย การชุมนุมที่ยืดเยื้อทวีความรุนแรง ปะทะกันด้วยอาวุธสงคราม ในที่สุดกองทัพเข้ายึดอำนาจอย่างเงียบๆ ไม่กี่เดือนต่อมาประธานาธิบดีมูบารัคเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม มีโทษจำคุก เหตุการณ์ทำนองนี้เกิดขึ้นกับอีกหล…

ยุทธศาสตร์แบ่งแยกประเทศซีเรียที่จะนำเสนอเป็นเรื่องราวซับซ้อน เกี่ยวข้องกับการโค่นล้มระบอบประธานาธิบดีบาชาร์ อัลอัสซาด (Bashar al-Assad) แห่งซีเรีย สงครามกลางเมืองซีเรียที่ดำเนินต่อเนื่องตั้งแต่มีนาคม 2011 เริ่มจากการชุมนุมอย่างสงบของชาวซีเรียกลุ่มหนึ่ง กลายเป็นเหตุปะทะด้วยอาวุธ บานปลายเป็นสงครามกลางเมือง มีกองกำลังติดอาวุธต่างชาติราว 100 ประเทศเข้าร่วมสงครามนี้ รวมทั้งการปรากฏตัวของ IS/ISIL/ISIS สงครามกลางเมืองซีเรียจึงไม่ใช่เรื่องของเฉพาะชาวซีเรียอีกต่อไป หลายประเทศเข้าเกี่ยวข้อง แต่ละประเทศมีเป้าหมายของตนเอง มีความร่วมมือของหลายประเทศ เกิดยุทธศาสตร์ที่ใหญ่กว่าแผนของแต่ละประเทศ มีตัวแสดงมากมาย เพียงคำว่าชาวเคิร์ด มี 3 เคิร์ด คือชาวเคิร์ดตุรกี เคิร์ดซีเรีย และเคิร์ดอิรัก แต่ละกลุ่มยังแยกย่อยออกเป็นพรรคหรือกลุ่มย่อย รวมความแล้วเคิร์ดทั้ง 3 กลุ่มมีความสัมพันธ์และเกี่ยวข้องกัน เช่นเดียวกับตัวแสดงระดับรัฐ   ยุทธศาสตร์แบ่งแยกประเทศซีเรียจึงมีรายละเอียดปลีกย่อยมาก มีทั้งนโยบายของแต่ละประเทศ และยุทธศาสตร์ใหญ่ที่ทับซ้อนกัน มีตรรกะที่สอดคล้องกับขัดแย้ง สะท้อนการปรับเปลี่ยนยุทธศาสตร์ตามบริบทที่เป…