สถานการณ์โลก

พวกโลกสวยมักคิดไร้เดียงสาว่าทุกประเทศต้องการสันติภาพ ความขัดแย้งใดๆ จัดการได้ด้วยการทูต องค์กรระหว่างประเทศ แต่ในโลกแห่งความจริงสันติภาพได้มาด้วยแสนยานุภาพ             วลี “ Peace through strength” หรือ “สันติภาพได้มาด้วยแสนยานุภาพ” เป็นยุทธศาสตร์และปรัชญาการเมืองที่เชื่อว่า สันติภาพที่ยั่งยืนสามารถเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อประเทศมีความเข้มแข็งทางทหารที่เหนือกว่า จนฝ่ายตรงข้ามหรือผู้ที่อาจเป็นภัยคุกคามไม่กล้าใช้กำลังรุกราน เพราะเกรงผลที่จะตามมา             แนวคิดนี้มีรากฐานย้อนถึงสมัยจักรวรรดิโรมัน ดังที่ปรากฏในภาษิตละติน “ Si vis pacem, para bellum” ซึ่งหมายถึง “ถ้าท่านต้องการสันติภาพ ก็จงเตรียมพร้อมสำหรับสงคราม” เชื่อว่าการเตรียมพร้อมทางทหารอยู่เสมอคือหนทางดีที่สุดในการรักษาสันติภาพ             หลักการนี้กลายเป็นการป้องปราม ( Deterrence) กลไกสันติภาพ ด้วยการสร้างกองทัพ ตระเตรียมกำลังพล ซ้อมรบสม่ำเสมอ พร้อมตอบโต้ฝ่ายตรงข้า...

ประเด็นที่ถกเถียงเรื่อยมาคือ ต้องรอให้คนของเราบาดเจ็บเสียชีวิตจำนวนมากก่อนหรือ จึงจะโจมตีโต้กลับ กับบางประเทศใช้หลักป้องกันตัวเองเป็นข้ออ้างเพื่อรุกรานคนอื่น             ถ้ามีผู้หนึ่งแสดงท่าทีอาฆาตมาดร้าย ถืออาวุธเดินตรงเข้ามาทำท่าจะทำร้าย เราสามารถยิงผู้นี้ก่อนเพื่อป้องกันตัวเอง เป็นการป้องกันโดยชอบด้วยกฎหมาย             ในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ มีเหตุที่ประเทศสามารถป้องกันตัวเองด้วยการชิงโจมตีก่อน เรื่องนี้ใช้หลักการ 2 ข้อ คือ การป้องกันตัวเองกับการชิงโจมตีก่อน             การโจมตีก่อนเพื่อป้องกันตัวเองมีมากนานแล้ว ในทางวิชาการยึดหลักการที่ได้จาก Caroline Case เมื่อ ค.ศ. 1837 สามารถใช้กำลังเพื่อป้องกันตนเอง ภายใต้เงื่อนไข 3 ข้อดังนี้             1) ความจำเป็น ( Necessity) มีความจำเป็นอย่างท่วมท้นและไม่มีทางเลือกอื่น       ...

ทฤษฎีพึ่งพิงช่วยมองโลกผ่านเลนส์ตัวหนึ่ง แม้ไม่สมบูรณ์แต่ไม่ล้าสมัย ช่วยให้เห็นสิ่งที่แฝงอยู่ในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ             ทฤษฎีพึ่งพิง ( Dependency theory) ในระยะหลังไม่ค่อยเอ่ยถึงในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ เพราะตำรากับสื่อตะวันตกเน้นใช้แนวคิดอื่นมากกว่า เช่น โลกาภิวัตน์ แต่สาระของทฤษฎีพึ่งพิงแทรกอยู่ในหลายแนวคิด การวิเคราะห์ต่างๆ ทฤษฎีพึ่งพิง :             ความช่วยเหลือที่ไม่ให้เปล่าจริงๆ การครอบงำในรูปแบบต่างๆ ความสัมพันธ์ที่ไม่เท่าเทียม นำสู่ทฤษฎีพึ่งพิง ( Dependency Theory) ในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ             ทฤษฎีพึ่งพิง เป็นแนวคิดอธิบายความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจกับการเมืองที่ไม่เท่าเทียมระหว่างประเทศ โดยเฉพาะระหว่างประเทศพัฒนาแล้วกับประเทศกำลังพัฒนา             ความสัมพันธ์นี้ไม่ได้เกิดขึ้นโดยบังเอิญ แต่มาจากโครงสร้างโลกที่ตั้งใจสร้างเพื่อปร...

หลายครั้งที่สงครามหรือสันติภาพขึ้นกับมหาอำนาจ โลกจะสงบสุขหรืออยู่ในสงครามขึ้นกับว่าแบบไหนที่มหาอำนาจได้ประโยชน์มากกว่า โลกไม่สวย อย่าไร้เดียงสา             ตั้งแต่ดึกดำบรรพ์ มนุษย์อยู่ในโลกโดยไร้การควบคุมหรือเรียกอีกอย่างว่ากฎแห่งป่า ( law of the jungle) อันหมายถึง สัตว์ที่แข็งแรงกว่าฉลาดกว่าคือตัวที่อยู่รอด ส่วนที่อ่อนแอฉลาดน้อยจะกลายเป็นเหยื่อ             คนจีนฮั่นโจมตีมองโกล คนมองโกลรุกรานฮั่น ไทยรบกับพม่า พม่าตีไทย ไทยตีพม่า ไม่มีกติกาว่าห้ามฆ่าทำลายอีกฝ่าย ห้ามยึดครองหรือจับเชลยเป็นทาส             เมื่อพิจารณาภาพรวมโลกปัจจุบัน เมืองมีเจ้าเมือง ประเทศมีผู้ปกครอง แต่โลกยังไม่มีรัฐบาลโลกที่สามารถบริหารจัดการให้นานาชาติอยู่ร่วมกันโดยสันติอย่างแท้จริง ตลอดประวัติศาสตร์จนถึงทุกวันนี้เต็มด้วยการต่อสู้แย่งชิง             " กฎแห่งป่า" ในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศป...