เนทันยาฮูเป็นนายกฯ มาแล้วหลายสมัยแต่รอบนี้แตกต่างเพราะพรรคร่วมเป็นขวาจัด ส่อแววขัดแย้งกับประเทศเพื่อนบ้าน และดูเหมือนว่ารัฐบาลชุดใหม่วางแผนล่วงหน้า
หลังรัฐบาลของนาฟทาลี
เบนเน็ตต์ (Naftali Bennett) ประกาศยุบสภา เบนจามิน
เนทันยาฮู (Benjamin Netanyahu) กลับมาเป็นนายกฯ อีกสมัย
รอบนี้ต่างจากเดิมเพราะพรรคร่วมเป็นสายขวาจัด
.jpg)
ดินแดนปาเลสไตน์หดตัวต่อเนื่อง :
เป็นที่คาดหมายว่าเนทันยาฮูจะกลับมาเพื่อเรื่องตั้งถิ่นอาศัยในปาเลสไตน์
บรรดาพรรคที่สนับสนุนเรื่องนี้รวมตัวกันตั้งแต่ก่อนเลือกตั้ง
เป็นเหตุผลที่พรรคขวาจัด (เป็นไซออนิสต์เหมือนกันแต่เข้มกว่า)
ยอมจับมือร่วมรัฐบาลด้วย (ที่ผ่านมาแม้ได้ชื่อว่ายึดแนวไซออนิสต์เหมือนกันแต่จุดยืนวิธีการไม่ตรงกัน)
นายกฯ
เนทันยาฮูกล่าวว่ารัฐบาลชุดใหม่จะให้ความสำคัญกับการตั้งถิ่นฐานเป็นอันดับแรก พร้อมดูแลความปลอดภัยของผู้อยู่อาศัยในย่านนี้
ในบรรดาประเด็นอ่อนไหวทั้งหลายเรื่องขยายดินแดนเป็นหนึ่งในหัวข้อสำคัญ
บ้านที่อยู่อาศัยเป็นความจำเป็นพื้นฐานสืบเนื่องตั้งแต่ก่อตั้งรัฐสมัยใหม่เมื่อพฤษภาคม
1948
และยังคงสำคัญตราบเท่าที่ประชากรอิสราเอลเพิ่มขึ้นไม่ว่าด้วยเหตุผลลูกหลานเกิดใหม่หรือผู้อพยพต่างแดนที่ย้ายเข้ามาใหม่
ปัจจุบันชาวอิสราเอล 600,000 - 750,000 อาศัยอยู่ในเขตเวสต์แบงก์กับเยรูซาเล็มตะวันออกซึ่งผิดกฎหมายระหว่างประเทศแต่ไม่มีใครห้ามได้
มีแนวโน้มว่าจะกินพื้นที่ของชาวปาเลสไตน์มากขึ้น
ด้านรัฐบาลไบเดนประกาศจะจับตานโยบายและการดำเนินนโยบายของอิสราเอล
ทั้งนี้อาจเป็นเพราะรู้ดีว่า Religious Zionism Party ที่เป็นพรรคร่วมปฏิเสธแนวทางทวิรัฐ
(Two-State Solution) การขับไล่ชาวปาเลสไตน์ออกจากพื้นที่อาจรุนแรงกว่ารัฐบาลก่อนๆ
ข้อวิพากษ์คือแม้รัฐบาลสหรัฐสนับสนุนแนวทางทวิรัฐ หลายประเทศต่อต้านการรุกล้ำของอิสราเอลเรื่อยมา
พวกอาหรับ อิหร่านต่อต้านอย่างรุนแรง แต่ความจริงคือพื้นที่ของปาเลสไตน์นับวันจะหดหาย
ถูกขับไล่ออกจากพื้นที่ต่อเนื่อง เป็นเช่นนี้เนิ่นนานจนผู้อพยพปาเลสไตน์ออกหลานเหลนในค่ายอพยพตามที่ต่างๆ
และไม่เห็นวี่แววว่าจะได้กลับบ้านเกิดตัวเอง
สุดท้ายคำว่าทวิรัฐอาจเป็นเพียง
“นโยบายโลกสวย” ที่ไม่เกิดขึ้นจริง กระทั่งศูนย์อพยพอาจเอาตัวไม่รอดด้วยซ้ำหากกองทัพอิสราเอลยาตราทัพเข้าประเทศเพื่อนบ้านแถวนั้น
เพราะต้องการดินแดนเพิ่มเติมตามแนวทาง Greater Israel และทำให้อิสราเอลมีแต่ประชากรที่เป็นยิวหรือจงรักภักดีต่อรัฐบาลที่ยิวเป็นแกนนำ
เหล่านี้ไม่ใช่เรื่องปิดลับ เป็นนโยบายหรือแนวทางที่บางพรรคบางกลุ่มเอ่ยถึงตลอดเวลา
ทั้งนี้จะค่อยเป็นค่อยไปตามยุทธศาสตร์ “ยึดทีละคืบกินทีละคำ” สร้างรัฐอิสราเอลที่เป็นของยิว
เรื่องนี้เกี่ยวพันกับเพื่อนบ้านด้วยโดยเฉพาะรัฐอาหรับ
ประเทศที่พรมแดนติดกัน
จะล้ำเส้นต้องห้ามหรือไม่ :
ปลายปีที่แล้วกษัตริย์อับดุลเลาะห์ที่
2 (King Abdullah II) แห่งจอร์แดนเตือนรัฐบาลใหม่อิสราเอลไม่ล้ำเส้นต้องห้าม (red lines) ที่เกี่ยวกับสถานศักดิ์สิทธิ์ในเยรูซาเล็ม
พรรคขวาจัดอาจชักนำให้รัฐบาลประกาศครอบครองสถานศักดิ์สิทธิ์ว่าเป็นของยิวเท่านั้น
พระองค์ไม่อยู่เฉยแน่นอนหากอิสราเอลกระทำการไม่สมควร
พระองค์กังวลว่าจะเกิดการลุกฮืออีกครั้ง
(intifada) ซึ่งเล็งถึงการลุกฮือต่อต้านการยึดครองเขตเวสต์แบงก์และฉนวนกาซาที่เคยเกิดในอดีต
ตนพร้อมรับมือหากเกิดวันนั้น
ย้ำว่าอิสราเอลจะเป็นส่วนหนึ่งของภูมิภาคก็ต่อเมื่อชาวปาเลสไตน์อยู่อย่างมีอนาคต
อันที่จริงแล้วถ้าเนทันยาฮูคือตัวแทนของไซออนิสต์ (Zionism) ต้องเข้าใจต่อว่าพรรคลีคูต (Likud) ของเนทันยาฮูเป็นพรรคใหญ่สุด
ที่น่าสนใจกว่านั้นคือมีพรรคที่ยึดแนวทางไซออนิสต์เข้มข้นยิ่งกว่า ที่เอ่ยถึงมากตอนนี้คือ
Religious Zionist Party ซึ่งแต่เดิมไม่เป็นที่นิยมได้ไม่กี่ที่นั่ง
เพิ่งจะได้สูงสุดเป็นประวัติการณ์ในการเลือกตั้งครั้งล่าสุด ได้ถึง 14 ที่นั่ง
(จากเดิม 6) แสดงถึงความนิยมชมชอบที่เพิ่มขึ้นมาก (พรรคลีคูตได้ 32 ที่นั่ง - บางคนแบ่งพรรคสายไซออนิสต์เป็นฝ่ายซ้าย ฝ่ายขวาและพวกกึ่งกลาง
ต่างมีจุดยืนรายละเอียดต่างกันบางข้อ)
เนทันยาฮูเป็นนายกฯ มาแล้วหลายสมัย แนวนโยบายของท่านเป็นที่ประจักษ์อยู่แล้ว
แต่เมื่อรัฐบาลชุดใหม่มีส่วนผสมของไซออนิสต์เข้มข้นกว่าเดิม เป็นชาตินิยมเข้มข้น จึงน่าคิดว่ารัฐบาลใหม่นี้จะดำเนินนโยบายที่ขัดใจมุสลิมหรือไม่
จะยั่วยุยิ่งกว่าเดิมหรือไม่ ไม่แปลกที่หลายฝ่ายเตือนล่วงหน้าเพราะรู้จุดยืนของพรรคสุดโต่งเหล่านั้น
คำถามสำคัญคือ “จะล้ำเส้นต้องห้าม” หรือไม่
ความสัมพันธ์กับอาหรับจะดีขึ้นหรือเลวลง :
นับตั้งแต่ก่อตั้งรัฐอิสราเอลสมัยใหม่
อิสราเอลเคยทำสงครามใหญ่ถึง 5 ครั้งกับเพื่อนบ้าน เพราะไม่ยอมรับการสถาปนารัฐอิสราเอล
แต่เรื่องนี้กลายเป็นเพียงประวัติศาสตร์ เมษายน 2018 มกุฎราชกุมาร
มุฮัมมัด บิน ซัลมาน (Mohammed bin Salman) กล่าวว่าอิสราเอลมี
“สิทธิ” เหนือดินแดนมาตุภูมิของตน คนยิวมีสิทธิ์แห่งการเป็นรัฐชาติ (nation-state) ที่อยู่ร่วมกับชนชาติอื่นโดยสันติ ซาอุฯ “ไม่มีปัญหากับคนยิว” ทั้งยัง
“มีผลประโยชน์ร่วมกัน”
ความอีกตอนกล่าวว่า
“ประเทศของเราไม่มีปัญหากับคนยิว ศาสดามุฮัมมัด (Muhammad)
ของเราแต่งงานกับหญิงยิว ไม่ใช่เพียงแค่เพื่อนแต่แต่งงานกัน
เพื่อนบ้านของศาสดาก็เป็นพวกยิว ซาอุฯ ในปัจจุบันมีชาวยิวไม่น้อยทั้งจากอเมริกา
ยุโรป”
ถ้อยคำของมกุฎราชกุมารซัลมานในตอนนั้นกำลังบ่งบอกว่ารัฐอิสราเอลกับอาหรับกำลังจะเป็นมิตร
ละทิ้งความเป็นศัตรูคู่อาฆาต
สิงหาคม 2020 สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์กับอิสราเอลประกาศสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระดับปกติตามข้อตกลง
Abraham Accords Peace Agreement แถลงการณ์ร่วมระบุว่าเป็นวันแห่งประวัติศาสตร์
ก้าวย่างสำคัญของสันติภาพตะวันออกกลาง เดือนถัดมาบาห์เรนประกาศสถาปนาการทูตกับอิสราเอลเช่นกัน
เนื้อหาตอนหนึ่งใน Abraham Accord ระบุชัดว่าทั้งอาหรับกับยิวต่างเป็นลูกหลานของอับราฮัม
(Abraham) ความจริงแล้วภูมิภาคตะวันออกกลางประกอบด้วยมุสลิม
ยิว พวกนับถือคริสต์ และผู้นับถือศาสนาความเชื่ออื่นๆ แม้แตกต่างแต่ปรารถนาอยู่ร่วมกัน
(spirit of coexistence) ด้วยความเข้าใจและเคารพซึ่งกันและกัน
Abraham
Accord คือรูปธรรมการปรับความสัมพันธ์ระหว่างอิสราเอลกับอาหรับ เป็นจุดเริ่มหน้าประวัติศาสตร์ใหม่
แต่หากวันใดอิสราเอลล้ำเส้นต้องห้าม สถานการณ์อาจเปลี่ยนไป
ถ้าเทียบอิสราเอลเมื่อสถาปนารัฐสมัยใหม่ 1948 กับปัจจุบัน
ไม่อาจปฏิเสธว่าอิสราเอลมั่นคงขึ้นมาก สัมพันธ์กับเพื่อนบ้านดีขึ้นตามลำดับ เหลือเพียงอิหร่านที่ยังเป็นปรปักษ์สำคัญ
มีการปะทะกันเนืองๆ ในซีเรีย
พร้อมกับข่าวอิสราเอลจะโจมตีอิหร่านในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า (ที่เป็นข่าวซ้ำๆ ตลอดหลายปีที่ผ่านมา)
Yair Lapid อดีตนายกฯ กล่าวว่ารัฐบาลชุดใหม่ไม่ยึดมั่นประชาธิปไตย ทำลายรากฐานสังคม
ทำลายระบบการศึกษาเพราะเน้นแนวทางเคร่งศาสนาสุดโต่ง ทำให้กองทัพสังกัดการเมือง
บรรจุนายพลที่อิงการเมืองเข้านั่งตำแหน่งสำคัญ เวสต์แบงก์จะปั่นป่วนวุ่นวาย สุดท้ายรัฐบาลชุดนี้จะจบอย่างเลวร้าย
ทั้งยังกล่าวหาว่ารัฐบาลชุดนี้ไม่ได้มาจากเนทันยาฮูแต่มาจากพวกพรรคสุดโต่ง
เป็นแผนของพวกเขาที่จะยืมมือเนทันยาฮู
ถ้อยคำข้างต้นเป็นข้อกล่าวหาส่วนจะเป็นจริงหรือไม่อนาคตจะเป็นผู้ให้คำตอบ
1. Abraham Accord signing: top quotes from the signing
ceremony. (2020, September 16). The
Jerusalem Post. Retrieved from
https://www.jpost.com/middle-east/two-states-settlements-not-part-of-israel-deals-with-uae-bahrain-642424
2. Blinken does not rule out dealing with far-right figures
in new Israeli government. (2022, December 6). Middle East Eye. Retrieved
from https://www.middleeasteye.net/news/blinken-does-not-rule-out-dealing-far-right-figures-new-israeli-governmen/
3. EXPLAINER: Why is Israel always holding elections? (2022,
June 21). AP. Retrieved from https://apnews.com/article/why-is-israel-always-holding-elections-e671cfe22f9b045d2be3e65c5a60be61
4. Far-right Ben-Gvir, Smotrich win big in Israel elections. (2022,
November 2). The Jerusalem Post. Retrieved from https://www.jpost.com/israel-elections/article-721229
5. Housing Minister promises to help Israelis settle in West
Bank. (2023, January 1). The Jerusalem Post. Retrieved from https://www.jpost.com/israel-news/article-726379
6. Israel and the Kingdom of Bahrain to establish 'full diplomatic
relations,' Trump says. (2020, September 11).
CNN. Retrieved from
https://edition.cnn.com/2020/09/11/politics/israel-bahrain-trump/index.html
7. Israel to dissolve parliament, call 5th election in 3
years. (2022, June 20). AP. Retrieved from https://apnews.com/article/israel-coalition-dissolves-5e4d652663e41aaa964ac01911c336a4
9. Jordan's king
warns of 'breakdown of law and order' between Israelis and Palestinians. (2022,
December 28). Middle East Eye. Retrieved
from https://www.middleeasteye.net/news/jordanian-warns-breakdown-law-and-order-between-israelis-palestinians
10. King Abdullah
warns incoming Israeli government not to cross Jordan’s ‘red lines’. (2022, December
28). Times of Israel. Retrieved from https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/king-abdullah-warns-incoming-israeli-government-not-to-cross-jordans-red-lines/
11. Lapid: New
government not committed to democracy, dismantles foundations of society. (2022,
December 16). Times of Israel. Retrieved from https://www.timesofisrael.com/lapid-new-government-not-committed-to-democracy-dismantles-foundations-of-society/
12. Netanyahu gov’t
says West Bank settlement expansion top priority. (2022, December 28). Al
Jazeera. Retrieved from https://www.aljazeera.com/news/2022/12/28/netanyahu-govt-says-west-bank-settlement-expansion-top-priority
13. Netanyahu pans ‘despicable’ UN vote, says Jews cannot be
occupiers in their own land. (2022, December 31). Times of Israel. Retrieved
from https://www.timesofisrael.com/netanyahu-pans-despicable-un-vote-says-jews-cannot-be-occupiers-in-their-own-land/
14. Saudi Crown Prince recognizes Israel's right to exist.
(2018, April 3).
FRANCE 24. Retrieved from http://www.france24.com/en/20180403-saudi-arabia-israel-crown-prince-right-homeland-exist
15. Saudi Crown Prince: Iran's Supreme Leader 'Makes Hitler
Look Good'. (2018, April 2). The Atlantic. Retrieved from https://www.theatlantic.com/international/archive/2018/04/mohammed-bin-salman-iran-israel/557036/
-----------------------