ยูเครนเป็นแค่เหยื่อเพื่อนำสู่การต่อสู้ระหว่างขั้วสหรัฐกับรัสเซีย ยุทธศาสตร์ของรัฐบาลสหรัฐคือมุ่งทำลายเศรษฐกิจสังคมรัสเซีย ตอกย้ำการแบ่งขั้ว
กองทัพรัสเซียบุกเข้ายูเครนเมื่อ 24 กุมภาพันธ์ นาโตยืนยันไม่ให้ทหารของตนปะทะกับทหารรัสเซีย เป็นจุดยืนที่ประกาศตั้งแต่ก่อนสงครามว่าสมรภูมินี้จะเป็นการปะทะระหว่างกองทัพยูเครนกับรัสเซียเท่านั้น 6 เดือนให้หลังหลักฐานเชิงประจักษ์ชี้ว่ารัสเซียค่อยๆ รุกคืบกินพื้นที่ทางภาคตะวันออกกับภาคใต้ ทั้งกองทัพรัสเซียกับยูเครนต่างสูญเสียไม่น้อย แต่ไม่อาจสรุปว่าสูญเสียเท่าใดเนื่องจากข้อมูลขัดแย้งกัน
สงครามยืดเยื้อต่อไป
:
ประการแรก การต่อสู้ระหว่างนาโตกับรัสเซีย
นาโตให้ความช่วยเหลือด้านการทหาร เศรษฐกิจและอื่นๆ
อาวุธของยูเครนจึงถูกเติมเข้ามาเป็นระยะๆ ต้นเดือนสิงหาคมกระทรวงกลาโหมสหรัฐรายงานว่าให้ความช่วยเหลือกองทัพยูเครนมูลค่ารวม
10,000
ล้านดอลลาร์แล้ว รัฐบาลไบเดนยืนยันให้ความช่วยเหลือต่อไป ดังนั้น สงครามยูเครนไม่ใช่เรื่องของยูเครนกับรัสเซียเท่านั้น
เป็นการขับเคี่ยวระหว่างนาโตกับรัสเซีย
ประการที่ 2 สงครามเศรษฐกิจ
เป้าหมายที่ฝ่ายสหรัฐวางไว้แต่แรกคือปิดล้อมรัสเซียทางเศรษฐกิจ
การเมืองระหว่างประเทศ คว่ำบาตรการทำธุรกรรมการเงินกับรัสเซีย เป็นเหตุผลที่สมาชิกอียูหลายประเทศต้องทยอยลดเลิกนำเข้าพลังงานฟอสซิล
(น้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ ถ่านหิน) และมีมาตรการคว่ำบาตรรัสเซียอีกหลายอย่าง
รัสเซียได้รับผลกระทบไม่น้อยถึงขั้นเศรษฐกิจถดถอย
สำนักงานสถิติแห่งชาติรัสเซีย (Rosstat) ประเมินว่า GDP ไตรมาส 2 ปีนี้จะหดตัว 4%
ยอดค้าส่งลดลง 15.3% ยอดค้าปลีกลดลง 9.8% ค่าเงินรูเบิล อัตราดอกเบี้ยปั่นป่วนอยู่พักใหญ่ การส่งออกพลังงานฟอสซิสมีปัญหา
ทหารบาดเจ็บล้มตาย ใช้จ่ายงบกลาโหมมหาศาล
อย่างไรก็ตามเศรษฐกิจรัสเซียที่สั่นสะเทือนช่วงแรกกลับมาตั้งตัวได้
พยายามหาตลาดส่งออกพลังงาน มีข่าวว่าจีน ตุรเคีย
อินเดียนำเข้าพลังงานรัสเซียเพิ่มขึ้นมาก ปลายเดือนกรกฎาคมดอกเบี้ยนโยบายเหลือ
9.5% จากจุดสูงสุดที่ 20%
โหมกระพือสงครามเย็น :
สงครามยูเครนมองได้หลายกรอบ
ทั้งใหญ่กับเล็ก กรอบใหญ่สุดคือโหมกระแสสงครามเย็นใหม่ เป็นการต่อสู้ระหว่างขั้ว การต่อต้านรัสเซียด้วยการคว่ำบาตรทางการเมืองเศรษฐกิจดังที่เป็นอยู่สำคัญกว่าความเป็นไปของประเทศยูเครน
ส่งผลระดับโลก ข้อมูลในอดีตชี้ชัดว่า รัฐบาลสหรัฐแทบทุกชุดจะทำเช่นนี้คือกระชับความเป็นขั้ว
ให้ทุกประเทศเลือกข้างว่าจะอยู่ฝ่ายใด
หลังเหตุวินาศกรรมตึกเวิลด์เทรดเซ็นเตอร์
เมื่อ 11 กันยา 2011 รัฐบาลสหรัฐสมัยนั้นประกาศให้นานาชาติเลือกข้างว่าจะร่วมต่อต้านก่อการร้ายหรือไม่
ประเทศใดไม่ช่วยต่อต้านก่อการร้ายคือศัตรูของอเมริกา
การล้มรัฐบาลซัดดัมคือการเลือกข้างว่าจะอยู่ฝ่ายประชาธิปไตยหรือเผด็จการซัดดัม
กรณียูเครนตอกย้ำการเลือกข้างระหว่างฝ่ายเสรีประชาธิปไตยกับรัสเซีย
รัฐบาลตะวันตกมักจะใช้คำว่าสงครามนี้คือสู้เพื่อเสรีประชาธิปไตย เป็นวิธีการรักษาความเป็นมหาอำนาจของรัฐบาลสหรัฐ
คาดการณ์อนาคต
:
ประการแรก สงครามดำเนินต่อไป
หลังกองทัพรัสเซียบุกเข้ายูเครนไม่นาน รัฐบาลยูเครนร้องขอเจรจา
ปลายเดือนมีนาคมมีความหวังว่าน่าจะตกลงกันได้ มีร่างข้อสรุปเรื่องประกันความมั่นคงของยูเครนโดยจะทำเป็นสนธิสัญญาระหว่างประเทศ
มีผู้ค้ำประกันหลายชาติ เช่น อังกฤษ จีน สหรัฐ ตุรเคีย ฝรั่งเศส ให้มีผลบังคับใช้จริงเมื่อยูเครนผ่านประชามติเรื่องดังกล่าว
และรัฐสภาของทั้ง 2 ประเทศรับรอง ส่วนประเด็นสถานะของไครเมีย
สาธารณรัฐประชาชนโดเนตสค์ (Donetsk People's Republic) กับสาธารณรัฐประชาชนลูฮันสค์
(Luhansk People's Republic) จะต้องหารือต่อไป ความเป็นกลางของยูเครนยังรวมถึงไม่มีอาวุธนิวเคลียร์
ไม่เป็นที่ตั้งฐานทัพของต่างชาติ ไม่เข้ากลุ่มร่วมมือทางทหารกับกลุ่มใดๆ
แต่แล้วการเจรจาที่คืบหน้าดูเหมือนได้ข้อสรุปก็หยุดชะงักเมื่อรัฐบาลเซเลนสกีต้องการให้กองทัพรัสเซียถอนตัวกลับทั้งหมดก่อนจึงจะทำประชามติ
รัฐบาลปูตินไม่ยอมรับข้อเสนอนี้
ประการที่ 2 เป้าหมายรัสเซียเปลี่ยนไป
เป็นที่รับรู้กันทั่วไปว่ารัสเซียประกาศมานานแล้วว่ายูเครนต้องไม่เป็นสมาชิกนาโต
ถือว่าเป็นเส้นต้องห้าม (redline) เป็นยุทธศาสตร์ป้องกันประเทศของรัสเซียที่จะมีแนวรัฐกันชน (buffer
state) กองทัพรัสเซียบุกเข้ายูเครนเพราะยูเครนไม่ยอมถอนนโยบายเป็นสมาชิกนาโต
หลังการเจรจาเดือนมีนาคมล้มเหลวกองทัพรัสเซียรุกคืบกินดินแดนต่อไปอย่างช้าๆ และขยายไปทางทิศใต้ที่ติดทะเล
มีแนวโน้มว่าอาจผนวกพื้นที่เหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของรัสเซียเหมือนกรณีไครเมีย
ยูเครนจะไม่เหลือพื้นที่ติดทะเลอีกต่อไป
ประการที่ 3 ยูเครนเหยื่อที่ถูกทำลาย
ดังที่เคยนำเสนอในบทความก่อนว่าทั้งฝ่ายสหรัฐกับรัสเซียต่างได้ประโยชน์จากสงครามนี้
ยูเครนกลายเป็นประเทศที่ถูกทำลาย
ณ วันนี้ไม่ทราบชัดว่าทหารกับประชาชนยูเครนบาดเจ็บเสียชีวิตกี่หมื่นกี่แสนราย
ที่แน่ๆ คือชาวยูเครนกว่า 10 ล้านคนอพยพหนีภัยสงครามออกนอกประเทศนาน 6 เดือนแล้วและยังไม่มีวี่แววว่าจะได้กลับบ้าน
ชีวิตคนยูเครนหลายสิบล้านไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป
ประเทศยูเครนจะไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป รวมทั้งอนาคตของประเทศที่อาจไม่ขึ้นกับการตัดสินใจของคนยูเครนอีกแล้ว
สิ่งที่ยูเครนสูญเสียไม่อาจหวนกลับ
ไม่เหมือนเกมที่กดปุ่มเล่นใหม่ได้อีก เหตุเพราะมีผู้นำแปลกๆ อย่างประธานาธิบดีเซเลนสกีที่ตัดสินใจทำสงครามกับรัสเซีย
เป็นเรื่องแปลกที่ยูเครนกล้าทำสงครามเพียงลำพังกับมหาอำนาจทางทหารรัสเซีย ยิ่งสงครามยืดเยื้อเพียงไรยูเครนก็ยิ่งพังพินาศมากแค่นั้น
มีข้อสังเกตว่าการรบเกือบทั้งหมดจำกัดในพื้นที่ประเทศยูเครนเท่านั้น ขีปนาวุธนับร้อยนับพัน
ระเบิด กระสุนตกในพื้นที่ยูเครน หากรัฐบาลยูเครนตัดสินใจตั้งแต่ต้นประกาศไม่เข้าร่วมนาโตเรื่องก็จะไม่เป็นเช่นนี้
ในระยะหลังประธานาธิบดีเซเลนสกีกล่าวว่าสงครามนี้เกิดขึ้นเพราะรัสเซียยึดไครเมียเมื่อ
2014 ยูเครนต้องนำไครเมียกลับมาเป็นของตน
เงื่อนไขนี้ยิ่งทำให้สงครามไม่จบง่ายๆ
หลังสงครามผ่านไปไม่กี่เดือนรัฐบาลเซเลนสกีร้องหาขอความช่วยเหลือด้านอาวุธ
งบประมาณค่าใช้จ่ายต่างๆ จากชาติตะวันตก อาวุธเครื่องกระสุนจากหลายประเทศทยอยส่งเข้ายูเครน
การรบทุกวันนี้จึงขึ้นกับกำลังบำรุงจากต่างชาติโดยแท้ ตราบใดที่รัฐบาลสหรัฐกับพวกยังส่งความช่วยแก่ยูเครน
สงครามน่าจะดำเนินต่อไป ดังนั้นสงครามจะจบหรือไม่จึงขึ้นกับการตัดสินใจของนาโต
โดยเฉพาะรัฐบาลไบเดน แม้ฝ่ายสหรัฐมีแรงกดดันจากผลกระทบด้านเศรษฐกิจไม่น้อย แต่เนื่องจากเศรษฐกิจอเมริกาแข็งแรงจึงยังทนได้
เป็นไปได้ว่าประธานาธิบดีไบเดนจะยืดการรบไปถึงหลังเลือกตั้งกลางเทอมในช่วงต้นพฤศจิกายนนี้
เพราะพรรคเดโมแครท (พรรคไบเดน) ไม่อยากถูกพรรครีพับลิกันตีตราว่าแพ้รัสเซีย
ต้องรักษาจำนวน ส.ส. ส.ว. ในสภาให้มากที่สุด (และเป็นไปได้ว่าการเจรจาระหว่างสหรัฐกับรัสเซียยังไม่ได้ข้อยุติ)
รอพ้นเลือกตั้งกลางเทอมค่อยมาพิจารณาอีกรอบ ทั้งนี้ยุทธศาสตร์แม่บทของสหรัฐยังดำเนินต่อไปคือปิดล้อมจีนกับรัสเซีย
โหมกระแสสงครามเย็นใหม่
อย่างไรก็ตามน่าติดตามว่านานาชาติจะแก้ปัญหาอย่างไร
เพราะตอนนี้ค่าครองชีพสูงขึ้นมากทั้งจากราคาพลังงานกับอาหาร อันเป็นผลจากการคว่ำบาตรรัสเซีย
ภัยแล้งปีนี้ที่รุนแรงกว่าปกติ การแข่งขันช่วงชิงระหว่างมหาอำนาจกำลังก่อความทุกข์ยากแก่ประชากรโลกนับพันล้าน
คนยากคนจนคือพวกที่ได้รับผลกระทบมากที่สุด ทุกวันนี้ 811 ล้านคนอดอยากเพราะยากจนหรืออยู่ในสถานการณ์ที่ยากจะหาอาหารมาเลี้ยงปากท้อง
ข่าวชิ้นหนึ่งที่น่าสนใจคือ เมื่อกลางเดือนสิงหาคมด้วยแรงกดดันจากองค์การสหประชาชาติ
ซึ่งหมายถึงนานาชาติร่วมมือร่วมใจเรียกร้องให้รัฐบาลสหรัฐกับพวกเปิดทางให้สามารถซื้อขายสินค้าเกษตรของรัสเซีย
ผลคือธนาคารยุโรปบางแห่งยอมรับการชำระเงินเพื่อซื้อขายอาหารกับปุ๋ยของรัสเซียแล้ว
รัฐบาลสหรัฐยอมให้ซื้อขายสินค้าเกษตรกับเวชภัณฑ์ เรื่องนี้ลดแรงกดดันอาหารแพง
โดยสรุปแล้ว ยูเครนเป็นแค่เหยื่อเพื่อนำสู่การต่อสู้ระหว่างขั้วสหรัฐกับรัสเซีย
ยุทธศาสตร์ของรัฐบาลสหรัฐหวังว่าถ้าเศรษฐกิจรัสเซียพังจะทำให้คะแนนนิยมปูตินตกต่ำ นำสู่การเปลี่ยนรัฐบาลใหม่ขั้วการเมืองใหม่ พร้อมกับโหมกระแสสงครามเย็นใหม่
กระตุ้นให้นานาประเทศเลือกข้าง ท้ายที่สุดแล้วแรงกดดันจากนานาชาติจะส่งผลต่อสงครามยูเครนอย่างไร
ความเป็นไปของยูเครนเชื่อมโยงคนทั้งโลก
--------------------
1. Russia slashes key interest
rate by 150 basis points in shock move. (2022, July 22). Bloomberg. Retrieved
from https://www.cnbc.com/2022/07/22/russia-slashes-key-interest-rate-by-150-basis-points-in-shock-move.html
2. Russia’s economy gets boost
from wartime grain shipments. (2022, August 15). AP. Retrieved from
https://apnews.com/article/russia-ukraine-middle-east-africa-global-trade-2ab926262e914e70d2abf6ca0c319f5f
3. Russia’s GDP down 4% in Q2 2022 —
statistics. (2022, August 12). TASS. Retrieved from
https://tass.com/economy/1492979
4. Russia’s war in Ukraine
started 6 months ago — and there appears to be no end in sight. (2022, August
24). CNBC. Retrieved from https://www.cnbc.com/2022/08/24/russias-war-in-ukraine-has-gone-on-for-6-months-what-next.html
5. Ukraine ready to accept
neutral, non-nuclear status. (2022, March 29). Pravda. Retrieved from
https://english.pravda.ru/news/world/150894-russia_ukraine_talks/
6. Ukraine's Zelensky questions UN Security
Council's mandate in speech on alleged Russian atrocities. (2022,
April 5). CNN. Retrieved from
https://edition.cnn.com/2022/04/05/world/zelensky-ukraine-united-nations-speech-intl/
7. U.S. authorizes largest-yet military
package to Ukraine. (2022, August 8). Politico. Retrieved from
https://www.politico.com/news/2022/08/08/largest-military-package-ukraine-00050368
-----------------------