ในสมัยทรัมป์โหมกระแสต่อต้านจีน ลามถึงคนเชื้อสายจีนในอเมริกา มาถึงสมัยไบเดนมองจีนเป็นปรปักษ์มากขึ้นอีก สอดคล้องข่าวโจมตีจีนจากรัฐบาลและสื่อกระแสหลัก
.jpg)
เมษายน
2023 Pew Research Center
นำเสนอมุมมองคนอเมริกันต่อจีนในเวทีโลก มีข้อสรุปพร้อมข้อวิพากษ์ดังนี้
คนอเมริกัน 83% มองแง่ลบต่อประเทศจีน โดยที่ 44% มองแง่ลบมากๆ (very
unfavorable views) เนื้อหายุทธศาสตร์ความมั่นคงแห่งชาติสหรัฐฉบับล่าสุด
2022 ระบุว่าจีนเป็นคู่แข่ง (competitor) ประเทศเดียวที่ต้องการเปลี่ยนระเบียบโลกและมีพลังมากขึ้นที่จะทำเช่นนั้น
ผลสำรวจพบว่าคนอเมริกัน 52% เห็นว่าจีนเป็นคู่แข่ง
ที่เหลือราว 4 ใน 10 มองว่าจีนเป็นศัตรู (an enemy)
ตัวเลขนี้สูงขึ้นมากกว่าปีก่อน เข้าใจว่า 2 ประเทศกำลังแข่งกันมีอิทธิพลระดับโลก
พวกเดโมแครทโน้มเอียงที่จะมองจีนเป็นคู่แข่งมากกว่าพวกรีพับลิกัน แต่ระยะหลังทั้งสองกลุ่มมองจีนเป็นศัตรูมากขึ้น
เป็นสถานการณ์การแข่งขันระหว่างมหาอำนาจ
คนอเมริกันส่วนใหญ่ภาคภูมิใจที่ประเทศตนยิ่งใหญ่อันดับหนึ่ง
บางคนอธิบายว่าโลกควรเป็นเช่นนั้น รัฐบาลพยายามรักษาความเป็นหนึ่งนี้
จีนที่ก้าวขึ้นมาจึงเป็นคู่แข่งหรือมองว่าเป็นศัตรูที่คุกคาม
6 ประเด็นที่คนอเมริกันกังวลมากที่สด ได้แก่ ความร่วมมือระหว่างจีนกับรัสเซีย
รองมาคือ ความตึงเครียดที่ไต้หวัน นโยบายสิทธิมนุษยชนของจีน พลังอำนาจทางทหาร พลังอำนาจทางเทคโนโลยีของจีน
และการแข่งขันทางเศรษฐกิจกับจีน
ประเด็นเหล่านี้ปรากฏอยู่ในสื่อเสมอ
เช่น รัฐบาลไบเดนเตือนจีนหากช่วยรัสเซียทำสงครามยูเครน
กระแสข่าวจีนจะใช้กำลังยึดไต้หวันในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า
สื่อตะวันตกรายงานการละเมิดสิทธิมนุษยชนในจีนสม่ำเสมอ จีนมีอาวุธใหม่ๆ
ข่าวรัฐบาลไบเดนชี้จีนจะสร้างอาวุธนิวเคลียร์จำนวนมาก
ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีบางด้าน และการกีดกันสินค้าจีนบางรายการ
แม้กระทั่งกล่าวหาจีนจะใช้ TikTok ล้วงความลับ คนอเมริกัน 88%
ไม่เชื่อว่าจีนจะรักษาข้อมูลส่วนตัว โดยที่ 59 % บอกว่าไม่เชื่อเลย ทั้งนี้อาจเกิดจากสื่ออเมริกันมักนำเสนอว่ารัฐบาลจีนติดตามสอดแนมคนของเขาอย่างกว้างขวาง
ประเด็นความร่วมมือระหว่างจีนกับรัสเซียคือหัวข้อที่คนอเมริกันกังวลมากๆ 62%
ระบุว่าจะก่อปัญหาแก่สหรัฐอย่างใหญ่หลวง (a very serious problem) คนที่คิดเช่นนี้เพิ่มขึ้นจากปีก่อน
เห็นว่าความสัมพันธ์ดังกล่าวเป็นอันตรายต่อสหรัฐ
และอาจหนักกว่านี้หากร่วมมือทางทหาร
ประเด็นนี้น่าสนใจตลอดเวลาที่ผ่านมาจีนรัสเซียกระชับความร่วมมากขึ้นทุกที
จีนซื้อใช้อาวุธรัสเซียมากมาย
แต่ยืนยันว่าไม่ใช่พันธมิตรทางทหารและไม่คิดจะทำเช่นนั้น
ปลายปี
2022 ประธานาธิบดีสี
จิ้นผิงย้ำจีนกับรัสเซียร่วมมือกันเพื่อสร้างโอกาสและส่งเสริมความมั่นคงโลก 2
ประเทศจะเชื่อมต่อกันมากขึ้น ร่วมมือด้านพลังงานมากขึ้น
โลกอยู่ระหว่างเลือกแนวทางสงครามเย็นหรือสัมพันธ์แบบเท่าเทียม ได้ประโยชน์ด้วยกันทั้งคู่
จีนกับรัสเซียต่อต้านความเป็นเจ้า การเมืองเชิงอำนาจ ยึดมั่นบทบาทของยูเอ็น
เคารพกฎหมายระหว่างประเทศ เห็นด้วยหาก BRICS จะมีสมาชิกเพิ่ม
ปี 2022 การค้าจีน-รัสเซียสูงถึง 190,000 ล้านดอลลาร์ เฉพาะปิโตรเลียมจีนนำเข้าเพิ่มขึ้นกว่า
2 เท่า อินเดียกับจีนซื้อน้ำมันรัสเซียแล้วขายต่อในราคาตลาดโลก
ทำให้การกดราคาไม่ได้ผล เป็นตัวอย่างการสนับสนุนที่เป็นรูปธรรม รัสเซียสามารถสู้ศึกต่อไป
ถ้ามองว่ายูเครนคือเหตุการณ์นำสู่การจัดระเบียบโลกใหม่
ตอนนี้ฝ่ายสหรัฐกับอีกขั้วคือจีน-รัสเซียำลังแข่งกันหาพวก แข่งขันวางระเบียบความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในด้านต่างๆ
ยุทธศาสตร์ความมั่นคงแห่งชาติสหรัฐระบุว่า 10 ปีนี้เป็นช่วงสำคัญที่สุดห้วงเวลาชี้อนาคต
คนอเมริกัน
3 ใน 4 คิดว่าจีนไม่คำนึงผลประโชน์ประเทศอื่นๆ
อย่างที่รัฐบาลสหรัฐทำ ทั้งประเด็นแทรกแซงกิจการของประเทศอื่น ไม่ช่วยสร้างสันติภาพโลก
พวกรีพับลิกันมักมองบทบาทจีนในแง่ลบมากกว่าพวกเดโมแครท แต่บางข้อเห็นตรงกัน เช่น 84%
ของพวกรีพับลิกันเห็นว่าจีนไม่ช่วยให้โลกมีสันติภาพ ส่วน 80% ของพวกเดโมแครทคิดเช่นนั้น
ประเด็นไต้หวันคือหัวข้อที่เอ่ยว่าจีนแทรกแซงต่างชาติ
ทั้งที่ความจริงคือเดิมรัฐบาลสหรัฐเคยยอมรับสาธารณรัฐจีน (ไต้หวัน) เป็นประเทศ
มีที่นั่งใน UN แต่เหตุการณ์เปลี่ยนไป กุมภาพันธ์ 1972
รัฐบาลนิกสันกับจีนลงนามแถลงการณ์ร่วมสหรัฐฯ-จีน (U.S.–China joint
communiqué) เนื้อหาตอนหนึ่งระบุว่า สหรัฐยอมรับว่า “จีนทั้ง 2 ฝั่งของช่องแคบไต้หวันเป็นจีนเดียว
และไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของจีน”
เมื่อไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของจีน
UN และรัฐบาลสหรัฐยอมรับจึงพูดว่าจีนแทรกแซงไม่ได้
ไต้หวันไม่ใช่ประเทศยังเป็นส่วนหนึ่งจีน ดังที่กล่าวแล้วว่าแต่เดิมเกิดสาธารณรัฐจีน
(ไต้หวัน) ก่อนและได้รับการยอมรับว่าเป็นประเทศ แต่ในปี 1978 รัฐบาลสหรัฐกลับลำ
ยอมรับสาธารณรัฐประชาชนจีน (จีน) เท่านั้น
ความเข้าใจผิดเรื่องนี้น่าจะมาจากสื่อกระแสหลัก
การพูดเป็นนัยว่าไต้หวันเป็นอิสระ เช่น แนนซี เพโลซี (Nancy Pelosi) ประธานสภาผู้แทนราษฎรและคณะเยือนไต้หวันเมื่อสิงหาคมปีก่อน
กล่าวชื่นชมความเป็นประชาธิปไตยของไต้หวัน
(ตรงข้ามกับจีนที่เป็นคอมมิวนิสต์ตามมุมมองอเมริกา) ผู้รักเสรีภาพ และกำลังจะกลายเป็นประเทศ
ตอกย้ำกระแสข่าวจีนจะใช้กำลังบุกไต้หวันนั้นไม่ชอบธรรม
คนอเมริกันมากกว่าครึ่ง
(54%) ไม่คิดว่าสหรัฐกับจีนสามารถร่วมมือกันสร้างสันติภาพโลก
อาจตีความว่าทั้งสองอยู่คนละฝ่าย กรณีสงครามยูเครนเป็นตัวอย่าง
อันที่จริงแล้วทั้งคู่ขัดแย้งในหลายเรื่องอยู่แล้ว
คนอเมริกันเกือบครึ่ง
(48%) คิดว่าทั้งคู่ต่างได้ประโยชน์และอีกเกือบครึ่ง (47%) ชี้ว่าจีนเป็นฝ่ายได้ประโยชน์จากการค้าทวิภาคี
ข้อมูลตัวเลขมิถุนายน 2022 ยอดสินค้าจีนส่งออกสู่อเมริกาเพิ่ม
19.3% เมื่อเทียบกับปีก่อน รวมมูลค่า 56,000 ล้านดอลลาร์
นำเข้าสินค้าอเมริกาเพิ่ม 1.7% มูลค่า 14,600 ล้านดอลลาร์
จีนเป็นฝ่ายเกินดุลถึง 41,400 ล้านดอลลาร์ เพิ่มขึ้น 26%
เมื่อเทียบกับปีก่อน แต่ต้องพูดด้วยว่า คนอเมริกันชอบซื้อใช้สินค้าจีน
(ไม่ได้บังคับซื้อ) ทั้งๆ ที่รัฐบาลพยายามขัดขวาง เป็นหลักฐานชี้ว่ามาตรการขึ้นภาษีสินค้าและกีดกันสินค้าจีนไม่ได้ผลอย่างที่คิด
ไม่ว่าเศรษฐกิจประเทศใดจะเป็นอย่างไร เผชิญปัญหาเฉพาะหน้า เช่น โควิด-19
ปัญหาซับพลายเชน เรือขนส่งไม่พอใช้ ในภาพรวมสินค้าจีนยังคงส่งออกมาขึ้นทุกที
ในสถานการณ์เช่นว่าคนอเมริกันไม่คิดว่าจีนเป็นผู้นำเศรษฐกิจโลก
(สหรัฐเหนือกว่า) แต่ความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจจีนคุกคามสหรัฐ
ด้านพลังอำนาจทางทหาร กว่าครึ่งคิดว่าอาวุธยุทโธปกรณ์จีนพอใช้หรือดีกว่าทั่วไป
11% เท่านั้นที่คิดว่าเป็นอาวุธชั้นเลิศ แต่ ในแง่ภาพกองทัพ
84% เห็นว่ากองทัพจีนเป็นภัยคุกคาม โดย 44% คิดว่าคุกคามมาก ส่วนคนรุ่นใหม่ให้ความสำคัญกับการโจมจีทางไซเบอร์
45% คิดว่ามาตรฐานการครองชีพจีนต่ำกว่ามาตรฐาน 26% คิดว่าอยู่ระดับมาตรฐานทั่วไป
เรื่องนี้ใช้แนวคิดต่างกัน แนวคิดจีนคือ “สังคมที่ทุกคนมีกินมีใช้ไม่ขัดสน” (moderately
prosperous society) กรกฎาคม 2021 ประธานาธิบดีสี
จิ้นผิง ประกาศว่าจีนไม่มีคนยากจนอีกแล้ว รัฐบาลพรรคคอมมิวนิสต์จีนกับประชาชน 1,400 ล้านคนต่างทำหน้าที่ของตน
เพื่อเป้าหมายเดียวกันคือทุกคนมีกินมีใช้ไม่ขัดสน เดินหน้าสู่การฟื้นฟูชาติต่อไปโดยยึดมั่นสังคมนิยมตามคุณลักษณะของจีน
(socialism with Chinese characteristics) ตั้งอยู่บนการพัฒนาทุกคนทุกด้าน
รวมทั้งคุณธรรมจริยธรรม เป็นผู้คิดสร้างสรรค์ ปรารถนาดีต่อตัวเอง สังคมและโลก
ยึดถือความยั่งยืน ไม่ฉาบฉวยหรือมุ่งแต่ผลประโยชน์ระยะสั้น
โดยรวมแล้ว คนอเมริกันรุ่นเก่ามองจีนในแง่ลบมากกว่าคนรุ่นใหม่ คนรุ่นเก่าจะยึดมุมมองเก่าๆ
คนรุ่นใหม่สนใจเศรษฐกิจจีน เป็นโรงงานของโลก ถ้ามองจากฐานสมาชิกพรรค พวกรีพับลิกันมักจะมองจีนในแง่ลบมากกว่า
โดยเฉพาะประเด็นความมั่นคง สิทธิมนุษยชน
ย้อนรอยในสมัยทรัมป์โหมกระแสต่อต้านรัฐบาลจีน
ชี้ว่าเป็นรัฐบาลคอมมิวนิสต์ ขึ้นภาษีสินค้าจีนหลายรอบ ชี้ว่าสินค้าพวกนั้นทำให้คนอเมริกันตกงาน
กระแสต้านจีนลามถึงคนอเมริกันเชื้อสายจีน
จากกระแสที่สร้างในรัฐบาลชุดก่อนตอนนี้กลายเป็นทัศนะคติของสังคม
สอดคล้องกับเนื้อหายุทธศาสตร์ความมั่นคงแห่งชาติ ทิศทางการนำเสนอของสื่อกระแสหลัก
---------------------
บทความที่เกี่ยวข้อง :
1. China trade
surplus surges to record as exports accelerate. (2022, July 13). The Asahi
Shimbun. Retrieved from https://www.asahi.com/ajw/articles/14669035
2. India and China snap up Russian oil in April above
‘price cap’. (2023, April 19). Al Jazeera. Retrieved from
https://www.aljazeera.com/economy/2023/4/18/india-and-china-snap-up-russian-oil-in-april-above-price-cap
3. Pew
Research Center. (2023, April 12). Americans Are Critical of China’s Global Role – as Well as
Its Relationship With Russia. Retrieved from
https://www.pewresearch.org/global/2023/04/12/americans-are-critical-of-chinas-global-role-as-well-as-its-relationship-with-russia/
-----------------------