รัฐบาลทรัมป์ให้เหตุผลหลายข้อว่าจีนทำการค้าที่ไม่เป็นธรรมกับสหรัฐ
จึงต้องขึ้นภาษีสินค้านำเข้าจากจีนเป็น 25 เปอร์เซ็นต์ สิ่งที่ทรัมป์ไม่พูดหรือไม่พยายามพูดคือคนอเมริกันเป็นผู้จ่ายภาษีนี้
Jomjakkapat Parrueng
ปีที่แล้วรัฐบาลทรัมป์ขึ้นภาษีสินค้านำเข้าจากจีน
10-25 เปอร์เซ็นต์ต่อกลุ่มสินค้าทั้งหมดมูลค่า 250,000 ล้านดอลลาร์ (ในจำนวนนี้
200,000 ล้านดอลลาร์เก็บ 10 เปอร์เซ็นต์ ที่เหลือเก็บ 25 เปอร์เซ็นต์)
พร้อมกับขู่ว่าหากการเจรจาล้มเหลวจะขึ้นภาษีเป็น 25 เปอร์เซ็นต์ในส่วน 200,000 ล้านดอลลาร์
หลังเจรจากับจีนกว่า
10 รอบ ปรากฏว่าไม่ได้ข้อยุติ สหรัฐโทษจีนเป็นฝ่ายผิด ประกาศขึ้นภาษีเป็น 25 เปอร์เซ็นต์
สินค้าจีนมูลค่า 250,000 ล้านดอลลาร์จึงถูกเก็บภาษี 25 เปอร์เซ็นต์
พร้อมกับขู่ว่าอาจเก็บภาษีต่อสินค้าที่เหลืออีก 300,000 ล้านดอลลาร์
ความคิดของทรัมป์ :
ประการแรก ต้นเหตุจากจีน
Robert Lighthizer ตัวแทนเจรจาการค้าของสหรัฐชี้ว่านโยบายอุดหนุนภาคการผลิตของรัฐบาลจีน
การละเมิดทรัพย์สินทางปัญญาบั่นทอนเศรษฐกิจอเมริกามาช้านานแล้ว รัฐบาลทรัมป์ต้องการให้จีนยุติเรื่องเหล่านี้
เป็น 2 ประการหลักที่ต้องการ
ประการที่
2 เชื่อว่าการขึ้นภาษีช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจประเทศ
ตำราเศรษฐศาสตร์ทั่วไปสอนว่าสงครามการค้า
การตั้งกำแพงภาษีส่งผลเสียต่อกันและกัน แต่รัฐบาลทรัมป์กลับคิดว่าการขึ้นภาษีสินค้าจากจีนเป็นประโยชน์ต่อเศรษฐกิจประเทศ
อ้างว่าช่วยให้จีดีพีไตรมาสแรกของปีนี้โตถึง 3.2 เปอร์เซ็นต์ อัตราคนว่างงานเดือนเมษาเหลือเพียงร้อยละ
3.6 ต่ำสุดในรอบ 50 ปี ตำแหน่งงานเพิ่มขึ้น
ผลกระทบที่แท้จริง :
ประการแรก
รัฐบาลขึ้นภาษีสินค้าจีน คนอเมริกันจ่าย
ในรอบการขึ้นภาษีปีที่แล้ว
หมวดสินค้าที่ได้รับผลกระทบมากที่สุดคือส่วนที่เรียกว่า “ปัจจัยนำเข้าขั้นกลาง” (Intermediate
Input) อธิบายง่ายๆ
คือชิ้นส่วนที่นำเข้าจากจีนเพื่อนำมาประกอบเป็นผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป (สินค้าพร้อมใช้)
ร้อยละ 86 ของหมวดนี้ตกเป้าการขึ้นภาษี
รองลงมาคือร้อยละ 40
ของหมวดเครื่องมือประเภททุน (Capital Equipment) เช่น
เครื่องจักรต่างๆ
ในขณะที่ร้อยละ 33
ของสินค้าสำเร็จรูปจากจีนเท่านั้นที่ถูกขึ้นภาษี โดยเฉพาะกลุ่มสินค้าอิเล็กทรอนิกส์
เครื่องเรือน เครื่องใช้ในบ้าน
ดังนั้น ในการขึ้นภาษีปีที่แล้วและกลายเป็น
25 เปอร์เซ็นต์เมื่อต้นพฤษภาคมที่ผ่านมา ภาคการผลิตคือส่วนที่ได้รับผลประทบมากที่สุด
เป็นนโยบายมุ่งเล่นงานโรงงานอุตสาหกรรมในประเทศโดยตรง
ที่ผ่านมาหลายรัฐบาลพยายามออกมาตรการชักจูงให้บริษัทที่เคยย้ายฐานการผลิตไปต่างประเทศให้กลับมาผลิตในประเทศแต่ไม่ได้ผลเท่าที่ควร
การขึ้นภาษีทำให้ต้นทุนสินค้าที่ผลิตในประเทศเพิ่มขึ้นหากยังใช้สินค้าจีนต่อไป
จำต้องหันไปใช้สินค้าประเทศอื่นๆ รวมทั้งอาจใช้สินค้าภายในประเทศก็เป็นได้
แต่โดยรวมแล้วขีดความสามารถการแข่งขันเมื่อเทียบกับประเทศอื่นๆ ลดลง สวนทางกับหลักคิดเพิ่มขีดความสามารถของเอกชนในประเทศ
(เว้นแต่รัฐบาลอาจชดเชยด้วยนโยบายอุดหนุน)
เป็นการเล่นงานผู้ประกอบอเมริกันที่ซื้อสินค้าจีนโดยตรง
ส่วนสินค้าสำเร็จรูปประเภทเครื่องเรือน
เครื่องใช้นั้นกระทบต่อผู้บริโภคอเมริกันโดยตรงเช่นกัน ต้องซื้อสินค้าแพงกว่าเดิม
การที่รัฐบาลทรัมป์มุ่งพูดว่าจีนทำการค้าไม่เป็นธรรมกับสหรัฐ
จีนเป็นฝ่ายผิดต้องรับผิดชอบ รวมทั้งเรื่องการเจรจาล้มเหลว ทำให้ต้องขึ้นภาษีเป็น
25 เปอร์เซ็นต์ เป็นการเบี่ยงประเด็นว่าเป็นเรื่องพิพาทกับจีน เป็นความผิดของจีน
เรื่องที่รัฐบาลทรัมป์ไม่พูดหรือไม่พยายามพูดคือภาษีที่เพิ่มขึ้นตกเป็นภาระของผู้ซื้อซึ่งส่วนใหญ่คือภาคการผลิตและผู้บริโภคโดยตรง
ดังนั้น
ความเข้าใจสำคัญที่ต้องยึดให้มั่นคือการขึ้นภาษี 25 เปอร์เซ็นต์
ภาษีนี้ผู้บริโภคอเมริกันเป็นผู้จ่ายโดยตรง ไม่ใช่บริษัทจีนหรือประเทศจีน
แน่นอนว่าบริษัทจีนกับคนจีนส่วนหนึ่งได้รับผลกระทบด้วยแต่น้อยกว่าเพราะโดยทั่วไปบริษัทไม่ได้ขายให้สหรัฐเพียงประเทศเดียว
และเป็นผลที่ตามมาหากหาตลาดทดแทนไม่ได้
ไม่กี่ชั่วโมงก่อนหน้าจีนประกาศเตรียมขึ้นภาษี 25 เปอร์เซ็นต์ต่อสินค้าอเมริกัน
มูลค่ารวม 60,000 ล้านดอลลาร์ ตอบโต้สหรัฐที่ขึ้นภาษี 25
เปอร์เซ็นต์รอบล่าสุด ประธานาธิบดีทรัมป์ออกโรงเตือนว่าพวกเขาจะได้รับผลกระทบเสียหายอย่างหนักถ้าไม่ยอมรับข้อตกลง
บริษัทต่างๆ จะถูกบีบให้ออกไปตั้งโรงงานที่ประเทศอื่นแทน เป็นอีกครั้งที่ทรัมป์พยายามพูดเรื่องผลกระทบต่อจีน
แต่ไม่ยอมพูดว่าการที่จีนโต้กลับคือการแสดงออกชัดว่าจีนไม่ยอมแพ้เช่นกัน ผลคือคนอเมริกันต้องเป็นผู้แบกรับภาษี
25 เปอร์เซ็นต์ไปอีกนาน
หลังการขึ้นภาษีรอบล่าสุด
แลร์รี คัดโลว์ (Larry Kudlow)
ที่ปรึกษาเศรษฐกิจประจำทำเนียบขาวยอมรับว่าจีนไม่ใช่ผู้ที่ต้องจ่ายภาษีที่รัฐบาลขึ้นโดยตรง
คนที่จ่ายภาษีคือบริษัทอเมริกันและที่สุดแล้วจะส่งผ่านภาษีนี้แก่ผู้บริโภคอเมริกัน
สวนทางกับที่ทรัมป์กล่าวว่าจีนคือผู้ต้องจ่ายภาษีดังกล่าว
ทั้งนี้คัดโลว์พยายามชี้ว่าทั้งจีนกับสหรัฐได้รับผลกระทบจากกำแพงภาษี
จะกระทบจีดีพีที่จีนกำลังมีปัญหาภายในมากพออยู่แล้ว
ยิ่งสงครามการค้ารุนแรงมากขึ้นเพียงไร ยิ่งทอดยาวออกไป
ผู้บริโภคอเมริกันนั่นแหละที่เสียประโยชน์
ส่วนภาคการผลิตส่งสินค้าไปขายต่างประเทศต้องดูว่าสามารถแข่งขันในตลาดหรือไม่ ในระยะยาวจะเป็นเหตุเพิ่มการจ้างงานหรือลดการจ้างงาน
ประการที่
2 คนอเมริกันมีสิทธิเลือกสินค้าประเทศอื่น
สำหรับผู้บริโภคอเมริกันบางคนอาจรับได้กับการเก็บภาษี
10 เปอร์เซ็นต์ ราคาเพิ่ม 10 เปอร์เซ็นต์ แต่คงต้องคิดหนักหากเพิ่มถึง 25
เปอร์เซ็นต์ (คิดแบบง่ายๆ ว่าผู้บริโภคจ่ายเต็ม) เพราะมีสินค้าอื่นๆ
ให้เลือกอีกหลายยี่ห้อจากหลายประเทศ อาจเป็นแรงผลักดันให้ซื้อสินค้า
MADE IN USA หรือประเทศอื่นก็เป็นได้ ช่วยลดเสียดุลการค้ากับจีน
ประธานาธิบดีทรัมป์อาจได้เอ่ยความสำเร็จเฉพาะตรงนี้ แต่ยอดขาดดุลรวมไม่น่าจะลดลงและอาจเพิ่มขึ้น เป็นคำถามว่าเช่นนี้ช่วยแก้ปัญหาการขาดดุลหรือไม่
ประการที่
3 อัฐยายซื้อขนมยาย
ในรอบปีที่แล้ว
จีนตอบโต้ด้วยการขึ้นภาษีสินค้าอเมริกันในกลุ่มสินค้ารวม 110,000 ล้านดอลลาร์
ในอัตราภาษีต่ำกว่า (สูงสุดไม่เกิน 5 เปอร์เซ็นต์) หมวดที่ถูกกระทบหนักคือสินค้าภาคการเกษตร
เป็นฐานเสียงของพรรครีพับลิกันและเกษตรกรเหล่านี้พึ่งพาการส่งออกสู่จีนเป็นหลัก
เป็นเหตุผลที่ทรัมป์ชี้ว่าจีนตอบโต้ด้วยการเล่นงานทางการเมือง รีบออกมาตรการช่วยเหลือทันที
จากฐานภาษีและตัวเลขภาษีจะเห็นว่าเม็ดเงินภาษีที่รัฐบาลทรัมป์เก็บได้จะมากกว่าที่รัฐบาลจีนเก็บ
รัฐบาลสหรัฐสามารถนำส่วนหนึ่งของภาษีไปช่วยเหลือภาคการเกษตรและอื่นๆ
ที่โดนมาตรการตอบโต้จากจีนซึ่งรัฐบาลได้ช่วยเหลือแล้ว ในแง่สูญเสียฐานเสียงเกษตรกรจึงตกไป
ทรัมป์เอ่ยถึงเรื่องนี้เช่นกัน พร้อมกับกล่าวคำหวานแก่เกษตรกรว่าชาวไร่ชาวนาว่าเป็นผู้รักชาติจะได้ประโยชน์จากการ
ขึ้นภาษีสินค้าจีน และจะสามารถตกลงกับจีนได้ในไม่ช้านี้ ท่ามกลางความตึงเครียดความขัดแย้งระหว่างจีนกับสหรัฐที่รุนแรงกว่าปีก่อน
สรุป :
ในหลายเวทีเมื่อพูดถึงปัญหาการค้ากับจีน
ประธานาธิบดีทรัมป์มุ่งแต่พูดว่าจีนทำการค้าที่ไม่เป็นธรรม ทำให้สหรัฐขาดดุลมหาศาล
จีนเป็นฝ่ายทำให้การเจรจาล้มเหลว จึงเล่นงานจีนด้วยการขึ้นภาษี 25 เปอร์เซ็นต์
ทั้งยังขู่ว่าจะขึ้นภาษีในกลุ่มสินค้าที่เหลือมูลค่า 300,000
ล้านดอลลาร์ด้วย ที่ทรัมป์ไม่พยายามเอ่ยคือการขึ้นภาษีที่ว่าคนอเมริกันเป็นผู้จ่าย
(ไม่ว่าจะเป็นประชาชนหรือบริษัท) ข้อเท็จจริงจึงมีอยู่ว่ารัฐบาลเล่นงานสินค้าจีนด้วยการเก็บภาษีจากคนในประเทศ
อ้างว่านี่คือการเล่นงานจีนและจะกดดันให้รัฐบาลจีนยอมทำตามข้อเรียกร้องของสหรัฐ
กล่าวได้ว่าประธานาธิบดีทรัมป์บิดเบือนว่าเป็นนโยบายต่อต้านจีน
ความจริงแล้วเป็นการกีดกันบริษัทอเมริกัน คนอเมริกันที่ชอบซื้อกินซื้อใช้สินค้าจีนต่างหาก
ผู้ประกอบในประเทศกับคนอเมริกันคือผู้ได้รับผลกระทบโดยตรง
ไม่ใช่บริษัทจีนหรือรัฐบาลจีนตามคำกล่าวอ้างของทรัมป์
19 พฤษภาคม 2019
ชาญชัย คุ้มปัญญา
(ตีพิมพ์ใน คอลัมน์ “สถานการณ์โลก” ไทยโพสต์ ปีที่ 23 ฉบับที่ 8225 วันอาทิตย์ที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ.2562)
---------------------------
บทความที่เกี่ยวข้อง :
รัฐบาลทรัมป์ชี้ว่าต้องแก้ปัญหาขาดดุลด้วยการขึ้นภาษีสินค้าจีนและกำลังไปด้วยดี
แต่นักวิชาการ องค์การระหว่างประเทศหลายแห่งให้มุมมองตรงข้าม ท่ามกลางผู้คนจำนวนไม่น้อยยังอยู่ในวังวนภาพลวงตา
บรรณานุกรม :
1. Bown, Chad P., Zhang, Eva (Yiwen). (2019, April 24). Will a US-China Trade Deal Remove or Just
Restructure the Massive 2018 Tariffs. Retrieved from https://piie.com/blogs/trade-investment-policy-watch/will-us-china-trade-deal-remove-or-just-restructure-massive-2018
2. China says will 'never surrender' on trade, Trump warns
against retaliation. (2019, May 13). Reuters. Retrieved from https://www.reuters.com/article/us-usa-trade-china/china-says-will-never-surrender-as-u-s-trade-row-heats-up-idUSKCN1SI0B8
3.
Consumers will pay the price of a global trade war, Daimler executive says.
(2018, September 19). CNBC. Retrieved from
https://www.cnbc.com/2018/09/19/ultimately-the-one-who-closes-the-border-suffers-says-daimler-board-member.html
4. Kudlow acknowledges US will pay for China tariffs,
contradicting Trump. (2019, May 12). CNBC. Retrieved from https://www.cnbc.com/2019/05/12/kudlow-says-us-will-pay-for-china-tariffs-contradicting-trump.html
5. Trump defends China tariffs and claims 'great patriot
farmers' will reap benefits. (2019, May 14). The Guardian. Retrieved
from https://www.theguardian.com/us-news/2019/may/14/trump-china-tariffs-farmers-trade-war
6. Trump says U.S. farmers will get $15 billion in aid amid
China trade war. (2019, May 14). The Japan Times. Retrieved from https://www.japantimes.co.jp/news/2019/05/14/business/trump-says-u-s-farmers-will-get-15-billion-aid-amid-china-trade-war/#.XNorbxQzbZ4
7. Trump’s tariffs on China: What are they? How do they
work? (2019, May 11). AP. Retrieved from https://www.apnews.com/83f8d0349379443a876f9179fe1091bb?
-----------------------------