ฝ่ายต่อต้านสายกลางในซีเรียมีอยู่จริง
แต่การจัดกลุ่มสร้างความสับสนเพราะมีทั้งพลเมืองซีเรีย เช่น เคิร์ดซีเรีย
ชาวซีเรียเชื้อสายอาหรับ คนซีเรียที่อพยพย้ายถิ่นอยู่ต่างประเทศ
กองกำลังติดอาวุธต่างชาติสารพัดกลุ่ม รัฐบาลสหรัฐกับพันธมิตรจัดกลุ่มในลักษณะ
“เหมารวม” อาจเพราะต้องการอำพรางเป้าหมายบางอย่าง
การทำความเข้าใจจึงต้องแยกแยะกลุ่มเหล่านี้
กลุ่มที่ 3 และ 4 FSAกับกลุ่มที่เป็นความลับ
Free Syrian
Army (FSA) เป็นชื่อรวมๆ ของกลุ่มที่สหรัฐกับพันธมิตรตั้งขึ้น ประกอบด้วยหลายสิบกลุ่มรวมตัวอย่างหลวมๆ
บางกลุ่มมีกองกำลังราวร้อยกว่าคนเท่านั้น บางกลุ่มจึงแทบไม่เป็นที่รู้จัก กลุ่มเหล่านี้ไม่มีความร่วมมืออย่างจริงจัง
ต่างมีอุดมการณ์ เป้าหมายของตนเอง บางกลุ่มอิงศาสนา บางกลุ่มไม่อิงศาสนา
FSA
บางส่วนเป็นพลเมืองซีเรียแท้ๆ
บางส่วนเป็นกองกำลังติดอาวุธจากต่างชาติ บางกลุ่มสามารถผนวกคนซีเรียเข้ามาอยู่ในกลุ่ม
รวมกับคนท้องถิ่นจัดตั้งเขตปกครองตนเองขึ้นมา
ถ้าพูดแบบรวมๆ สมาชิก FSA จึงไม่ใช่พลเมืองซีเรียทั้งหมด
มีคำถามว่าบางกลุ่มที่เป็นกลุ่มสุดโต่ง ปฏิเสธอยู่ร่วมกับผู้เชื่อผู้นับถือศาสนาอื่นๆ
(ทำนองเดียวกับ IS) กลุ่มเช่นนี้สมควรถูกปราบปรามหรือไม่
เพราะไม่ต้องการอยู่ร่วมอย่างสันติกับรัฐบาลอัสซาด
และไม่ต้องการอยู่กับคนกลุ่มอื่นๆ อยู่แล้ว อีกทั้งรัฐบาลอัสซาดมีความชอบธรรมปราบปรามกองกำลังต่างชาติถ้ามองในเชิงอธิปไตย
แต่รัฐบาลโอบามากับพันธมิตรพยายาม
“เหมารวม” ว่า FSA คือฝ่ายต่อต้านสายกลาง เป็นฝ่ายที่ชอบธรรม
การจัดกลุ่มให้เป็น FSA จึงเป็นการ “บิดเบือน” ตีความว่าทุกคนทุกกลุ่มใน
FSA เป็นฝ่ายต่อต้านสายกลาง ทั้งๆ ที่โดยความจริงแล้วไม่เป็นเช่นนั้น
จุดยืนบางกลุ่มขัดแย้งกับท่าทีสหรัฐที่ต้องการให้รัฐบาลซีเรียในอนาคตเป็นชาติประชาธิปไตยด้วยซ้ำ
Al-Nusra Front
ปัญหาของ FSA :
ข้อมูลบางแหล่งระบุว่า Al-Nusra Front/Jabhat al-Nusra ก่อตั้งเมื่อปี 2012 อันเนื่องจากการก่อตั้ง Free Syrian Army
(FSA) เกิดคำถามว่ากลุ่มดังกล่าวซึ่งเป็นพวกซุนนีหัวรุนแรง ใกล้ชิดอัลกออิดะห์เป็นส่วนหนึ่งของฝ่ายต่อต้านสายกลางได้อย่างไร
อีกทั้งคณะมนตรีความมั่นคงได้ประกาศแล้วว่า Al-Nusra Front เป็นผู้ก่อการร้าย
ดังนั้น ผู้ที่รวม Al-Nusra Front เป็นส่วนหนึ่งของฝ่ายต่อต้านสายกลางเท่ากับเป็นการรวมผู้ก่อการร้ายที่ใกล้ชิดอัลกออิดะห์เข้าไปอยู่ในกลุ่มด้วย
เป็นไปได้หรือไม่เมื่อรัสเซียโจมตี
Al-Nusra Front ก็จะมีรัฐบาลบางประเทศออกมาโจมตีว่ารัสเซียทิ้งระเบิดพวกฝ่ายต่อต้านสายกลาง
ถ้าอธิบายในภาพที่กว้างขึ้น
ปัจจุบันมีกองกำลังต่างชาติสารพัดกลุ่มเข้าไปในซีเรียสู้รับกับรัฐบาลอัสซาด กลุ่มเหล่านี้ไม่ได้สังกัด
IS/ISIL/ISIS หรือ Al-Nusra Front เกิดคำถามว่ารัฐบาลสหรัฐกับพันธมิตรจัดให้กลุ่มเหล่านี้อยู่กลุ่มใด
เป็นพวกฝ่ายต่อต้านสายกลางหรือไม่
กลุ่มกองกำลังติดอาวุธต่างชาติที่เหลือนี้คือกลุ่มที่
4 ที่รัฐบาลโอบามาไม่ยอมประกาศชัดใช่หรือไม่
ต้นปี 2014 นาย James Clapper ผู้อำนวยการสำนักข่าวกรองแห่งชาติ
(National Intelligence) ของสหรัฐรายงานว่าฝ่ายต่อต้านมีกำลังทั้งหมด
75,000 ถึง 110,000 นาย ในจำนวนนี้ 26,000
นายเป็นพวกสุดโต่ง (extremists) 7,000 นายเป็นชาวต่างประเทศกว่า
50 สัญชาติ รวมทั้งจากยุโรป
กลุ่มต่อต้านสายกลางคือกลุ่มที่รัฐบาลโอบามาเปิดเผยว่าให้อาวุธ
ฝึกการรบ ล่าสุดที่เป็นข่าวคือโครงการฝึกอบรมฝ่ายต่อต้านสายกลางด้วยงบประมาณ 500
ล้านดอลลาร์ และเพิ่งยกเลิกเพราะล้มเหลว ควรบันทึกด้วยว่าโครงการดังกล่าววุฒิสภาสหรัฐลงมติสนับสนุนท่วมท้น
ประธานาธิบดีโอบามาถึงกับกล่าวว่าสหรัฐ
“เป็นประเทศที่เข้มแข็งที่สุดเมื่อประธานาธิบดีกับวุฒิสภาทำงานร่วมกัน”
การปรากฏตัวของ Syrian Arab Coalition
ราวกลางเดือนตุลาคมที่ผ่านมา
พันเอก Steve Warren โฆษกกระทรวงกลาโหมรายงานเพียงว่าสหรัฐได้ส่งมอบอาวุธจำนวนหนึ่งแก่ฝ่ายต่อต้าน
แต่ไม่ยอมระบุว่าให้แก่กลุ่มใด อยู่ที่ใด อ้างว่าเป็นเรื่องความมั่นคง
ชี้แจงว่ากลุ่มที่ได้รับอาวุธเป็นกลุ่มที่ผ่านการคัดเลือกแล้ว
มีทั้งพวกเคิร์ดกับอาหรับ (ซีเรีย) หลายกลุ่มที่ต่อสู้ IS เรียกรวมๆ
ว่า “Syrian Arab Coalition”
“Syrian Arab
Coalition” เป็นชื่อใหม่ที่เพิ่งปรากฏไม่นาน ทางการสหรัฐให้สาธารณชนรับรู้เพียงว่ารัฐบาลได้ส่งมอบอาวุธแก่ฝ่ายต่อต้านบางกลุ่ม
และเรียกกลุ่มเหล่านี้รวมๆ ว่าคือ “Syrian Arab Coalition”
คำถามคือใครเป็นสมาชิกกลุ่ม หรือว่าเป็นเพียงชื่อที่ “ตั้งขึ้น” เพื่อเรียกแบบ
“เหมารวม” อีกครั้ง เลี่ยงการระบุชื่ออย่างเจาะจง
จงใจไม่เปิดเผยให้รู้ว่าคือกลุ่มใดบ้าง เป็นพวกสุดโต่ง เป็นผู้ก่อการร้ายหรือไม่
เนื่องจากเป็นข้อมูลลับ เป็นข้อมูลที่รัฐบาลโอบามาไม่ยอมเปิดเผย
จึงยากที่สาธารณชนจะตรวจสอบ ยากจะหาหลักฐานผูกมัด ทำนองเดียวกับเรื่องสหรัฐสนับสนุน
IS/ISIL/ISIS หรือไม่
แถมรัฐบาลโอบามาพูดย้ำเสมอว่าให้อาวุธแก่กลุ่มดังกล่าวเพื่อต่อต้าน IS
ไม่ใช่เพื่อโค่นล้มระบอบอัสซาดหรืออื่นๆ
ความไหลลื่นของการเป็นฝ่ายต่อต้านสายกลาง
:
ข้อพึงตระหนักคือการเป็นสมาชิกกลุ่มนั้นสามารถเปลี่ยนแปลงไปมา
แม้กระทั่งกลุ่มยังเปลี่ยนชื่อเปลี่ยนสังกัดได้
“รัฐอิสลาม” (Islamic
State: IS) เป็นกรณีตัวอย่างที่ดี ก่อนหน้านี้เปลี่ยนมาแล้วหลายชื่อ
เคยติดต่อใกล้ชิดกับโอซามา บินลาเดน (Osama Bin Laden)
ผู้นำอัลกออิดะห์ที่โด่งดังในขณะนั้น กลายเป็นสาขาในอิรักหรือที่เรียกว่า “อัลกออิดะห์ในอิรัก”
(Al-Qaeda in Iraq: AQI)
ต่อมาแตกออกจากอัลกออิดะห์ด้วยข้อพิพาทกับ Al-Nusra Front เรื่องการแย่งอิทธิพลในซีเรีย กรณีของ IS
เป็นเพียงตัวหนึ่งเท่านั้น ในยุคที่อัลกออิดะห์โด่งดัง
หลายกลุ่มในหลายประเทศประกาศตัวว่าเป็นพวกอัลกออิดะห์ ลักษณะเช่นนี้เกิดซ้ำกับ IS
ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมาหลายกลุ่มประกาศว่าใกล้ชิดกับ IS
ทำนองเดียวกับระดับปัจเจกบุคคล
นักรบมุสลิมแอฟริกาคนหนึ่งอาจเริ่มต้นด้วยความไม่พอใจรัฐบาลอัสซาด
จึงพาตัวเองเข้าไปในซีเรีย เริ่มแรกอาจเข้าสังกัด Al-Nusra Front ต่อมาอาจขอย้ายไปอยู่ IS
และย้ายอีกทีไปอยู่กลุ่มอื่น หรือคนท้องถิ่นซีเรียที่เข้าเป็นสมาชิก IS
กรณีตัวอย่าง Jund
al-Aqsa
Jund al-Aqsa (ทหารของ
al-Aqsa) ประกาศตัวว่าเป็นกลุ่มญิฮาดอิสระ เดิมนั้นสมาชิกกลุ่มเป็นคนต่างชาติ
ต่อมามีพลเมืองซีเรียเข้าร่วม ปัจจุบันจึงประกอบด้วยกองกำลังทั้งจากต่างชาติและคนซีเรีย
ฐานกำลังอยู่เมือง Idlib กับ Hama
องค์กร Syrian Observatory for Human Rights จัดให้อยู่กลุ่มกองกำลังติดอาวุธต่างชาติ
นอกจากมีสัมพันธ์ดีกับ
al-Nusra Front ข้อมูลอื่นๆ ไม่ชัดเจน
เป็นกรณีตัวอย่างว่าพลเมืองซีเรียบางคนไปเข้ากลุ่มที่เริ่มต้นจากการรวมตัวของฮิญาดต่างชาติ
ดังนั้น
จึงไม่มีความแน่นอนและไม่ชัดเจน อาจเข้าใจผิดว่ายังสังกัดกลุ่มเดิมหรือไม่
หรือย้ายไปอยู่กลุ่มใหม่แล้ว
ชาติตะวันตกกล่าวโทษ ส่วนรัสเซียสงสัย :
จากการที่สื่อบางสำนักรายงานว่าเครื่องบินรัสเซียโจมตีกองกำลังที่รัฐบาลสหรัฐให้การสนับสนุนกระทรวงการต่างประเทศรัสเซียจึงเรียกร้องให้สหรัฐเปิดเผยรายชื่อกลุ่มที่ได้รับการสนับสนุนจากสหรัฐ
เพื่อป้องกันไม่โจมตีพวกเดียวกันเอง แต่รัฐบาลโอบามาไม่ยอมเปิดเผยรายชื่อกลุ่มเหล่านั้น
ที่ผ่านมารัฐบาลโอบามาพูดแต่ว่าให้การสนับสนุนฝ่ายต่อต้านสายกลาง
อ้างว่าคือตัวแทนประชาชนซีเรียที่รัฐบาลสหรัฐสนับสนุนหวังเป็นแนวร่วมจัดตั้งรัฐบาลซีเรียในอนาคต
แต่ฝ่ายต่อต้านที่อ้างถึงประกอบด้วยกลุ่มย่อยหลายกลุ่ม ไม่ยอมระบุชื่อชัดเจน
ดังนั้น สาธารณชน รวมทั้งพลเมืองอเมริกันยังไม่รู้ว่ากลุ่มที่รัฐบาลของตนสนับสนุนคือกลุ่มใดกันแน่
อุดมการณ์ของแต่ละกลุ่มเป็นอย่างไร เป็นชาวซีเรียเท่านั้นหรือไม่
กระทรวงกลาโหมรัสเซียประกาศพร้อมร่วมมือกับ
Free Syrian Army เพื่อร่วมกันปราบปรามผู้ก่อการร้าย รวมถึงเจรจาทางการเมืองกับกลุ่มเพื่อยุติปัญหากับรัฐบาลอัสซาด
อย่างไรก็ตาม ประธานาธิบดีปูตินกล่าวว่าไม่แน่ใจว่าใครบ้างที่จัดอยู่ในกลุ่ม
FSA ใครเป็นผู้นำกลุ่ม
รัฐบาลปูตินพยายามแสดงท่าทีว่าจะไม่โจมตีชาวซีเรียที่เป็นปฏิปักษ์กับรัฐบาลอัสซาด
ย้ำว่าจะจัดการเฉพาะผู้ก่อการร้ายอย่าง IS
อัลกออิดะห์กับพวกเท่านั้น จึงเปิดทางว่าพร้อมจะติดต่อเจรจากับฝ่ายต่อต้านสายกลาง
อย่างน้อยเพื่อไม่โจมตีฝ่ายต่อต้านเหล่านี้
ปัญหาคือรัสเซียไม่แน่ใจว่าใครเป็นฝ่ายต่อต้านสายกลาง
ในขณะที่ชาติตะวันตกไม่ยอมเปิดเผยรายชื่อกลุ่มเหล่านี้
อันที่จริงแล้ว
กองทัพอัสซาดน่าจะพอมีรายละเอียดเหล่านี้ เพราะสู้รบด้วยกันมาตลอด
แต่การที่รัฐบาลปูตินไม่แน่ใจ
เรียกร้องชาติตะวันตกเปิดเผยรายชื่อน่าจะเป็นมาจากเหตุผลเพื่อป้องกันไม่ให้ชาติตะวันกล่าวอ้างอย่างผิดๆ
ที่สำคัญกว่านั้นคือต้องการเปิดโปงว่าใครกันแน่ที่เป็นฝ่ายต่อต้านสายกลาง
เพราะข้อมูลบางแหล่งระบุว่าฝ่ายต่อต้านรัฐบาลที่เป็นชาวซีเรียนั้นเหลือน้อยและอ่อนกำลังลงมาก
หลายกลุ่มเข้าพวกกับกองกำลังต่างชาติ ผู้ก่อการร้ายต่างชาติ ดังนั้น ฝ่ายต่อต้านสายกลางที่เป็นชาวซีเรียแท้ๆ
ประเภทนี้จึงอยู่ใน 2 สถานะ นั่นคือเป็นชาวซีเรียแท้ๆ ที่ต่อต้านรัฐบาล
กับคนที่เข้าพวกกับผู้ก่อการร้าย กองกำลังต่างชาติ
บางครั้งอยู่ในบริเวณเดียวกัน ใช้อาวุธกระสุนร่วมกัน
จึงเป็นไปได้ว่าเมื่อรัสเซียโจมตีผู้ก่อการร้าย
กองกำลังต่างชาติจึงโดนคนเหล่านี้ด้วย
วิเคราะห์องค์รวมและสรุป :
เมื่อมีความขัดแย้งย่อมต้องมีคู่กรณี
การยุติปัญหาต้องได้รับความเห็นชอบจากคู่กรณี
ในกรณีซีเรียมีปริศนาว่าใครเป็นคู่กรณี
ใครกันแน่เป็นชาวซีเรียแท้ๆ ที่เป็นปฏิปักษ์ต่อรัฐบาลอัสซาด คนเหล่านี้มีแน่
แต่อยู่ที่ใด ใครเป็นผู้นำกลุ่ม ใครเป็นตัวแทน
เพื่อที่รัฐบาลอัสซาดจะสามารถไปพูดคุยเจรจายุติความขัดแย้ง
แต่ความจริงแล้วเหตุการณ์ในซีเรียซับซ้อนกว่านั้น
มีคำถามว่าพวกที่อ้างว่าเป็นฝ่ายต่อต้านรัฐบาลนั้นเป็นพลเมืองซีเรียแท้หรือไม่
คนที่เป็นพลเมืองซีเรียแท้มีปากเสียงมากเพียงใด เป็นคำถามเดียวกับปริศนาที่ว่า
“ใครเป็นฝ่ายต่อต้านสายกลางในซีเรีย”
ถ้ามีข้อสรุปว่าใครเป็นฝ่ายต่อต้านสายกลางก็จะเป็นแนวทางวิเคราะห์ประเด็นอื่นๆ
อีกมาก
25 ตุลาคม 2016
ชาญชัย คุ้มปัญญา
(ตีพิมพ์ใน คอลัมน์ “สถานการณ์โลก” ไทยโพสต์ ปีที่ 20 ฉบับที่ 6927 วันอาทิตย์ที่ 25 ตุลาคม พ.ศ.2558)
-----------------------
บทความที่เกี่ยวข้อง :
สังคมซีเรียไม่ต่างจากสังคมประเทศอื่นๆ
ที่มีทั้งฝ่ายสนับสนุนกับฝ่ายต่อต้านรัฐบาล
พลเมืองซีเรียท้องถิ่นที่ต่อต้านรัฐบาลคือฝ่ายต่อต้านสายกลาง
แต่มีอีกหลายกลุ่มที่รัฐบาลสหรัฐกับพันธมิตรถือว่าเป็นฝ่ายต่อต้านสายกลาง เช่น
ชาวซีเรียที่ย้ายถิ่นอาศัยต่างประเทศ
รัฐบาลโอบามากับพันธมิตรวางบทบาทคนเหล่านี้เป็นว่าที่รัฐบาลซีเรียในอนาคต
กลายเป็นพวกหุ่นเชิด ชาวเคิร์ดซีเรียเป็นอีกกลุ่มที่เป็นฝ่ายต่อต้านสายกลาง
แต่ถูกวางบทบาทให้กลายเป็นเขตปกครองตนเอง ซีเรียถูกแบ่งแยก
บรรณานุกรม:
1. Assad, Bashar al-. (2014, January 21). Bashar al-Assad
Interview: The Fight against Terrorists in Syria. Global Research.
Retrieved from
http://www.globalresearch.ca/bashar-al-assad-interview-the-fight-against-terrorists-in-syria/5365613
2. Barnard, Anne., & Shoumali, Karam. (2015, October
12). U.S. Weaponry Is Turning Syria Into Proxy War With Russia. The New York
Times. Retrieved from http://www.nytimes.com/2015/10/13/world/middleeast/syria-russia-airstrikes.html?_r=0
3. Cooper, Helene. (2015, October 7). A Semantic Downgrade
for U.S.-Russian Talks About Operations in Syria. The New York Times.
Retrieved from
http://www.nytimes.com/2015/10/08/world/middleeast/a-semantic-downgrade-for-us-russian-talks-about-operations-in-syria.html?_r=0
4. Middle East Forum. (2015). Database: Identifiers of
Designated Islamic Terrorist Organizations. Retrieved from http://jihadintel.meforum.org/group/123/jund-al-aqsa
5. Moscow ready to establish contacts with FSA, help it
unite forces with Assad against ISIS. (2015, October 7). RT. Retrieved
from https://www.rt.com/news/317880-putin-syria-settlement-hollande/
6. Syria Al Qaida group ‘wants to attack US’. (2014, January
30). Gulf News. Retrieved from
http://gulfnews.com/news/region/syria/syria-al-qaida-group-wants-to-attack-us-1.1284269
7. Taylor, Guy. (2015, October 9). Obama shifts Syria policy
as Russia takes lead role. The Washington Times. Retrieved from
http://www.washingtontimes.com/news/2015/oct/9/obama-shifts-syria-policy-russia-takes-lead-role/?utm_source=RSS_Feedutm_medium=RSS
8. UN Security Council Adds Jabhat al-Nusra to Sanctions
Blacklist. (2013, May 31). SANA. Retrieved from http://sana.sy/eng/22/2013/05/31/485111.htm
9. Weisman, Janathan., & Peters, Jaremy W. (2014,
September 18). Senate Approves Training And Arming Syrian Rebels. The New
York Times. Retrieved from http://www.nytimes.com/2014/09/19/world/middleeast/senate-approves-isis-bill-avoiding-bigger-war-debate.html?_r=0
10. Weiss, Michael., & Hassan, Hassan. (2015). ISIS:
Inside the Army of Terror. New York : Regan Arts.
11. Yetkin, Murat. (2014, October 7). Turkey, ISIL and the
PKK: It’s complicated. Daily News. Retrieved from http://www.hurriyetdailynews.com/turkey-isil-and-the-pkk-its-complicated.aspx?pageID=449&nID=72628&NewsCatID=409
-------------------------------