ข้อเสียของการคว่ำบาตร
บ่อยครั้งที่การคว่ำบาตรไม่สำเร็จตามเป้าหรือได้ผลช้า มีราคาต้องจ่าย โดนโต้กลับ แต่ยังเป็นแนวทางที่นิยมและใช้วิธีนี้ก่อนเครื่องมืออื่นๆ
.png)
ส่วนนี้นำเสนอข้อเสียของการคว่ำบาตร ดังนี้
ประการแรก
ไม่สำเร็จตามเป้า
งานวิจัยของเมื่อปี 1990 ของ Gary Hufbauer ให้ข้อสรุปว่าการคว่ำบาตรได้ผลตามเป้าหมายเพียง
34% ส่วนใหญ่ได้ผลบ้างแต่ไม่สมบูรณ์
คิวบาในสมัยฟิเดล
คาสโตร (Fidel Castro) เป็นตัวอย่างที่รัฐบาลสหรัฐคิดว่าการคว่ำบาตรจะเป็นเหตุให้รัฐบาลสังคมนิยมนี้ต้องล่มสลาย
พยายามกดดันด้วยการไม่ซื้อสินค้า คว่ำบาตรยาวนานกว่า 4 ทศวรรษแต่ไม่สำเร็จ กุมภาพันธ์
2008 ประธานาธิบดีคาสโตร
ก้าวลงจากตำแหน่งด้วยดีหลังครองอำนาจยาวนาน
ในสงครามยูเครน
2022 รัฐบาลสหรัฐกับพวกคว่ำบาตรพลังงานรัสเซีย หวังให้กระทบเศรษฐกิจรัสเซียที่พึ่งพาการส่งออกพลังงานเป็นหลัก
แต่จีนเร่งนำเข้าพลังงานรัสเซียอย่างรวดเร็ว
ล่าสุดสิงหาคม 2025 ทรัมป์ 2.0
ขึ้นภาษีสินค้านำเข้าจากอินเดียถึง 50% หากยังเป็นคนกลางขายน้ำมันรัสเซีย
แต่รัฐบาลอินเดียไม่สนใจ
การคว่ำบาตรจะไม่ค่อยได้ผลหากนานาชาติไม่ให้ความร่วมมือ
อย่างไรก็ตาม
แม้ไม่สำเร็จสมบูรณ์ตามเป้า อย่างน้อยได้แสงออก ฝ่ายตรงข้ามรับผลเสียหายบางส่วน
หากยอมรับเป้าหมายเพียงเท่านี้อาจนับว่ามาตรการคว่ำบาตรบรรลุผลแล้ว เช่น
แม้ล้มรัฐบาลคาสโตรไม่ได้แต่ช่วยสกัดไม่ให้คิวบาพัฒนา เป็นตัวอย่างแก่ประเทศอื่นๆ
ว่าจะรับผลอย่างไรหากไม่ยอมจำนนต่อสหรัฐ
การคว่ำบาตรช่วยลดทอนรายได้
บั่นทอนการพัฒนา สกัดการเสริมสร้างกองทัพของฝ่ายตรงข้าม
ประการที่ 2 ได้ผลช้า
การคว่ำบาตรมักต้องกินเวลา
ได้ผลช้า ไม่ทันสถานการณ์
มีข้อมูลว่านับจากกองทัพรัสเซียบุกยูเครนเมื่อกุมภาพันธ์
2022 จนกรกฎาคม 2025 (2 ปีครึ่ง) สหรัฐออกมาตรการคว่ำบาตรรัสเซียกว่า 2,500
เรื่อง ทั้งกระทำต่อประเทศ บริษัทเอกชนและรายบุคคล
แต่ยังไม่สามารถหยุดสงคราม
การคว่ำบาตรจึงถูกเลือกใช้เป็นเครื่องเตือนหรือบั่นทอนบ่อนทำลายระยะยาว
ยุทธศาสตร์ปิดล้อมที่ตั้งใจใช้เครื่องมือนี้ยาวนานหลายปีหลายทศวรรษ
ประการที่
3 มีราคาที่ต้องจ่าย
การคว่ำบาตรประเทศอื่นมักต้องจ่ายราคา
บางครั้งราคาที่จ่ายสูงกว่าความสูญเสียของผู้ถูกคว่ำบาตร
ราคาที่ต้องจ่ายจึงเป็นข้อจำกัด ไม่สามารถคว่ำบาตรรุนแรงตามต้องการ
โดยเฉพาะหากกระทบประชาชนของตน กลุ่มผลประโยชน์ การสนับสนุนจากภายในประเทศจึงสำคัญ
ในสงครามยูเครนรัฐบาลสหรัฐกับพันธมิตรตั้งใจคว่ำบาตรให้เศรษฐกิจรัสเซียพัง
เรื่องนี้จำต้องคว่ำบาตรพลังงานซึ่งส่งผลต่อชาติสมาชิกอียูด้วย
การที่อียูเลิกนำเข้าก๊าซธรรมชาติรัสเซียที่ราคาถูก
หันไปนำเข้าจากประเทศอื่นที่ราคาสูงกว่า (ต้นทุนสูงกว่า เช่น ค่าขนส่ง กระบวนการผลิต)
ส่งผลต่อเศรษฐกิจอียู การตีตราว่ารัสเซียเป็นศัตรูจึงมีราคาที่ต้องจ่าย
ตลกร้ายคือการจ่ายราคาของอียูไม่ค่อยได้ผลเพราะจีนเข้าซื้อแทนทันที สิงหาคม
2022 จีนนำเข้าพลังงานรัสเซียถึง 8,300 ล้านดอลลาร์ (เพิ่ม 68%
เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า) เป็นสถิติสูงสุด นำเข้าทั้งน้ำมัน
ก๊าซธรรมชาติและถ่านหิน ถ้านับครึ่งปีแรกจีนนำเข้าเกือบ 44,000
ล้านดอลลาร์เพิ่มขึ้น 74% และคาดว่าจะเพิ่มขึ้นอีก
ทั้งนี้ตัวเลขนำเข้าเหล่านี้ไม่นับรวมที่ส่งผ่านท่อที่จีนไม่เปิดเผยข้อมูล
บางครั้งฝ่ายการเมืองจะพยายามปกปิดไม่ให้สังคมรับรู้ตัวเองเสียหายหนักมากเพียงไร
ข่าวตามสื่อจึงไม่ใช่ทั้งหมด
ความเสียหายจริงมีมากกว่านั้นมาก ในกรณีสงครามยูเครน (2022)
อียูแบกรับความเสียหายมากกว่าสหรัฐหลายเท่า และสร้างความเสียหายแก่คนทั้งโลก พวกที่ได้รับผลรุนแรงสุดคือประเทศยากจน
พวกคนรากหญ้าทั้งหลาย
ประธานาธิบดีปูตินกล่าวซ้ำหลายครั้ง
ยอมรับว่าการคว่ำบาตรทำให้เศรษฐกิจรัสเซียเสียหาย แต่ส่งผลต่อเศรษฐกิจประเทศอื่นๆ
จนถึงระดับโลก
น่าคิดว่าการคว่ำบาตรของสหรัฐพวกกับสร้างความเสียหายแก่ประชาชน
ประเทศที่ไม่ใช่คู่
กรณีมากน้อยเพียงไร
พฤศจิกายน 2023 อยาตุลเลาะห์ อาลี คาเมเนอี (Ayatollah Ali Khamenei) ผู้นำจิตวิญญาณอิหร่าน เรียกร้องให้ชาติอิสลามทั้งหลายคว่ำบาตรอิสราเอล
โดยเฉพาะน้ำมันกับอาหาร ตัดขาดอิสราเอลทางเศรษฐกิจอย่างสิ้นเชิง
หลังอิสราเอลปิดล้อมและถล่มฉนวนกาซาอย่างหนัก แต่ไม่มีชาติใดทำตามข้อเรียกร้อง
เนื่องจากเกี่ยวข้องกับการเมืองระหว่างประเทศ มีผลต่อเศรษฐกิจตัวเอง
ราคาที่ต้องจ่ายสูงเกินไป
ราคาที่ต้องจ่ายจึงเป็นข้อจำกัดอย่างหนึ่ง
ประการที่
4 ประชาชนรับผลรุนแรง
ทุกครั้งที่คว่ำบาตรทางเศรษฐกิจ
ประชาชนจะรับผลก่อนและรับผลรุนแรงสุด มีงานวิจัยพบว่าในสงครามอ่าวเปอร์เซีย (Gulf
War, 1990–1991) คณะมนตรีความมั่นคงใช้มาตรการแรงมาก
ผลคือเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีเสียชีวิตมากกว่า 500,000 ราย (ข้อมูลบางแหล่งสูงกว่านี้)
อันเป็นผลทั้งทางตรงทางอ้อมจากการคว่ำบาตร
เนื่องจากสงครามทำลายโครงสร้างพื้นฐานสำคัญ
เช่น โรงไฟฟ้า โรงบำบัดน้ำเสีย และระบบชลประทาน การคว่ำบาตรทำให้อิรักไม่สามารถนำเข้าอะไหล่หรือเทคโนโลยีเพื่อซ่อมแซมสิ่งเหล่านี้
น้ำดื่มไม่สะอาด เกิดโรคระบาด เช่น อหิวาตกโรคและไทฟอยด์ โรงพยาบาลไม่มีไฟฟ้า
ตู้เย็นสำหรับเก็บวัคซีนกับยาปฏิชีวนะใช้การไม่ได้
เครื่องมือแพทย์ที่ต้องใช้ไฟฟ้าก็กลายเป็นเศษเหล็ก เป็นเหตุเด็กเล็กเสียชีวิต
การคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจรุนแรงส่งกระทบต่อประชาชนวงกว้าง
ยิ่งคว่ำบาตรนานยิ่งกระทบรุนแรง
โดยเฉพาะต่อคนรากหญ้าที่จะโดนก่อนและรับผลกระทบแรงสุด
แต่การเมืองระหว่างประเทศจะให้ความสำคัญกับการกดดันฝ่ายตรงข้าม
ซึ่งมักหมายถึงตัวรัฐบาล ไม่ค่อยเอ่ยถึงผลกระทบต่อประชาชน
อดีตประธานาธิบดีจิมมี
คาร์เตอร์ (Jimmy Carter) กล่าวว่า
“ปฏิบัติต่อทุกคนอย่างเท่าเทียม” หมายถึงปฏิบัติต่อคนต่างชาติด้วย
“ควรปฏิบัติต่อคนเกาหลีเหนือด้วยความเคารพ ข้าพเจ้าคิดว่าการคว่ำบาตรที่เรากระทำต่อพวกเขาทำร้ายประชาชนที่ทุกข์ยากจากจอมเผด็จการ
(ของพวกเขาอยู่แล้ว) แต่ไม่ส่งผลต่อผู้นำเกาหลีเหนือเท่าไรนัก”
วิเคราะห์:
อดีตประธานาธิบดีคาร์เตอร์เตือนว่าการคว่ำบาตรรุนแรงกระทบต่อประชาชนมากเกินไป
ไม่เห็นด้วยกับวิธีการดังกล่าว แต่อีกมุมมองเห็นว่าด้วยการคว่ำบาตรรุนแรงช่วยหยุดหรือสกัดสงคราม
จึงลดความสูญเสีย และกระตุ้นให้คนในประเทศนั้นจัดการรัฐบาลตัวเอง
เกิดการเปลี่ยนแปลงจากภายใน ให้คนในประเทศศัตรูฆ่าทำลายกันเองย่อมดีกว่าให้ทหารของเราจำนวนมากบาดเจ็บล้มตาย
โลกเป็นเช่นนี้
ประการที่ 5 ต่างชาติตอบโต้
ต่างชาติในที่นี้หมายถึงประเทศที่ไม่ใช่คู่กรณี
ตอบโต้ด้วยหลายวิธี ตั้งแต่ประณาม คว่ำบาตร
ในสงครามฮามาส-อิสราเอล
รัฐบาลซาอุฯ คว่ำบาตรอิสราเอล ระงับเจรจาปรับสัมพันธ์กับอิสราเอล ประณามการโจมตีที่ทำร้ายพลเรือน
ละเมิดกฎหมายระหว่างประเทศ บ่อนทำลายความมั่นคงของภูมิภาค สันติภาพโลก
ขอให้นานาชาติร่วมกดดันอิสราเอลหยุดการโจมตีนี้ นอกจากซาอุฯ แล้ว
สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ กาตาร์ โอมาน ได้ประณามเช่นกัน สมาชิกทั้งหกของ GCC ขอให้หยุดยิงทันที
องค์การความร่วมมืออิสลาม
(OIC) แถลงว่าอิสราเอลเป็นฝ่ายรุกรานก่อน
ละเมิดข้อมติสหประชาชาติ ทำร้ายชาวปาเลสไตน์ทุกวัน เรียกร้องคณะมนตรีความมั่นคงสหประชาชาติทำหน้าที่หยุดอิสราเอล
ปกป้องปาเลสไตน์ ปฏิบัติตามข้อมติต่างๆ
การตอบโต้จากนานาชาติสร้างแรงกดดัน
อิสราเอลเป็นตัวอย่างที่ภาพลักษณ์เสียหาย เกิดกระแสต้านยิว
ข้อเสียของการคว่ำบาตรเป็นมุมมองเชิงลบ ในมุมมองที่เป็นบวก ความมั่นคงของชาติสำคัญที่สุด
บางครั้งจำต้องเสียสละบางอย่าง แม้กระทั่งเสียเลือดเนื้อเพื่อปกป้องผลประโยชน์สำคัญยิ่ง
(vital interest) ประชาชนผู้รักชาติต้องรู้จักบทบาทหน้าที่ของตน
จะมัวแต่คิดถึงผลประโยชน์ส่วนตัวไม่ได้
เมื่อมีราคาที่ต้องจ่ายแต่หากคุ้มค่า
หรือจ่ายราคาน้อยกว่าวิธีการอื่น การคว่ำบาตรยังเป็นวิธีที่น่าสนใจ
สามารถปรับราคาที่ต้องจ่ายตามต้องการ
ยังเป็นแนวทางที่นิยมและใช้วิธีนี้ก่อนใช้เครื่องมืออื่นๆ
------------
1. Are
Donald Trump's tariffs the new sanctions? (2025, July 22). DW. Retrieved
from https://www.dw.com/en/are-donald-trumps-tariffs-the-new-sanctions/a-73280374
2.
China’s Spending on Russian Energy Climbs to Record $8.3 Billion.
(2022, September 20). Bloomberg.
Retrieved from https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-09-20/china-s-spending-on-russian-energy-climbs-to-record-8-3-billion?srnd=premium-asia&leadSource=uverify%20wall
3. Donald Trump says
India's 50% tariff was 'big blow' to Russia's economy. (2025, August 12). Hindustan
Times. Retrieved from
https://www.hindustantimes.com/india-news/donald-trump-says-indias-50-tariff-was-big-blog-to-russias-economy-101754959652389.html
4. If Trump can achieve North Korea peace, he
would be Nobel-worthy: Carter. (2018, May 23). The Japan Times.
Retrieved from
https://www.japantimes.co.jp/news/2018/05/23/asia-pacific/politics-diplomacy-asia-pacific/trump-can-achieve-north-korea-peace-nobel-worthy-carter/#.WwTbGO6FPZ4
5. India
and China snap up Russian oil in April above ‘price cap’. (2023,
April 19). Al Jazeera. Retrieved from
https://www.aljazeera.com/economy/2023/4/18/india-and-china-snap-up-russian-oil-in-april-above-price-cap
6. Iran urges
sanctions on Israel, says Hamas ready for more 'surprise' attacks. (2023,
November 1). Al-monitor. Retrieved from https://www.al-monitor.com/originals/2023/11/iran-urges-sanctions-israel-says-hamas-ready-more-surprise-attacks#ixzz8Hrm6zdKK
7. Kurian,
George Thomas (Ed.). (2011). Sanctions and Embargoes. In The Encyclopedia of Political Science. (pp.1507-1509).
DC: CQ Press.
8. OIC
slams Israeli military aggression against Palestinians. (2023, October 9). New
Strait Times. Retrieved from https://www.nst.com.my/world/world/2023/10/964680/oic-slams-israeli-military-aggression-against-palestinians#google_vignette
10.
Putin: Russia won’t demand $3bn early repayment that would ruin Ukraine. (2014,
November 15). Xinhua. Retrieved from
http://rt.com/politics/official-word/205887-putin-interview-sanctions-ukraine/
11.
Russia overtakes Saudi Arabia as China’s top oil supplier. (2023,
March 20). CNN. Retrieved from
https://www.aljazeera.com/economy/2023/3/20/russia-overtakes-saudi-arabia-as-chinas-top-oil-supplier
12.
Saudis said to tell US they are halting normalization talks with Israel. (2023,
October 14). Times of Israel. Retrieved from
https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/saudis-said-to-tell-us-they-are-halting-normalization-talks-with-israel/
13.
Tyler,
Patrick. (2006). A World of Trouble: The White House and the Middle
East--from the Cold War to the War on Terror. USA: Farrar, Straus and
Giroux.
-----------------