สงครามอิสราเอล-อิหร่าน (ไซออนิสต์-ชีอะห์) 2025 (3)

อิสราเอลอ้างทำสงครามเพื่อป้องกันตนเอง ตามยุทธศาสตร์ชิงลงมือก่อน อาหรับเป็นปัจจัยสำคัญสกัดสงครามยืดเยื้อ ทำไมต้องทนรับผลกระทบจากสงครามที่ไม่ได้ก่อ

            ในมุมมองอิสราเอล ศึกครั้งนี้คือการป้องกันตนเอง

            นายกฯ เนทันยาฮูกล่าวว่าแต่ไหนแต่ไร อิหร่านพยายามสร้างความปั่นป่วนในภูมิภาคตะวันออกกลาง การจัดการฮิซบอลเลาะห์ช่วยให้เลบานอนสามารถจัดตั้งรัฐบาลใหม่ การล้มระบอบอัสซาดที่อิหร่านหนุนหลัง เปิดทางให้คนซีเรียได้โอกาสเริ่มชีวิตใหม่ และเรากำลังทำเช่นนี้กับประชาชนอิหร่าน อิสราเอลไม่รบกับพวกเขา แต่รบกับผู้นำเผด็จการที่กดขี่พวกเขา (หมายถึงรัฐบาลชีอะห์หลังการปฏิวัติอิหร่าน)

            รัฐบาลอิสราเอลจะไม่ยอมปล่อยให้ระบอบอันตรายครอบครองอาวุธที่อันตรายที่สุด อิหร่านมีแผนส่งมอบอาวุธนิวเคลียร์แก่ผู้ก่อการร้ายของพวกตน (terrorist proxies) ก่อการร้ายด้วยนิวเคลียร์

ตั้งใจก่อสงคราม:

            ดังที่เคยนำเสนอแล้วว่า สหประชาชาติมีทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA) กำกับให้นานาชาติสามารถมีโครงการนิวเคลียร์เพื่อสันติ ปัจจุบันกำกับตรวจสอบโครงการนิวเคลียร์ใน 180 ประเทศ ดังนั้นเพียงแค่ทำตามข้อตกลงแก้ไขปัญหาโครงการนิวเคลียร์ฉบับสมบูรณ์ (JCPOA) ที่ลงนามเมื่อปี 2015 นานาชาติก็มั่นใจได้ว่าอิหร่านไม่มีอาวุธนิวเคลียร์ ลบข้อกังวลของสหรัฐกับอิสราเอล แปลกแต่จริงที่รัฐบาลทรัมป์กับอิสราเอลไม่ยอมรับการทำงานของ IAEA ไม่ยอมรับข้อตกลงที่ลงนามในสมัยโอบามา ทำให้สถานการณ์ตึงเครียด จนอิสราเอลเปิดฉากทำสงคราม

            รัฐบาลเนทันยาฮูกับสหรัฐตั้งใจทำให้เกิดสงครามใช่หรือไม่

            ในการนี้ใช้หลัก “ชิงลงมือก่อน” (pre-emption) คือการเชื่อว่าประเทศมีสิทธิและความชอบธรรมที่จะชิงโจมตีประเทศใดๆ ที่เห็นว่าเป็นภัยคุกคามต่อตนเอง และชี้ว่าไม่ละเมิดกฎบัตรสหประชาชาติ เพราะคือการป้องกันตนเอง

            รัฐบาลจอร์จ ดับเบิ้ลยู. บุช ใช้หลักการนี้ทำสงครามกับอิรัก อ้างว่าอิรักแอบซ่อนอาวุธที่มีอานุภาพทำลายล้างสูง (WMD) และอาจส่งอาวุธนี้ให้ผู้ก่อการร้ายอัลกออิดะห์โจมตีสหรัฐ ในที่สุดโลกประจักษ์ว่าอิรักไม่เป็นภัยคุกคามร้ายแรง ข้อมูลที่ทางการสหรัฐใช้เป็นเท็จ

            ในกรณีอิหร่าน อิสราเอลคิดชิงลงมือโจมตีอิหร่านมานานแล้ว

            ยกตัวอย่าง กันยายน 2021 นาฟทาลี เบนเน็ตต์ (Naftali Bennett) นายกฯ อิสราเอลขณะนั้นกล่าวว่าโครงการนิวเคลียร์อิหร่านฝ่าฝืนเส้นต้องห้ามทุกเส้นแล้ว อิสราเอลพร้อมทำทุกอย่างเพื่อยับยั้งไม่ให้อิหร่านมีอาวุธนิวเคลียร์ แม้จะต้องลงมือเพียงลำพัง

            จะเห็นว่าแต่ไหนแต่ไร รัฐบาลอิสราเอลคิดชิงโจมตีอิหร่าน พูดถึงเรื่องนี้เป็นระยะ

            สงครามอิสราเอล-อิหร่านจึงอยู่ในความคิดของอิสราเอลมานานแล้ว และลงมือในปี 2025 นี้ ถ้าพูดในมุมมองทำลายล้าง ก่อนที่อิหร่านจะ “ลบ” อิสราเอลออกจากแผนที่โลก อิสราเอลต้อง “ชิงลบ” อิหร่านก่อน และลงมือแล้ว แต่จะสำเร็จหรือไม่กาลเวลาจะเปิดเผยความจริง

ไม่มีหลักฐานอิหร่านสร้างอาวุธนิวเคลียร์:

            อาวุธนิวเคลียร์คือเหตุผลหลักที่อิสราเอลชี้ว่ามีความชอบธรรมที่จะโจมตีอิหร่าน ทั้งๆ ที่รัฐบาลอิหร่านยืนยันเรื่อยมาว่าไม่มีและไม่คิดมี เนื่องจากผิดบัญญัติศาสนา

            หลักฐานสำคัญอีกชิ้นคือ สัปดาห์แรกที่อิสราเอลโจมตีอิหร่าน สถานทูตอิหร่านประจำอินเดียเผยแพร่แถลงการณ์ของ Rafael Grossi อธิบดี IAEA ว่า “ยังไม่มีหลักฐานชี้ว่า (อิหร่าน) กำลังสร้างอาวุธนิวเคลียร์” เรื่องนี้สวนทางกับแถลงการณ์ของรัฐบาลอิสราเอล ที่กล่าวหาอิหร่านกำลังสร้างอาวุธนิวเคลียร์และใกล้จะสำเร็จแล้ว

            ไม่ว่าข้อเท็จจริงเป็นอย่างไร รัฐบาลเนทันยาฮูยึดข้อมูลของตนและลงมือจัดการอิหร่าน รัฐบาลสหรัฐสนับสนุนการรบครั้งนี้

ต้องล้มระบอบอิหร่าน:

            การล้มระบอบอิหร่านไม่ใช่เป้าหมายใหม่ ในการรบรอบนี้นายกฯ เนทันยาฮูกล่าวซ้ำอีกครั้งว่า อิสราเอลกำลังช่วยปลดปล่อยชาวอิหร่านที่โดนเหยียบย่ำเกือบ 50 ปี ต้องทนทุกข์ทรมาน

            ดังที่รับรู้กันทั่วไปว่า เป้าหมายสุดท้ายคือล้มระบอบอิหร่าน เป็นนโยบายเก่าแก่หลายทศวรรษ ด้วยหลักคิดว่าถ้าจะจัดการอิหร่าน ต้องล้มระบอบเท่านั้นภัยคุกคามจึงจะสิ้นสุด หลายสิบปีที่ผ่านมาฝ่ายรัฐบาลสหรัฐ (รวมอิสราเอล) ดำเนินนโยบายนี้เรื่อยมา พยายามคว่ำบาตรอิหร่านให้อ่อนแอ สงครามปี 2025 คือการยกระดับ อิสราเอลเข้าโจมตีโดยตรง

            ด้วยหลักคิดการป้องกันตนเองที่ดีที่สุด คือทำลายศัตรูให้สิ้นซาก เข้าครอบงำฝ่ายตรงข้าม หรือทำให้เป็นรัฐล้มเหลว

            หากศึกนี้ไม่จบเร็ว ควรติดตามว่าอิสราเอลจะโจมตีอิหร่านเป็นระยะหรือไม่ เหมือนที่ทำกับฮามาส ฮิซบอลเลาะห์ และซีเรีย เพราะทั้งอิสราเอลกับสหรัฐคงไม่ส่งทหารเข้ารบภาคพื้นดิน เกรงจะสูญเสียมากและไม่มั่นใจว่าจะชนะ จึงต้องใช้วิธีโจมตีทางอากาศเป็นระยะ ไม่ให้อิหร่านฟื้นฟู หวังให้เป็นรัฐล้มเหลว เปิดโอกาสให้เกิดการเปลี่ยนแปลงจากภายใน คนอิหร่านฆ่ากันเอง

ผู้สกัดแผนทำสงครามยืดเยื้อ:

            ตั้งแต่ต้นสงครามบรรดารัฐอาหรับกังวลว่าสงครามจะกระทบพวกตนด้วย ทั้งด้านความปลอดภัย เศรษฐกิจ จึงขอให้ทุกฝ่ายยับยั้งชั่งใจ ลดความรุนแรง หยุดสงครามทันที

            การโจมตีทางอากาศทำให้การขนส่งทางอากาศทั้งภูมิภาคปั่นป่วน บางครั้งถึงขั้นปิดสนามชั่วคราว เครื่องบินพาณิชย์นับพันเที่ยวบินต้องเปลี่ยนเส้นทาง เปลี่ยนตารางการบินกะทันหัน กระทบผู้โดยสารนับหมื่น การขนส่งทางทะเลก็เช่นกัน ความกังวลเป็นจริงเป็นจังมากขึ้นเมื่ออิหร่านประกาศปิดช่องแคบฮอร์มุซ กระทบการขนส่งทางเรือของอ่าวเปอร์เซีย เป็นแนวทางที่อิหร่านเคยพูดขู่นานแล้ว

            ไม่กี่วันหลังเครื่องบินรบสหรัฐโจมตีโครงการนิวเคลียร์อิหร่าน กองทัพอิหร่านโต้กลับด้วยการยิงขีปนาวุธ 19 ลูกใส่ฐานทัพ Al-Udeid ของสหรัฐในกาตาร์ ที่นี่เป็นศูนย์บัญชาการสหรัฐ แต่ขีปนาวุธถูกสกัดเกือบทั้งหมด มีเพียงลูกเดียวที่ตกพื้นโดยไม่มีผู้บาดเจ็บเสียชีวิต

            ทางการอิหร่านกล่าวว่าตั้งใจโจมตีฐานทัพสหรัฐเท่านั้น ด้านกาตาร์ชี้ว่าตนสกัดขีปนาวุธเพื่อรักษาอธิปไตยโดยไม่ยิงตอบโต้อิหร่าน ทั้งยังแจ้งว่าจะไม่ให้สหรัฐใช้ฐานทัพพวกนั้นเล่นงานอิหร่าน

            วิเคราะห์: อิหร่านโจมตีพอเป็นพิธี เตือนให้รู้ว่าสามารถทำลายฐานทัพดังกล่าว ซึ่งง่ายกว่าการโจมตีอิสราเอล อย่างไรก็ตามการโจมตีทำลายความสงบ บรรยากาศการค้าการลงทุน ตรงนี้แหละที่ทำให้กาตาร์กับย่านนี้เสียหายมหาศาล

            การยิงขีปนาวุธอาจเป็นส่วนหนึ่งของการทูต เพื่อรัฐอาหรับกดดันสหรัฐให้หยุดโจมตีอิหร่าน ไม่ให้ความขัดแย้งบานปลาย

            ผลการรบรอบมิถุนายน 2025 กลายเป็นว่ารัฐบาลทรัมป์โจมตีโครงการนิวเคลียร์อิหร่าน 3 แห่ง แล้วประกาศให้ทุกฝ่ายหยุดยิง ส่วนอิหร่านตอบโต้ด้วยการโจมตีฐานทัพสหรัฐในกาตาร์เพียงรอบเดียว

            หากสงครามยืดเยื้อจะกระทบเศรษฐกิจของทุกประเทศในย่านอ่าวเปอร์เซีย ความสงบสุขกลายเป็นภาวะสงคราม ทั้งๆ ที่รัฐอาหรับไม่ได้รบด้วยแต่อย่างไร แน่นอนว่าบรรดารัฐอาหรับทั้งหลายต้องการให้สงบศึก

            ถ้ามองให้ไกลกว่านั้น หากระบอบอิหร่านล่มสลาย ประเทศน่าจะปั่นป่วนวุ่นวาย ข้อนี้ไม่เป็นผลดีต่อเพื่อนบ้านอิหร่านเช่นกัน

            ทำไมอาหรับต้องทนรับผลกระทบมากมายจากสงครามที่ไม่ใช่ของตน

            เมื่ออิสราเอลเป็นฝ่ายก่อสงคราม จึงต้องหยุดอิสราเอลก่อน และเมื่อรัฐบาลทรัมป์สนับสนุนและร่วมรบด้วย จึงต้องกดดันรัฐบาลสหรัฐให้ยุติการรบ และให้ช่วยกดดันเนทันยาฮู

            รัฐบาลอาหรับจึงเป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญสกัดแนวคิดทำสงครามต่อเนื่อง อนาคตของอิหร่านจึงขึ้นกับเพื่อนบ้านอาหรับด้วย และความมั่นคงอิหร่านคือความมั่นคงอาหรับ เป็นความไร้เดียงสาถ้าคิดว่าพันธมิตรสหรัฐจะปกป้องอาหรับตลอดไป หรืออิสราเอลจะหยุดแค่ปาเลสไตน์

6 กรกฎาคม 2025
ชาญชัย คุ้มปัญญา
(ตีพิมพ์ใน คอลัมน์ “สถานการณ์โลก” ไทยโพสต์ ปีที่ 29 ฉบับที่ 10459 วันอาทิตย์ที่ 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2568)

------------------------

บรรณานุกรม :

1. Cleveland, William L., Bunton, Martin. (2013). A History of the Modern Middle East (Fifth Edition). USA: Westview Press.

2. Cook, Jonathan. (2008). Israel and the Clash of Civilisations: Iraq, Iran and the Plan to Remake the Middle East. USA: Pluto Press.

3. Hezbollah says retaliation against Israel for killing of Fuad Shukr has begun. (2024, August 25). Al Arabiya. Retrieved from https://english.alarabiya.net/News/middle-east/2024/08/25/israel-striking-dozens-of-alleged-hezbollah-targets-in-lebanon

4. IDF chief warns Israelis must brace for ‘prolonged campaign’ against Iran. (2025, June 20). Times of Israel. Retrieved from https://www.timesofisrael.com/idf-chief-warns-israelis-must-brace-for-prolonged-campaign-against-iran/

5. Iran attacks US base: Qatar, Bahrain and Kuwait reopen airspace after brief suspension. (2025, June 23). Gulf News. Retrieved from https://gulfnews.com/business/aviation/iran-attacks-us-base-in-qatar-bahrain-and-kuwait-reopen-airspace-after-brief-suspension-1.500174322

6. Israeli prime minister: Iran has crossed nuclear 'red lines'. (2021, September 27). The Hill. Retrieved from https://thehill.com/policy/international/574140-israeli-prime-minister-iran-has-crossed-nuclear-red-lines

7. Ismael, Tareq Y., Haddad, William W. (2004). Iraq: The Human Cost of History. USA: Pluto Press.

8. Duiker, William J. (2009). Contemporary World History (5th ed.). USA: Wadsworth.

9. No proof that Iran was going to make nuclear weapons: Ambassador shares video of IAEA chief. (2025, June 18). Gulf News. Retrieved from https://gulfnews.com/world/mena/did-not-have-any-proof-of-effort-to-move-into-a-nuclear-weapon-iaea-chief-on-iran-1.500167511

10. Tehran attacks US base in Qatar, hours later Trump states Israel-Iran truce. (2025, June 23). Al Jazeera. Retrieved from https://www.aljazeera.com/news/2025/6/23/flares-over-qatars-doha-explosions-heard-amid-us-israel-iran-conflict

11. The perils of hosting US military bases: Lessons from Qatar. (2025, June 22). Tehran Times. Retrieved from https://www.tehrantimes.com/news/514914/The-perils-of-hosting-US-military-bases-Lessons-from-Qatar

-----------------