ต้องมุ่งสร้างคุณประโยชน์ทางเศรษฐกิจสังคมแก่ประชาคมโลก ไม่เป็นเครื่องมือของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง สอดคล้องกับหลักนโยบายต่างประเทศไทย
หลายศตวรรษแล้วนับจากมนุษย์ใช้ประโยชน์จากการขนส่งทางเรือในทะเลหลวง
สร้างความมั่งคั่งรุ่งเรืองแก่ประเทศผู้สามารถใช้ประโยชน์ดังกล่าวเต็มเม็ดเต็มหน่วย
ในแง่ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
การค้าทางทะเลสัมพันธ์กับเศรษฐกิจการเมืองระหว่างประเทศ แม้กระทั่งสงคราม
การก้าวขึ้นมาของมหาอำนาจใหม่
ในกรอบที่ใกล้ตัว
ช่องแคบมะละกาเป็นเส้นทางขนส่งทางทะเลที่สำคัญของโลก
เชื่อมระหว่างแปซิฟิกกับอินเดียไปไกลถึงแอฟริกา ยุโรป
เป็นอีกปัจจัยช่วยให้สิงคโปร์เจริญรุ่งเรือง หลายประเทศได้ประโยชน์รวมทั้งไทย
ในแง่ความมั่นคงระหว่างประเทศช่องแคบมะละกาเป็นจุดสำคัญทางยุทธศาสตร์
มหาอำนาจต่างหวังกำกับควบคุม
สหรัฐมีสัญญากับสิงคโปร์เรื่องเติมเสบียงซ่อมบำรุงแก่เรือรบสหรัฐที่ผ่านไปมา
ในอนาคตกองเรือบรรทุกเครื่องบินจีนคงจะมาย่านนี้บ้าง
ไม่ว่าชอบหรือไม่ มหาอำนาจทั้งหลายจะส่งกองทัพมาป้วนเปี้ยนแถวนี้
เพราะความมั่นคงปลอดภัยของการขนส่งผ่านช่องแคบมะละกาสำคัญยิ่ง
บางคนพูดถึงสงครามที่เครื่องบินเรือรบปะทะกัน
ความจริงแล้วแค่ปิดหรือขัดขวางการขนส่งทางทะเลก็สร้างความปั่นป่วนแก่ระบบเศรษฐกิจแล้ว
ตลาดเงินตลาดทุนจะรับผลกระทบก่อน จินตนาการว่าภายในสัปดาห์ดัชนีตลาดหุ้นลดฮวบ 30-40% เพราะประเทศประสบปัญหานำเข้าเชื้อเพลิง
บริษัทเอกชนจำนวนมากไม่สามารถส่งสินค้าตามปกติ ฯลฯ เครื่องบินเรือรบยังไม่ปะทะกันแต่เศรษฐกิจเสียหายแล้ว
ถ้าปล่อยทิ้งไว้มีผลต่อความมั่นคงทางสังคม ลามไปถึงรัฐบาล
“โครงการสะพานเศรษฐกิจเชื่อมทะเลอ่าวไทย-อันดามัน”
หรือที่นิยมเรียกกันว่า “โครงการแลนด์บริดจ์” ของไทยไม่พ้นจากแนวทางนี้
ความสามารถในการแข่งขัน:
การเพิ่มเส้นทางขนส่งช่วยลดความแออัดของช่องแคบมะละกาที่เป็นปัญหามานานแล้ว
นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรีอธิบายเรื่องนี้ว่าความแออัดทำให้การเข้าคิวผ่านช่องแคบกินเวลานาน
ปริมาณสินค้าที่ใช้เส้นทางเดินเรือเพิ่มขึ้น ช่องแคบมะละกาไม่สามารถบริหารได้ เส้นทางนี้ใช้ขนส่งน้ำมัน
60 เปอร์เซ็นต์จากทั่วโลก
ความแออัดเป็นปัญหาเก่าที่พยายามบริหารจัดการอย่างดีที่สุดแล้ว
คาดว่าน่าจะแออัดมากขึ้นในอนาคตเมื่อการค้าระหว่างประเทศขยายตัว
โดยเฉพาะภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิกที่จะโตมากในศตวรรษนี้
ทั้งนี้การเพิ่มเส้นทางต้องพิจารณาปัจจัยอื่นๆ
ประกอบ โดยเฉพาะประโยชน์จากต้นทุนการขนส่ง ความเร็วในการขนส่ง เป็นคำถามสำคัญที่หลายฝ่ายยังสงสัย
แลนด์บริดจ์ไทยสามารถแข่งกับเส้นทางอื่นได้ดีเพียงไร
นอกจากท่าเรือสิงคโปร์
โครงการท่าเรือน้ำลึก Melaka Gateway ของมาเลเซียที่ตั้งอยู่ฝั่งตรงข้ามสิงคโปร์
เป็นอีกหนึ่งคู่แข่งที่ต้องพิจารณาใกล้ชิด
นายชี
ฮง ทัต รักษาการรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคมสิงคโปร์ชี้ว่าโครงการแลนด์บริดจ์ในประเทศไทยอาจสามารถย่นระยะเวลาการเดินทางสำหรับเรือขนส่งสินค้าบางประเภทลงได้เพียงไม่กี่วัน
เมื่อเปรียบเทียบกับการล่องเรือผ่านช่องแคบมะละกาและช่องแคบสิงคโปร์
แต่จะประหยัดเวลามากน้อยเพียงใดขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น ระยะเวลาที่ใช้ในการถ่ายตู้คอนเทนเนอร์จากเรือบรรทุกสินค้า
ระยะเวลาในการขนส่งผ่านเส้นทางเชื่อมระหว่างท่าเรือทั้งสอง
ไปจนถึงระยะเวลาในการยกตู้คอนเทนเนอร์ลงเรือบรรทุกสินค้าอีกลำ
เรื่องประโยชน์ที่ได้จากโครงการจึงสำคัญมาก
ต้องตอบคำถามนี้ให้ชัดเจนเป็นที่ยอมรับก่อน เพราะโครงการก่อสร้างมูลค่ามหาศาล
ผู้ลงทุนย่อมต้องมั่นใจก่อนว่าเป็นการลงทุนที่คุ้มค่า
ไทยในท่ามกลางมหาอำนาจ:
ทุกวันนี้การขนส่งทางเรือเชื่อมเอเชียแปซิฟิกกับมหาสมุทรอินเดียผ่านทางช่องแคบมะละกาเป็นหลัก
หากโครงการแลนด์บริดจ์สำเร็จจะเป็นเส้นทางใหม่ คู่ขนานกับเส้นทางช่องแคบมะละกา
กองเรือบรรทุกสินค้านานาชาติจำนวนมากจะแล่นเข้ามาในอ่าวไทย ผ่านแผ่นดินไทย
ข้าราชการกรมกองต่างๆ ตำรวจทหารจำนวนไม่น้อยจะมีส่วนกำกับดูแลการขนส่งโดยใช้แลนด์บริดจ์นี้
บางคนตั้งคำถามว่าโครงการนี้จะดึงประเทศไทยเข้าสู่การช่วงชิงระหว่างมหาอำนาจหรือไม่
หลายคนเอ่ยถึงความขัดแย้งระหว่างสหรัฐกับจีนที่อาจจะร้อนแรง
มหาอำนาจย่อมต้องเข้ามาสัมพันธ์กับแลนด์บริดจ์เชื่อม
2 มหาสมุทรอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ความเป็นไปในช่องแคบมะละกาเป็นตัวอย่างให้เห็นอยู่แล้ว
แต่ข้อนี้ไม่เป็นเหตุให้ไทยเลือกที่จะไม่สร้าง เลือกที่จะไม่พัฒนา การด้อยพัฒนาเสี่ยงถูกคุกคามและมักสูญเสียมากกว่า
ไม่ว่าไทยจะสร้างแลนด์บริดจ์หรือไม่ การพัฒนาใดๆ
สามารถถูกตีความเข้ากับการเมืองระหว่างประเทศได้ทั้งสิ้น
ขึ้นกับว่ามหาอำนาจต้องการอะไรจากไทย
นอกจากนี้
ต้องตระหนักว่าแต่ไหนแต่ไรไทยอยู่ท่ามกลางความขัดแย้งระหว่างมหาอำนาจอยู่เสมอ
ในยุคล่าอาณานิคมรัฐบาลอังกฤษกับฝรั่งเศษหารือกันว่าจะจัดการสุวรรณภูมิอย่างไร
ในสมัยสงครามเย็น (Cold War) ไทยเจอทั้งศึกนอกศึกใน
ปัจจุบันโลกพ้นจากสงครามเย็นแบบเดิมแต่ผู้เชี่ยวชาญบางคนตีความว่าโลกกำลังเข้าสู่สงครามเย็นใหม่
(new Cold War)
ขึ้นชื่อว่าสงครามเย็นน่าจะขัดแย้งยาวนานหลายทศวรรษ
จีนกับสหรัฐจะเป็นคู่แข่งสำคัญในย่านนี้ ประเทศไทยต้องอยู่ในวังวนการช่วงชิงระหว่างมหาอำนาจอีกนานซึ่งไม่ใช่เรื่องแปลก
สมาชิกอาเซียนอื่นๆ ล้วนอยู่ในวังวนนี้
โจทย์สำคัญของนโยบายต่างประเทศไทยคือการวางตำแหน่งของประเทศเพื่อรับมือสถานการณ์และทิศทางของโลก
ขับเคลื่อนนโยบายในทุกมิติเพื่อตอบสนองผลประโยชน์แห่งชาติและสร้างความกินดีอยู่ดีแก่ประชาชน
พฤศจิกายน
2566 นายปานปรีย์ พหิทธานุกร
รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศกล่าวว่า ไทยไม่เลือกข้าง
ไม่เป็นคู่ขัดแย้งหรือส่วนหนึ่งของความขัดแย้งใดๆ
ประเทศไทยดำเนินความสัมพันธ์กับประเทศต่างๆ อย่างมีดุลยภาพ
ท่ามกลางโลกหลายขั้วอำนาจ แข่งขันทั้งการเมืองระหว่างประเทศ เศรษฐกิจและเทคโนโลยี
การวางจุดยืนของประเทศไทยสำคัญที่สุด
และในอีกวาระกล่าวว่า
ไทยจะรักษาสมดุลในการบริหารจัดการความสัมพันธ์กับจีนและสหรัฐ
รวมทั้งมีจุดยืนของตนเองบนพื้นฐานของหลักการที่ชัดเจนและผลประโยชน์ของประเทศ
และมองไปยังประเทศที่มีอำนาจในตะวันออกกลาง แอฟริกา ลาตินอเมริกา
และกลุ่มประเทศอำนาจอื่น ๆ ที่มีศักยภาพในการส่งเสริมความร่วมมือและความสัมพันธ์กับไทย
ดึงนานาชาติมาร่วมทุนไม่ผูกขาด:
โครงการแลนด์บริดจ์จำต้องใช้เทคโนโลยี การก่อสร้างจากบริษัทต่างชาติ
เช่นเดียวกับทุนก่อสร้าง การเปิดกว้างเอื้อให้ได้ใช้เทคโนโลยีเหมาะสมที่สุด
เปิดให้นานาชาติเข้าลงทุน ไม่เอื้อกลุ่มทุนประเทศใดประเทศหนึ่งคือแนวทางที่โครงการตั้งไว้
การเปิดให้นานาชาติเข้าศึกษาร่วมทุนอย่างเปิดเผยโปร่งใสแม้จะยุ่งยาก
เสียเวลา แต่ช่วยลดข้อกล่าวหารัฐบาลไทยเอนเอียงในการเมืองระหว่างประเทศ ไม่น่าจะเกินฝีมือรัฐบาลที่จะดำเนินการอย่างโปร่งใสที่สุด
การบริหารจัดการเป็นอีกเรื่องที่สำคัญมาก
ต้องสามารถแสดงให้เห็นว่าปราศจากการแทรกแซงจากการเมือง
มุ่งสร้างประโยชน์แก่นานาชาติ ไม่อิงฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง
เป็นเรื่องน่ายินดีที่รัฐบาลไทยได้นำเสนอโครงการนี้ต่อสหรัฐ
จีน ญี่ปุ่นและอีกหลายประเทศทั้งภาครัฐกับเอกชน
แผนและการดำเนินการตั้งแต่ต้นจึงสำคัญ
ต้องเป็นแลนด์บริดจ์ที่สามารถแข่งขันได้ตลอดไป ยั่งยืนทั้งในเชิงเศรษฐกิจ สังคม
สิ่งแวดล้อม มุ่งสร้างคุณประโยชน์ทางเศรษฐกิจสังคมแก่ประชาคมโลก
ไม่เป็นเครื่องมือของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง สอดคล้องกับหลักนโยบายต่างประเทศไทย
-------------------------------
บรรณานุกรม :
1. กระทรวงการต่างประเทศไทย.
(2023, November 22). รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศมอบนโยบายในพิธีเปิดการประชุมเอกอัครราชทูตและกงสุลใหญ่ไทยทั่วโลก
ประจำปี ๒๕๖๖. Retrieved from
https://www.mfa.go.th/th/content/pr201123?cate=5d5bcb4e15e39c306000683d
2. เข้าใจโครงการ "แลนด์บริดจ์"
ที่รัฐบาลเศรษฐาพยายามขายต่างชาติ ยังเป็นทางเลือกที่เหมาะสมหรือไม่. (2024, January
19). บีบีซีไทย. Retrieved from
https://www.bbc.com/thai/articles/c972795wv11o
3. นายกฯ ชี้แจง Landbridge เกิดขึ้นจากไทยเป็นศูนย์กลาง-ปัญหาช่องแคบมะละกา. (2024, January
4). การเงินธนาคาร. Retrieved from
https://moneyandbanking.co.th/2024/83317/
4. Thai Land Bridge bid straddles a delicate US-China line.
(2022, February 20). Asia Times. Retrieved from
https://asiatimes.com/2024/02/thai-land-bridge-bid-straddles-a-delicate-us-china-line/
-----------------