ข้อตกลงหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ครอบคลุมทุกด้าน เกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์ระหว่างประเทศตั้งแต่ระดับทวิภาคี ระดับภูมิภาค สะท้อนระเบียบโลกใหม่ที่กำลังเปลี่ยนไป
.jpg)
ในการเยือนซาอุดิอาระเบียของประธานาธิบดีสี จิ้นผิงเมื่อวันที่ 7-9
ธันวาคม 2 รัฐบาลประกาศการเป็นหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ที่ครอบคลุม (comprehensive
strategic partnership) ลงนามข้อตกลงหลายฉบับ
เปิดหน้าประวัติศาสตร์ความร่วมมือใกล้ชิด บทความนี้นำเสนอสาระข้อตกลงหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ดังนี้
ความสัมพันธ์ทวิภาคีซาอุฯ-จีนเป็นแบบอย่างความร่วมมือ
ความสมัครสมาน ผลประโยชน์จากการพัฒนาร่วม จะสนับสนุนผลประโยชน์หลัก (core
interests) ของกันและกันอย่างมั่นคง
ไม่แทรกแซงกิจการภายในของอีกฝ่าย ข้อตกลงได้วางบรรทัดฐานความสัมพันธ์ทุกด้านรวมทั้งประเด็นสำคัญๆ
ส่งเสริมการค้าการลงทุนของภาคเอกชน
พลังงานเป็นเรื่องสำคัญของหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์
ทั้งคู่ย้ำความสำคัญของเสถียรภาพตลาดน้ำมันโลก จีนสนับสนุนบทบาทซาอุฯ
ผู้รักษาเสถียรภาพดังกล่าว เป็นผู้ส่งออกรายใหญ่สู่จีน
จะแสวงหาการร่วมทุนในภาคปิโตรเคมี พลังงานไฟฟ้า พลังงานแสงอาทิตย์
พลังงานลมและแหล่งพลังงานหมุนเวียนอื่นๆ รวมถึงการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ
ระบบซับพลายเชน การใช้พลังนิวเคลียร์ในทางสันติ การใช้ประโยชน์จากปัญญาประดิษฐ์
การสร้างนวัตกรรมพลังงานใหม่ๆ
ทั้งคู่จะร่วมมือลงลึกในข้อริเริ่มสายแถบและเส้นทาง
(Belt and Road Initiative: BRI) บริษัทเอกชนซาอุฯ
จะร่วมมือด้านพลังงานผ่าน BRI ซาอุฯ
จะเป็นศูนย์กลางการลงทุนด้านพลังงานของจีนในย่านนี้ ทั้งจะเป็นหุ้นส่วนลงทุนด้านพลังงานในภูมิภาคอื่นอย่างยุโรป
แอฟริกา จีนจะมีพลังงานใช้อย่างเพียงพอภายใต้การร่วมทุนของซาอุฯ
ด้านปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
จีนสนับสนุนข้อริเริ่ม “Saudi Green” กับ “Middle
East Green” เศรษฐกิจหมุนเวียนของคาร์บอน (circular carbon
economy – ลดการปล่อยก๊าซคาร์บอน) ร่วมยึดหลัก
Framework Convention on Climate Change กับ Paris Agreement
ช่วยเหลือประเทศกำลังพัฒนาให้บรรลุเป้าหมายลดโลกร้อน
ร่วมลงทุนเพื่อเศรษฐกิจยั่งยืน รวมถึงสินค้าที่ไม่ใช่น้ำมัน
อุตสาหกรรมยานยนต์ ระบบซับพลายเชน โลจิสติกส์ การแยกเกลือออกจากน้ำ
โครงสร้างพื้นฐาน การอุตสาหกรรม การทำเหมือง ภาคการเงิน
จะมีเมกะโปรเจคร่วม บริษัทจีนจะยึดซาอุฯ เป็นศูนย์กลางติดต่อกับภูมิภาค
จะประสาน Kingdom's Vision 2030 กับ Belt and Road
Initiative หมายความว่าวิสัยทัศน์ของ 2 ประเทศจะสอดประสานสนับสนุนกัน
ความเจริญรุ่งเรืองของประเทศหนึ่งสัมพันธ์กับความเจริญรุ่งเรืองของอีกประเทศ
ตัวอย่างข้อตกลงที่ลงนาม MOU ได้แก่
ความร่วมมือด้านพลังงานไฮโดรเจน ระบบศาลยุติธรรม การเรียนภาษาจีน การพัฒนาอสังหาริมทรัพย์
วิทยุและโทรทัศน์ เศรษฐกิจดิจิทัล การสร้างมาตรฐาน (standardization) การบริหารจัดการภาษี ต่อต้านคอร์รัปชัน
ฝ่ายจีนเชื้อเชิญร่วมมือเรื่องการพัฒนาที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม (Green
Growth) อีคอมเมิร์ซ ความร่วมมือลงทุนทำธุรกิจในแอฟริกา Bandar
Alkhorayef รัฐมนตรีกระทรวงอุตสาหกรรมและทรัพยากร (Minister of
Industry and Mineral Resources) หวังว่าจีนช่วยพัฒนาพลังงานหมุนเวียนและบรรลุเป้าหมายเป็นกลางทางคาร์บอน
(Carbon Neutrality – ปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่ปล่อยสู่ชั้นบรรยากาศเท่ากับปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่ถูกดูดกลับคืนมา)
ด้านการเงิน
ทั้งคู่ยืนยันร่วมมือตาม Common Framework for Debt Treatment แนวทางต่างๆ ของ G20 IMF ธนาคารโลก
ธนาคารแห่งเอเชีย ความร่วมมือด้านภาษี การค้าการลงทุน
ด้านน้ำกับการเกษตร
ภาคเอกชนจะร่วมมือกันโดยตรง สร้างโรงงานแยกเกลือออกจากน้ำ โรงงานผลิตน้ำดื่ม ระบบท่อส่งน้ำ
การบำบัดของเสีย การสร้างเขื่อน การลงทุนด้านการเกษตรและอุตสาหกรรมอาหาร
โครงการเกษตรต่างๆ
ด้านการสื่อสารและเทคโนโลยีข้อมูลซึ่งรวมถึงเศรษฐกิจดิจิทัล ด้านอวกาศ
ลงนามกับบริษัท Huawei Technologies เพื่อสร้างเมืองไฮเทค
ด้านการขนส่งและโลจิสติกส์
ร่วมมือทั้งการขนส่งทางอากาศกับทางเรือ ระบบขนส่งสมัยใหม่
ด้านการป้องกันประเทศและความมั่นคง ขยายและยกระดับการแลกเปลี่ยนข้อมูล
ความเชี่ยวชาญการต่อต้านอาชญกรรมผู้ก่อการร้าย ระบบแจ้งเตือนล่วงหน้า
อาญชากรรมทางไซเบอร์ เพื่อผลประโยชน์ร่วมกัน
ทั้ง 2 ชาติร่วมประณามลัทธิก่อการร้ายกับลัทธิสุดโต่งทุกรูปแบบ
จะไม่เชื่อมต่อกับลัทธิก่อการร้ายใดๆ ปฏิเสธนโยบายต่อต้านก่อการร้ายแบบสองมาตรฐาน
มุ่งใช้ความอดทนอดกลั้น
ร่วมมือด้านสาธารณสุขทั้งโรคปัจจุบัน
อนาคตและโรคระบาด
ด้านวัฒนธรรม
จะสนับสนุนวัฒนธรรมที่เสริมสร้างมิตรภาพต่อกัน ร่วมมือด้านการท่องเที่ยว
กิจกรรมระหว่าง 2 ประเทศ ส่งเสริมกิจกรรมฮัจย์
ด้านการศึกษา สนับสนุนให้มหาวิทยาลัย สถาบันศึกษา ศูนย์วิจัยติดต่อกัน
สอนภาษาอาหรับกับจีนในโรงเรียน
เริ่มต้นจัดการประชุมสุดยอด China-GCC
กระชับหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ระหว่างชาติสมาชิก GCC กับจีน
นำสู่ข้อตกลงการค้าเสรี
ทั้งคู่ตอกย้ำร่วมรักษาสันติภาพและความมั่นคงระหว่างประเทศผ่านองค์การต่างๆ
มุ่งมั่นยึดกฎบัตรสหประชาชาติและหลักพื้นฐานความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
สถานการณ์ของภูมิภาคตะวันออกกลางเกี่ยวข้องกับความมั่นคงปลอดภัยของโลก
แก้ด้วยการยึดผลประโยชน์ร่วม พูดคุยหารือเคารพอธิปไตยความเป็นอิสระของกันและกัน
ยึดแนวทางพัฒนาโลกรอบด้านเพื่อประโยชน์สุขแก่ทุกคน
เห็นความสำคัญของการรักษาเสถียรภาพตลาดพลังงานโลก อุปทานอาหาร ธัญพืชแก่ทุกประเทศ
รักษาให้มีเพียงพอด้วยราคาที่เสถียร
ทั้งคู่เห็นด้วยกับการแก้ไขวิกฤตเยเมนด้วยการพูดคุยกับคนเยเมนทุกฝ่ายตามแนว
Gulf Initiative ให้มั่นใจว่าโครงการนิวเคลียร์อิหร่านใช้ในสันติเท่านั้น
ขอให้อิหร่านร่วมมือกับ International Atomic Energy Agency ไม่เผยแพร่อาวุธร้ายแรง
เป็นเพื่อนบ้านที่ดีและไม่แทรกแซงกิจการภายในของเพื่อนบ้าน
กรณีปาเลสไตน์ต้องเพิ่มความพยายามแก้ปัญหาการตั้งถิ่นฐาน
หาทางนำเรื่องสู่การเจรจาโดยยึดเป้าหมายเกิดทวิรัฐ (two-state solution) ให้ชาวปาเลสไตน์สถาปนารัฐของตนตามเขตแดนเมื่อปี 1967 มีเยรูซาเล็มตะวันออกเป็นเมืองหลวงตามแนวทาง Arab Peace Initiative
ซีเรียต้องเป็นเอกภาพและมีบูรณภาพแห่งดินแดน
การก่อการร้ายต้องหมดไป ผู้อพยพกลับประเทศโดยสมัครใจ
สนับสนุนการทำงานของสหประชาชาติในเรื่องนี้ แก้ปัญหาเลบานอนด้วยการพูดคุยหารือ
ไม่เป็นแหล่งกบดานของผู้ก่อการร้าย การค้าขายเสพติด
เช่นเดียวกับอัฟกานิสถานต้องไม่เป็นแหล่งอาศัยของผู้ก่อการร้าย นานาชาติให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม
ป้องกันไม่ให้สถานการณ์ยูเครนบานปลาย
ลดผลกระทบที่เกิดขึ้น จีนวางข้อเสนอ 6 ข้อเพื่อช่วยเหลือยูเครนด้านมนุษยธรรม
ย้อนมองหลายสิบปีที่ผ่านมาจีนกับรัฐอาหรับมีความสัมพันธ์ที่เป็นรูปธรรมมากขึ้นตามลำดับ
ข้อตกลงหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ที่ครอบคลุมระหว่างซาอุฯ กับจีนเป็นก้าวกระโดดสำคัญเปิดหน้าประวัติศาสตร์ใหม่
เพราะไม่ใช่แค่เรื่องพลังงานฟอสซิลแต่ลงลึกครอบคลุมทุกด้าน
ทั้งยังสัมพันธ์กับมิติความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ การเมืองระหว่างประเทศตั้งแต่ระดับทวิภาคี
ระดับภูมิภาคจนถึงระดับโลก สะท้อนระเบียบโลกที่กำลังเปลี่ยนแปลง แม้ว่าดอลลาร์ยังเป็นสกุลหลักของการซื้อขายน้ำมันแต่ความเป็นโลกพหุภาคีกำลังมาแรงเช่นกัน
ข้อตกลงนี้ไม่ได้บ่งชี้ว่าซาอุฯ
ละทิ้งฝ่ายสหรัฐ ซาอุฯ กำลังเติมเต็มให้กับตัวเองในส่วนที่สหรัฐให้ไม่ได้
(หรือให้น้อยเกินไป)
-----------------------
1. Interview: Belt and Road Initiative to boost Saudi Arabia's
economic, social development, says Saudi minister. (2022, December 13). Xinhua.
Retrieved from https://english.news.cn/20221210/7ecae638eb6243e499c8e551530721af/c.html
2. Joint Statement at the Conclusion of the Saudi-Chinese
Summit. (2022, December 9). SPA. Retrieved from https://www.spa.gov.sa/viewfullstory.php?lang=en&newsid=2407997#2407997
3. Pax Sinica of sorts taking shape in Middle East. (2022,
December 15). Asia Times. Retrieved from https://asiatimes.com/2022/12/pax-sinica-of-sorts-taking-shape-in-middle-east/
4. Saudi leaders, Chinese President Xi sign several deals in
Riyadh. (2022, December 8). Arab News. Retrieved from https://www.arabnews.com/node/2213021/saudi-arabia
5. Xi’s Visit Marks New Era for China-Arab Relations. (2022,
December 13). The Diplomat. Retrieved from https://thediplomat.com/2022/12/xis-visit-marks-new-era-for-china-arab-relations/
-----------------------