รู้จักนาฟทาลี เบนเน็ตต์ (Naftali Bennett)

หากเบนเน็ตต์ได้นั่งตำแหน่งนายกฯ จะเป็นความสำเร็จทางการเมืองครั้งใหญ่ เมื่อผู้นำคนเก่าสะสมเรื่องอื้อฉาวเต็มตัวถึงคราวร่วงโรย ย่อมเป็นโอกาสแก่ผู้นำดาวรุ่งคนใหม่ เป็นวัฏจักรการเมืองอย่างหนึ่ง

            บทความนี้นำเสนอการก้าวขึ้นมาของนาฟทาลี เบนเน็ตต์ และส่วนที่สัมพันธ์กับการขยายอาณาเขตโดยสังเขปดังนี้

            นาฟทาลี เบนเน็ตต์ (Naftali Bennett) กล่าวเมื่อตุลาคม 2014 ว่านโยบายของตนจะเป็นพวกสายเหยี่ยวยิ่งกว่ารัฐบาลเนทันยาฮูที่เป็นรัฐบาลร่วมขวากลาง (right-and-centre coalition) หลักคิดของเบนเน็ตต์สอดคล้องกับลัทธิไซออนิสต์ (Zionism) ตีความแนวทางนี้อย่างเคร่งครัด

ปาเลสไตน์คือพื้นที่ของอิสราเอลแบ่งใครไม่ได้ :

            หลักคิดของไซออนิสต์คือเขต Judea (พื้นที่อิสราเอลในขณะนี้) กับ Samaria (เวสต์แบงก์) เป็นของอิสราเอลตามประวัติศาสตร์แต่ดั้งเดิม ดังนั้นพื้นที่ทั้ง 2 ส่วนจะต้องเป็นของอิสราเอลวันยังค่ำ จึงชอบธรรมที่จะผนวกเวสต์แบงก์เป็นส่วนหนึ่งของประเทศอิสราเอล ผู้อยู่อาศัยส่วนใหญ่ต้องเป็นชาวยิว

            เบนเน็ตต์มองว่าฉนวนกาซาตอนนี้เสมือนเป็นรัฐปาเลสไตน์อยู่แล้ว เสนอให้ชาวอาหรับในเวสต์แบงก์สามารถเลือกที่จะไปอยู่ที่นั่น หากต้องการอยู่ในพื้นที่ของตัวเองจริงๆ ทั้งนี้อิสราเอลยังถือสิทธิ์คุมน่านน้ำทั้งหมดเพราะฮามาสเป็นองค์กรก่อการร้าย

            หลายปีที่ผ่านมาพรรคการเมืองที่สนับสนุนลัทธิไซออนิสต์จะถือผลการเลือกตั้งเป็นหลักฐานชี้ว่าประชาชนส่วนใหญ่สนับสนุนแนวทางของตน เมื่อตีความตามหลักประชาธิปไตยพลเมืองอิสราเอลส่วนใหญ่ยังเห็นด้วยกับการขยายดินแดน แต่ไม่ถูกต้องถ้าจะเหมารวมว่าทุกคนเห็นด้วย ประชาชนกับนักการเมืองที่เห็นต่างก็มี

            เมื่อแนวคิดของลัทธิไซออนิสต์อิสราเอลต้องไม่แบ่งดินแดนกับใคร จึงไม่สนับสนุนนโยบายทวิรัฐ (Two-State Solution) จริงๆ

            ตุลาคม 2014 นาฟทาลี เบนเน็ตต์ขณะดำรงตำแหน่งรมต.เศรษฐกิจกล่าวว่า “แนวคิดตั้งรัฐปาเลสไตน์ในดินแดนอิสราเอลเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้” (a dead end) อ้างว่ากลุ่มฮามาสเป็นปฏิปักษ์ต่ออิสราเอล ยิงจรวดใส่อยู่เสมอ เมื่อมองในแง่ความมั่นคงปลอดภัยแล้วอิสราเอลไม่อาจปล่อยให้เป็นเช่นนี้ ต้องหาทางแก้ไขจนได้ความปลอดภัยถาวร เป็นเหตุผลว่าการมีรัฐปาเลสไตน์ที่อยู่ชิดติดกับอิสราเอลนั้นไม่เหมาะสม (inapplicable)

            ตลอดหลายสิบปีที่ผ่านมาอิสราเอลค่อยๆ รุกล้ำกินดินแดนปาเลสไตน์ เพิ่มเติมสิ่งปลูกสร้างอย่างต่อเนื่อง นับวันแผ่นดินที่ชาวปาเลสไตน์อยู่อาศัยค่อยๆ หดหาย พร้อมกับความเป็นยิวที่ปรากฏให้เห็นมากขึ้นทุกที แม้นานาชาติจะประณามแต่ไม่มีผลจริงจัง

            ต้นเดือนมีนาคม 2020 เบนเน็ตต์กล่าวว่า ผลการเลือกตั้งบ่งบอกว่าประชาชนต้องการให้นายกรัฐมนตรี เบนจามิน เนทันยาฮู (Benjamin Netanyahu) ผนวกเวสต์แบงก์ให้เป็นส่วนหนึ่งของอิสราเอลตามคำมั่นสัญญา “วันนี้ด้วยความเชื่อจากพระเจ้า อธิปไตยของรัฐบาลอิสราเอล [เหนือเขตเวสต์แบงก์] เกิดขึ้นแล้ว” แนวคิดล่าสุดคือพื้นที่ใดที่อิสราเอลยึดครองโดยสมบูรณ์ให้ผนวกเป็นของอิสราเอล ส่วนพื้นที่ๆ ชาวปาเลสไตน์ยังอาศัยอยู่นั้นต้องอยู่ใต้อำนาจอิสราเอล จำกัดอำนาจของฝ่ายบริหารปาเลสไตน์

            เมื่อพิจารณาประวัติศาสตร์ย้อนหลังหลายสิบปีพบว่าการเจรจาซึ่งเป็นกระบวนการสร้างสันติภาพอาจเป็นเครื่องมือ “ขยายเวลา” ให้อิสราเอลค่อยๆ กลืนกินปาเลสไตน์ ตามยุทธศาสตร์รุกทีละคืบกินทีละคำ นับเป็นความสำเร็จของพวกไซออนิสต์

ว่าที่นายกฯ ในวันข้างหน้า :

            นาฟทาลี เบนเน็ตต์ เริ่มเข้าสู่วงการเมืองเมื่อปี 2006 หลังสงครามเลบานอน (Lebanon War) อยู่ในสังกัดของเนทันยาฮู เป็นทีมงานของท่าน ต่อมาปี 2012 ลาออกจากพรรคลิคุด (Likud) ไปอยู่พรรค Jewish Home และได้เป็นผู้นำพรรคนี้ ปี 2013 พรรค Jewish Home ร่วมรัฐบาลเนทันยาฮู เบนเน็ตต์ดำรงตำแหน่งรมต.เศรษฐกิจ

            ในช่วงนี้เองกระแสข่าวรัฐมนตรีท่านนี้จะเป็นนายกฯ ในอนาคตดังขึ้นทุกที

            เบนเน็ตต์เป็นนักการเมืองที่พยายามไต่เต้าความก้าวหน้าทางการเมืองด้วยหลายวิธี ยกตัวอย่าง พฤศจิกายน 2018 พรรค Jewish Home ของเบนเน็ตต์ประกาศจะถอนตัวออกจากพรรคร่วมรัฐบาลเนทันยาฮู หากหัวหน้าพรรคตนไม่ได้ตำแหน่งรัฐมนตรีกลาโหม สะเทือนเสถียรภาพรัฐบาลกับความต้องการของลูกพรรคส่วนใหญ่ที่อยากอยู่ร่วมรัฐบาลต่อ เป็นผลให้เบนเน็ตต์ลาออกและไปตั้งพรรคใหม่ New Right Party (HaYamin HeHadash) เมื่อปลายปี 2018

            พรรค New Right พยายามจับมือกับพรรคฝ่ายขวาอื่นๆ เกิด Yamina alliance สนับสนุนรัฐบาลเนทันยาฮู ปี 2019 เบนเน็ตต์ได้รับตำแหน่งรมต.กลาโหมสมความตั้งใจ

            แต่นับจากปี 2020 เป็นต้นมาเบนเน็ตต์หันมาต่อต้านเนทันยาฮู (ทั้งๆ ที่ยึดแนวทางไซออนิสต์เหมือนกัน) เป็นที่มาของความพยายามจัดตั้งรัฐบาลเบนเน็ตต์ครั้งล่าสุดนี้ (มิถุนายน 2021)

            อาจสรุปสั้นๆ ว่า การที่เนทันยาฮูไม่สามารถตั้งรัฐบาลได้อีกครั้ง (หลังเป็นนายกฯ 12 ปี) มาจากเบนเน็ตต์ที่พลิกไปรวมกับพวกฝ่ายค้าน ได้แนวร่วมที่มาจากทุกสายทั้งพรรคขวาจัดของเบนเน็ตต์ พวกสายกลางและพวกซ้าย (รวมพรรคมุสลิมอาหรับ) ที่เป็นฝ่ายค้านเดิมหรือขั้วที่อยู่ตรงข้ามเนทันยาฮู

            อิสราเอลปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตย มีการเลือกตั้งอยู่เสมอ (ระยะหลังมักเลือกตั้งบ่อยครั้งเพราะรัฐบาลอยู่ไม่ครอบเทอม) พรรคที่ได้รับคะแนนสูงสุดคือพรรคลิคุดซึ่งในระยะหลังมีที่นั่งในสภา Knesset ราว 30-40 ที่นั่งจากทั้งหมด 120 ที่นั่ง เป็นที่มาของรัฐบาลผสมหลายพรรค ต้องดึงพรรคเล็กพรรคน้อยร่วมรัฐบาล นโยบายสำคัญของรัฐบาลจึงมาจากการตัดสินใจชี้ขาดของพรรคร่วม ไม่ได้มาจากพรรคใดพรรคหนึ่ง การที่เนทันยาฮูยังไม่สามารถตั้งรัฐบาลครั้งล่าสุดก็เพราะขาดไม่กี่เสียงของเบนเน็ตต์ที่หันไปรวมตัวกับขั้วฝ่ายค้าน

            ข้อมูลล่าสุดพรรคร่วมของเบนเน็ตต์ประกอบด้วย 8 พรรค พรรคที่มีผู้แทนมากที่สุดคือ Yesh Atid ได้ 17 ที่นั่ง ที่เหลือได้ไม่ถึง 10 ต่ำสุดคือ 4 รวมทั้งสิ้นมีที่นั่งในสภาเพียง 61 ที่นั่ง

            ความที่ประกอบด้วยพรรคเล็กพรรคน้อย หลากหลายแนวทางและได้เสียงข้างมากแบบฉิวเฉียดน่าจะเป็นเหตุให้รัฐบาลเบนเน็ตต์ไม่สามารถดำเนินนโยบายตามแนวทางของตนอย่างเต็มที่ ต้องยืดหยุ่นผสานทุกพรรคเข้าด้วยกัน การยืดหยุ่นไม่ถือว่าผิดกติกาและเป็นแนวทางที่เหมาะสมตามระบอบประชาธิปไตยที่ต้องผสานความคิดความต้องการของพรรคร่วมเข้าด้วยกัน (การยืดหยุ่นไม่ผิดหลักประชาธิปไตย การไม่ยืดหยุ่นต่างหากที่เป็นเผด็จการ)

            อาจตีความว่าเพราะความยืดหยุ่นนี่แหละที่ช่วยเบนเน็ตต์ไซออนิสต์ขวาจัดล้มเนทันยาฮูนายกฯ 12 ปี แม้มีกระแสข่าวว่าเนทันยาฮูเสนอตำแหน่งนายกรัฐมนตรีแก่เบนเน็ตต์ด้วยก็ตาม เป็นอีกครั้งที่การเมืองอิสราเอลเหมือนการเมืองหลายประเทศที่ทุกพรรคทุกขั้วสามารถรวมตัว ผสมผสานอุดมการณ์ที่แตกต่างกัน ทั้งๆ ที่เบนเน็ตต์เคยพูดว่าจะไม่ร่วมรัฐบาลกับพวกฝ่ายซ้าย พรรคของพวกมุสลิมอาหรับ (พรรค United Arab List) แต่ตอนนี้กลับลำคำพูดตัวเอง อาจผิดต่อประชาชนที่ลงคะแนนให้ ผลการเลือกตั้งที่ชี้ว่าคนอิสราเอลส่วนใหญ่ต้องการรัฐบาลฝ่ายขวามากกว่า

            สำหรับเบนเน็ตต์ในวัย 49 ปีหากได้นั่งตำแหน่งนายกฯ จะเป็นความก้าวหน้าความสำเร็จทางการเมืองครั้งใหญ่ เป็นโอกาสสร้างผลงาน ขยายอิทธิพลอำนาจทางการเมือง ดึงพวกไซออนิสต์ให้มาอยู่กับตนให้มากที่สุด ได้เป็นผู้นำฝ่ายขวาแทนเนทันยาฮูอย่างสมภาคภูมิ เมื่อผู้นำคนเก่าสะสมเรื่องอื้อฉาวเต็มตัวถึงคราวร่วงโรยได้เวลาจากไป ย่อมเป็นโอกาสแก่ผู้นำคนใหม่ที่เป็นดาวรุ่งสดใหม่ เป็นวัฏจักรการเมืองอย่างหนึ่ง

            ส่วนเรื่องปาเลสไตน์ การขยายอาณาเขตเป็นประเด็นน่าติดตาม รัฐบาลใหม่ที่ส่วนหนึ่งคือฝ่ายค้านเดิมจะคืนดินแดนให้หรือไม่ หรือเป็นอีกวาระที่กระบวนการเจรจาสันติภาพเป็นเครื่องมือ ขยายเวลาให้อิสราเอลค่อยๆ กลืนกินปาเลสไตน์ต่อไปหรือไม่ เสียงข้างน้อยไม่อาจทานกระแสความต้องการของเสียงข้างมาก

13 มิถุนายน 2021
ชาญชัย คุ้มปัญญา
(ตีพิมพ์ใน คอลัมน์ “สถานการณ์โลก” ไทยโพสต์ ปีที่ 25 ฉบับที่ 8979 วันอาทิตย์ที่ 13 มิถุนายน พ.ศ. 2564)

--------------------

บรรณานุกรม :

1. American-Israeli Cooperative Enterprise. (2021). The Jewish Home Political Party - HaBayit HaYehudi. Retrieved from https://www.jewishvirtuallibrary.org/the-jewish-home-political-party

2. Bennett says election delivers victory for ‘annexation government’. (2020, March 3). Times of Israel. Retrieved from https://www.timesofisrael.com/bennett-says-election-delivers-victory-for-annexation-government/

3. Coalition deals to form new anti-Netanyahu government go down to wire. (2021, June 10). The Jerusalem Post. Retrieved from https://www.jpost.com/israel-news/politics-and-diplomacy/coalitions-deals-to-form-new-anti-netanyahu-government-go-down-to-wire-670722

4. Israeli minister calls for ‘new models’ instead of Palestinian state. (2014, October 22). Financial Times. Retrieved from http://www.ft.com/cms/s/0/1ef56978-5939-11e4-9546-00144feab7de.html#axzz3Gs2Q3Xal

5. Israeli politics break through a glass ceiling. (2021, June 2). Asia Times. Retrieved from https://asiatimes.com/2021/06/israeli-politics-break-through-a-glass-ceiling/

6. Knesset to meet Monday on Lapid-Bennett government, vote likely on June 14. (2021, June 4). Time of Israel. Retrieved from https://www.timesofisrael.com/speaker-to-convene-knesset-on-monday-over-lapid-bennett-government/

7. Naftali Bennett: The hard-liner hoping to replace Netanyahu. (2021, June 3). Deutsche Welle. Retrieved from https://www.dw.com/en/naftali-bennett-the-hard-liner-hoping-to-replace-netanyahu/a-57769102

8. Olmert to 'Post': Bennett-Lapid coalition is end of PM Netanyahu. (2021, June 4). The Jerusalem Post. Retrieved from https://www.jpost.com/opinion/bennett-lapid-coalition-is-the-end-of-prime-minister-netanyahu-opinion-670057

9. The Israeli Solution. (2014, October 18). The Palestine Chronicle. Retrieved from http://www.palestinechronicle.com/the-israeli-solution/#.VEeQRSKUf0c

--------------------------