เกาะติดประเด็นร้อน “ความขัดแย้งในประเทศซีเรีย” (6)
สรุปสถานการณ์:
(อัพเดท 23 ส.ค. 20.50 น.) หนึ่งเดือนก่อนพลเอก
Martin Dempsey ผู้บัญชาการทหารสูงสุดสหรัฐฯ เสนอทางเลือกแผนการทางทหารต่อรัฐบาลสภาในแนวทางต่างๆ
และชี้ว่าจากประสบการณ์รอบ 10 ปีที่ผ่านมากำลังทหารเพียงอย่างเดียวไม่อาจช่วยจัดตั้งรัฐบาลใหม่ที่มีเสถียรภาพ
และสหรัฐฯ ต้องพร้อมรับผลที่จะตามมาหากเข้าแทรกแซง เช่น
อาจเป็นการกระตุ้นเร้าพวกสุดโต่ง ทำให้อาวุธเคมีแพร่กระจายออกไป
มีโอกาสที่สถานการณ์จะดึงให้ประเทศต้องเข้าพัวพันมากขึ้น และควรดำเนินการร่วมกับมิตรประเทศ
ที่ผ่านมารัฐบาลโอบามามีจุดยืนชัดเจนว่าต้องการให้ประธานาธิบดีประธานาธิบดีบาชาร์
อัล อัสซาด แต่ตลอดสองปีครึ่งกลับแสดงอาการลังเลใจอยู่ตลอดเวลา
ไม่ได้สนับสนุนทางการทหารอย่างชัดเจน แม้มีข่าวว่ากองทัพของรัฐบาลอัสซาดใช้อาวุธเคมี
เช่นเดียวกับอังกฤษกับฝรั่งเศสแสดง
ที่แสดงท่าทีต้องการช่วยเหลือฝ่ายต่อต้าน ท่าทีเรียกร้องให้สหรัฐฯ
เข้าแทรกแซงด้วยกำลังทหาร แต่ทั้งหมดยังเป็นเพียงความคิดเท่านั้น
ประธานาธิบดีบารัก โอบามากล่าวว่ารัฐบาลอเมริกันให้ความสำคัญอย่างมากกับเหตุข่าวการใช้อาวุธเคมีครั้งล่าสุดใกล้กรุงดามัสกัส
ประเทศซีเรีย สหรัฐฯ อยู่ระหว่างการตรวจสอบยืนยันว่าเหตุการณ์เป็นอย่างไร “ผลประโยชน์หลัก”
ของสหรัฐฯ ต่อเรื่องความขัดแย้งในซีเรีย “คือทำให้มั่นใจว่าอาวุธอำนาจทำลายร้ายแรง
(weapons of mass destruction) จะไม่แพร่กระจายออกไป
และปกป้องพันธมิตร ฐานทัพของเราในภูมิภาค” และ “ความเชื่อที่ว่าสหรัฐฯสามารถช่วยแก้ปัญหาอันซับซ้อนในซีเรียนั้นเป็นความเชื่อเกินจริง”
นาย
William Hague รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศอังกฤษ เชื่อว่าเป็นฝีมือของฝ่ายรัฐบาลอัสซาด
ส่วนนาย Laurent Fabius รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศฝรั่งเศสเตือนว่าฝรั่งเศสอาจตอบโต้
“ด้วยกำลัง” อาจได้รับการยืนยันว่ารัฐบาลซีเรียใช้อาวุธเคมีจริง
หลายประเทศเรียกร้องให้เจ้าหน้าที่สหประชาชาติเข้าตรวจสอบทันที
แม้กระทั่งกระทรวงการต่างประเทศรัสเซียยัง “เรียกร้องให้ให้รัฐบาลซีเรียให้ความร่วมมือกับเจ้าหน้าที่สหประชาชาติ”
แต่ยังไม่มีการตอบรับจากรัฐบาลซีเรีย
วิเคราะห์: (อัพเดท 23 ส.ค. 20.50 น.)
วิเคราะห์: (อัพเดท 23 ส.ค. 20.50 น.)
ข่าวการใช้อาวุธเคมีเกิดขึ้นราวหนึ่งปีแล้ว
มีการใช้หลายครั้ง หลายจุด ที่ผ่านมาต่างฝ่ายต่างอ้างว่าอีกฝ่ายเป็นผู้ใช้
ความสนใจล่าสุดเกิดขึ้นเมื่อเจ้าหน้าที่สหประชาชาติเข้าไปตรวจสอบการใช้อาวุธเคมีในซีเรียอย่างเป็นทางการ
เพื่อหาข้อสรุปว่ามีการใช้จริงหรือไม่ ประจวบเหมาะกับข่าวการใช้อาวุธเคมีใกล้กรุงดามัสกัส
ทำให้มีผลเสียชีวิตหลายร้อยราย (หรือกว่าพันราย) จำนวนไม่น้อยเป็นเด็กและผู้หญิง เป็นการเสียชีวิตจำนวนมากที่สุดนับจากรายงานการใช้อาวุธเคมีทั้งหมดสิบกว่าครั้ง
ข้อมูลที่ปรากฏจากสื่อหลายสำนัก
วิเคราะห์ได้ว่า
ประการแรก
มุ่งชี้ว่าฝ่ายรัฐบาลอัสซาดเป็นผู้ใช้ เนื่องจากกองทหารฝ่ายรัฐบาลเปิดฉากโจมตีพื้นที่ดังกล่าว
ผู้อยู่ในเหตุการณ์บางคนเล่าว่าได้ยินเสียงปืนใหญ่
บางคนเล่าว่าได้ยินเสียงเครื่องบิน การเปิดฉากโจมตีและอาวุธที่ใช้มุ่งชี้ให้เห็นว่าน่าจะเป็นฝีมือฝ่ายรัฐบาล
การออกมาให้ความเห็นของรัฐบาลอังกฤษกับฝรั่งเศส
เป็นแรงเสริมอีกแรงที่ช่วยกันประกาศว่าเป็นฝีมือของรัฐบาลอัสซาด ทั้งๆ
ที่ยังไม่มีการพิสูจน์
ประการที่สอง
ฝ่ายต่อต้านแสดงหลักฐานผู้เสียชีวิตจำนวนมาก ทั้งภาพถ่ายวีดีโอหลายชุด สภาพศพของผู้เสียชีวิต
ข้อมูลเรื่องนี้แสดงให้เห็นว่าฝ่ายต่อต้านอยู่ในพื้นที่ดังกล่าว และเข้าถึงพื้นที่ก่อนจึงสามารถเก็บภาพดังกล่าวได้เป็นจำนวนมาก
เก็บได้อย่างสมบูรณ์ครบถ้วน
ประการที่สาม
จากข้อมูลที่ปรากฏทั้งหมด ผู้เสียชีวิตจำนวนมากไม่ปรากฏบาดแผลตามร่างกาย แพทย์ที่ทำตรวจรายงานว่าหลายคนอยู่ในสภาพน้ำลายฟูมปาก
มือเท้าเย็น น่าจะเสียชีวิตเพราะอาวุธเคมี อย่างก็ตามข้อสรุปเรื่องนี้ต้องรอการพิสูจน์ก่อน
ประการที่สี่
ต้องทำความเข้าใจก่อนว่า การที่ทีมเจ้าหน้าที่จากสหประชาชาติสามารถเข้าไปตรวจ
เป็นผลจากการตกลงของคณะมนตรีความมั่นคงสหประชาชาติ และได้รับการยินยอมจากซีเรีย
เป็นเรื่องของอธิปไตย เจ้าหน้าที่สหประชาชาติไม่สามารถตรวจหรือเดินทางไปมาตามอำเภอใจ
ประการที่ห้า
ตามแผนเดิมที่ประกาศไว้คือจะเข้าตรวจในพื้นที่ 3 จุด
คาดว่าพื้นที่ดังกล่าวคือจุดที่เคยมีการกล่าวหาว่าใช้อาวุธเคมี
เป้าหมายของการตรวจรอบนี้คือเพื่อหาข้อสรุปตามข้อกล่าวหา
ไม่มีเป้าหมายหาข้อสรุปว่าใครหรือฝ่ายใดเป็นผู้ใช้อาวุธ – นี่คือข้อตกลงที่ประเทศที่เกี่ยวข้องได้ตกลงกันไว้
แต่จากเหตุการณ์ล่าสุด
กลายเป็นว่านานาชาติกดดันให้รัฐบาลซีเรียยอมให้เจ้าหน้าที่สหประชาชาติเข้าไปตรวจสอบพื้นที่ดังกล่าว
ซึ่งไม่อยู่ภายใต้ข้อตกลงแต่แรก ขณะนี้เหลือแต่ว่ารัฐบาลซีเรียจะตอบรับหรือไม่
ประการที่หก
ที่ผ่านมาอังกฤษกับฝรั่งเศสพยายามเรียกร้องให้รัฐบาลโอบามาเข้าแทรกแซงด้วยกำลังทหารเพื่อโค่นล้มระบอบอัสซาด
วันนี้ประธานาธิบดีโอบามาได้กล่าวผ่านสื่ออย่างชัดถ้อยชัดคำว่า
รัฐบาลอเมริกันไม่ต้องการเช่นนั้น ที่อเมริกาเป็นห่วงคือการที่อาวุธเคมีจะตกอยู่ในมือของผู้ก่อการร้าย
ข่าวการเสียชีวิตหลายร้อยคนจากการใช้อาวุธเคมีทำให้นานาชาติกลับมาให้ความสนใจสถานการณ์ความขัดแย้งในซีเรียอีกครั้ง
แต่ต้องไม่ลืมว่าตลอดสองปีครึ่งที่ผ่านมา ประชาชนซีเรียกว่า 1
แสนคนต้องการจบชีวิตจากเหตุความขัดแย้งดังกล่าว
ที่ผ่านมามีความพยายามที่จะเจรจา
และ/หรือได้เจรจาทางลับหลายรอบ แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ
ส่วนความพยายามจัดการเจรจารอบล่าสุดหรือที่เรียกว่าประชุมเจรจาสันติภาพเจนีวา 2 ก็เลื่อนแล้วเลื่อนอีก
(ล่าสุดมีข่าวว่าจะเลื่อนไปถึงเดือนกันยายน)
การแก้ไขความขัดแย้งในซีเรียจึงดูมืดมน
ไม่ว่าจะด้วยการแทรกแซงด้วยกำลังทหารหรือด้วยการเจรจา
23 สิงหาคม 2013
ชาญชัย คุ้มปัญญา
----------------------
บทวิเคราะห์ที่เกี่ยวข้อง:
ข่าวการใช้อาวุธเคมีซารินในซีเรียกลายเป็นเรื่องจริง
แต่ยังสับสนว่าฝ่ายใดเป็นผู้ใช้ ที่ผ่านมาซารินทำให้ผู้คนเสียชีวิตบาดเจ็บไม่มาก
แต่กลับมีผลทางการเมืองระหว่างประเทศอย่างมากทั้งต่อซีเรียและชาติมหาอำนาจอย่างอเมริกา
สมาชิกสหภาพยุโรปมีทั้งประเทศที่เห็นด้วยกับไม่เห็นด้วยกับการเสริมเขี้ยวเล็บแก่ฝ่ายต่อต้าน
และมติยกเลิกคว่ำบาตรขายอาวุธแก่ฝ่ายต่อต้านไม่น่าจะมีผลใดๆ
ทั้งด้านการรบกับการเมืองของซีเรีย
เพราะมีปัจจัยอื่นเข้ามาเกี่ยวข้องและอาจไม่ตรงความต้องการของฝ่ายต่อต้าน
(อัพเดท 14 มิ.ย. 13.30 น.) สถานการณ์ความขัดแย้งในซีเรียเริ่มเข้าสู่จุดเปลี่ยนสำคัญแล้ว
เนื่องจากประธานาธิบดีบารัก โอบามาอนุมัติสนับสนุนอาวุธแก่ฝ่ายต่อต้าน
หลังจากมีข้อสรุปแล้วว่ารัฐบาลอัสซาดได้ใช้อาวุธเคมีโจมตีฝ่ายต่อต้าน
(อัพเดท 24 ก.ค. 8.30 น.) กระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ
เปิดเผยแผนช่วยเหลือฝ่ายต่อต้านอย่างชัดเจนเป็นครั้งแรก เพื่อให้ฝ่ายบริหาร
สมาชิกสภาครองเกรสใช้ประกอบการตัดสินใจ
แต่ดูเหมือนว่าไม่ช่วยแก้ปัญหาความขัดแย้งในซีเรียแต่อย่างไร
บรรณานุกรม:
1. UN demands full access to check for
Syria chemical weapons, The Australian/AFP, 20 August 2013, http://www.theaustralian.com.au/in-depth/middle-east-in-turmoil/un-demands-full-access-to-check-for-syria-chemical-weapons/story-fn7ycml4-1226700419842
2. Syria opposition group claims 1,300 killed in chemical
attack in Damascus suburbs, CBS, 21 August 2013, http://www.cbsnews.com/8301-202_162-57599467/syria-opposition-group-claims-1300-killed-in-chemical-attack-in-damascus-suburbs/
3. Obama: Syria chemicals grave concern, BBC, 23
August 2013, http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-23809409
----------------------