2024สงครามกลางเมืองซีเรียระอุอีกครั้ง
สงครามกลางเมืองที่ดำเนินมาเกือบ 14 ปียังไม่จบ สาเหตุหนึ่งเพราะมีรัฐบาลต่างชาติสนับสนุนฝ่ายต่อต้านกับกลุ่มก่อการร้าย HTS เป็นปรากฎการณ์ล่าสุด
.png)
พฤศจิกายน
2024 ทางการซีเรียรายงานพวกกบฏนับพันโจมตีเมืองกับฐานทัพในเมืองอเลปโปอย่างรุนแรง
นำโดยกลุ่มฮายัต ทาห์รีร์ อัล-ชาม (Hay’et Tahrir al-Shams: HTS) เป็นมุสลิมซุนนีซีเรียและยังมีผู้ก่อการร้ายต่างชาติอีกมหลายพันนาย
พวกเขาใช้อาวุธใหม่ อาวุธหนักและโดรนจำนวนมาก
ทหารรัฐบาลซีเรียรวมกำลังป้องกันเมือง
เครื่องบินรบรัสเซียเข้าช่วย ชาวซีเรียนับหมื่นหนีออกจากพื้นที่
ประธานาธิบดีปูตินกล่าวว่าจะสนับสนุนอัสซาดเต็มที่ ไร้เงื่อนไข
เพื่อรักษารัฐธรรมนูญ บูรณภาพแห่งดินแดนซีเรีย
กองทัพรัสเซียเข้าไปช่วยถล่มผู้ก่อการร้ายตั้งแต่ปี 2015
นับจากนั้นได้ประจำการเครื่องบินรบจำนวนหนึ่งที่นั่น
ก่อการร้ายเครื่องมือทำลายซีเรีย:
ตั้งแต่เริ่มสงครามกลางเมือง
2011 กลุ่มก่อการร้ายสารพัดกลุ่มเกิดขึ้นเพื่อรบกับรัฐบาลซีเรีย
เป้าหมายคือล้มระบอบอัสซาดตรงตามเป้าหมายรัฐบาลโอบามา
การรบกับไอซิสซึ่งเป็นกลุ่มหลักแม้ผู้นำไม่ใช่คนซีเรียแต่สมาชิกส่วนใหญ่คือคนซีเรียนั่นเอง
(มุสลิมซุนนี) ในขณะเดียวกันเกิดฝ่ายต้านรัฐบาลที่ไม่อิงไอซิสด้วย
หลังรบกันหลายปีคนตายครึ่งล้าน ประชาชนหนีออกนอกประเทศหลายล้านคน บ้านเมืองพังพินาศ
ซีเรียกลายเป็นรัฐล้มเหลว
ระบอบอัสซาดยังอยู่ได้ด้วยความช่วยเหลือจากรัสเซียและพวกอิหร่าน
ประเด็นน่าสนใจคือ
สงครามกลางเมืองที่ดำเนินมาเกือบ 14 ปียังไม่จบ สาเหตุหลักเพราะมีรัฐบาลต่างชาติสนับสนุนฝ่ายต่อต้านกับกลุ่มก่อการร้าย
HTS เป็นปรากฎการณ์ล่าสุด เป็นผลจาการปรับแผนปรับองค์กรเพื่อรุกรัฐบาลอัสซาดอีกครั้ง
แน่ละกลุ่มทำสงครามโดยประเมินล่วงหน้าแล้วว่าน่าจะชนะ
น่าจะบรรลุเป้าหมายที่ต้องการ อาจไม่ถึงขึ้นล้มอัสซาดแต่ได้ครองดินแดนเพิ่ม
สำเร็จตามแผนใหญ่อีกขั้น
ข้อมูลหลายชิ้นชี้ว่ารอบนี้รัฐบาลตุรเคียเป็นฝ่ายออกหน้าสนับสนุนผู้ก่อการร้ายตักฟีรีย์
(Takfiri) ที่เกี่ยวข้องกับความขัดแย้งทางศาสนานิกายโดยตรง
การจะเข้าใจสถานการณ์วันนี้ควรเริ่มจากย้อนอดีตตั้งแต่ต้น
ย้อนอดีตต้นเหตุสงครามกลางเมือง:
สงครามกลางเมืองซีเรียเดิมเรียกว่า
“อาหรับสปริงซีเรีย” เริ่มเมื่อมีนาคม 2011
พลเมืองซีเรียบางส่วนเรียกร้องให้รัฐบาลปฏิรูป ให้ได้รัฐสภาที่เป็นตัวแทนของประชาชน
แต่ประธานาธิบดีบาชาร์ อัลอัสซาด (Bashar al-Assad) เห็นว่าหากปกครองด้วยประชาธิปไตยแบบตะวันตกจะยิ่งทำให้ประเทศอ่อนแอจึงปฏิเสธข้อเรียกร้อง
ประชาชนที่ต่อต้านเริ่มชุมนุมและขยายวงกว้างสามารถรวมตัวเป็นกลุ่มก้อนใหญ่ขึ้นแต่ไม่มีแกนนำชัดเจน
การชุมนุมที่เริ่มต้นโดยสงบกลายเป็นการชุมนุมที่ใช้อาวุธมากขึ้น
บางกรณีเป็นการปะทะระหว่างคนที่สนับสนุนรัฐบาลกับพวกที่ต่อต้านด้วยอาวุธที่หาได้ทั่วไป
เช่น ไม้ มีด
ไม่นานผู้ก่อการร้ายเริ่มปรากฏ ยกตัวอย่าง Al-Nusra
Front/Jabhat al-Nusra ก่อตั้งเมื่อปี 2012
จากอาหรับสปริงซีเรียและเปลี่ยนชื่อเป็น HTS ในขณะนี้
ดังนั้นกลุ่มนี้จึงสู้กับระบอบอัสซาดตั้งแต่ต้น
ที่รับรู้ทั่วไปว่า Jabhat al-Nusra เป็นพวกซุนนีหัวรุนแรง
ใกล้ชิดอัลกออิดะห์ คณะมนตรีความมั่นคงสหประชาชนมีมติคว่ำบาตรเพราะเป็นผู้ก่อการร้าย
ห้ามขายหรือสนับสนุนอาวุธแก่กลุ่มดังกล่าว พร้อมกับอายัดทรัพย์สินต่างๆ
เป็นที่ยอมรับกันทั่วไปอีกว่ารัฐอาหรับบางประเทศสนับสนุน
Jabhat al-Nusra โค่นล้มระบอบอัสซาด
ปี
2013 ปรากฎกองกำลังไอซิส (ISIS หรือ ISIL) เข้ารบในซีเรียหวังโค่นล้มรัฐบาลอัสซาด เป็นชื่อใหม่ภายใต้การรวมตัวของมุสลิมสุดโต่งหลายกลุ่ม
พวกญิฮาดจากทั่วโลกมารวมตัวกัน และคนเหล่านี้เป็นมุสลิมซุนนี
ถ้ามองจากมุมผู้นำกลุ่ม แนวคิดดึงซุนนีเป็นพวกมีมาตั้งแต่สมัยผู้นำคนแรกคืออบู
มูซาบ อัล ซาร์กาวี (Abu Musab al Zarqawi)
ครั้งเมื่อนายซาร์กาวีจัดตั้งกลุ่ม Tawhid wal-Jihad ในปี
2003 ก็มีข้อมูลว่าซาร์กาวีมุ่งเป้าจัดการพวกชีอะห์ ชูธงต้านชีอะห์เพื่อดึงซุนนีมาเป็นพวก
ลักษณะเช่นนี้เกิดขึ้นทั้งในอิรักกับซีเรีย เป็นเหตุผลว่าทำไมไอซิส (ISIL/ISIS)
ส่วนใหญ่จึงมีพื้นฐานมาจากพวกซุนนี
และสามารถอยู่ร่วมกับพวกซุนนีบางเผ่าบางกลุ่ม อย่างไรก็ตามการสรุปว่าสมาชิกไอซิสเป็นซุนนี
ไม่ได้หมายความว่าพวกซุนนีกระแสหลักยอมรับไอซิส
นาย Nickolay Mladenov ผู้แทนพิเศษของเลขาธิการสหประชาชาติและ
Head of the United Nations Assistance Mission for Iraq (UNAMI) กล่าวถึงไอซิสว่า “เมื่อดูจากเรื่องการเงิน อาวุธต่างๆ ยานพาหนะที่ไอซิสเป็นเจ้าของ
เห็นได้ชัดว่าเป็นองค์การที่ได้เงินทุนสนับสนุนค่อนข้างดี” ไอซิสได้รับการสนับสนุนการเงิน
และสิ่งต่างๆ จากหลายแหล่ง “ได้รับการฝึก ติดอาวุธและเตรียมตัวอย่างดี”
นาย Andrew Tabler นักวิชาการจาก Washington
Institute for Near East Studies กล่าวว่า ประเทศที่สนับสนุนไอซิสตั้งแต่ก่อตั้งคือ
คูเวต กาตาร์และซาอุดิอาระเบีย “ใครๆ ก็รู้ว่าเงินมาจากประเทศอาหรับในภูมิภาคอ่าวฯ
แล้วส่งไปให้ผ่านคูเวต ... สู่กลุ่มสุดโต่งทั้งในซีเรียและตอนนี้คืออิรัก”
คูเวตเป็นศูนย์กลางที่ส่งมอบเงินแก่กองกำลังต่างๆ ในซีเรีย
มีหลักฐานว่าติดต่อกับกลุ่มต่างๆ แม้กระทั่งกลุ่มใกล้ชิดอัลกออิดะห์
ด้านรัฐบาลซาอุฯ
กับประเทศที่ถูกเอ่ยถึงต่างปฏิเสธว่าไม่ได้สนับสนุนผู้ก่อการร้าย
ทั้งยังพยายามปราบปรามด้วย
อเลปโปในมืออัสซาด2024:
ไม่ว่าฝ่ายต่อต้านจะกล่าวหารัฐบาลอัสซาดอย่างไร
มีข้อมูลว่าชาวเมืองอยู่ด้วยกันอย่างสงบ ทั้งๆ ที่ประกอบด้วยหลายศาสนานิกาย
หลายเชื้อชาติ หลากหลายฐานะ เช่นนี้ควรเรียกว่าเสรีภาพทางศาสนาหรือไม่
สังคมที่ยอมรับกันแม้แตกต่างหลากหลาย เคารพซึ่งกันและกัน
ความต้องการพื้นฐานของคนคือความมั่นคงปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน
สามารถทำมาหากินโดยเสรี ใช้ชีวิตตามปกติสุข
ความต้องการสร้างโลกตามอุดมการณ์ด้วยความรุนแรงเป็นความคิดของคนบางกลุ่มเท่านั้น
ธันวาคม
2024 Hadi Albahra ประธาน Syrian
National Coalition (SNC) ผู้นำฝ่ายต่อต้านอัสซาดจึงกล่าวว่าหากพวกตนปกครองอเลปโปจะไม่ปฏิรูปเพื่อสร้างระบอบเผด็จการทดแทนเผด็จการเดิม
แผ่นดินซีเรียเป็นของคนซีเรียทั้งมวล ไม่แบ่งแยกด้วยศาสนานิกาย เชื้อชาติหรือใดๆ
ใครจะอาศัยอยู่ที่ใดก็ได้ ทุกคนจะได้รับการปกป้อง จะดูแลทุกคนอย่างเท่าเทียม
การรุกของ HTS จะจบช้าหรือเร็ว:
สถานการณ์ล่าสุด
HTS ยังคงรุกคืบกินดินแดนเพิ่ม ยึดเมืองฮามา
(Hama) สำเร็จหลังได้อเลปโปมาครองแล้ว
ฮามาเป็นเมืองใหญ่ลำดับที่ 3 เส้นทางสู่กรุงดามัสกัส กองกำลังหลักคือ HTS กับ Syrian National Army แม้ทัพรัฐบาลรวมกำลังเข้าต่อสู้
ทัพอากาศรัสเซียเข้าช่วย แต่ยังเร็วเกินไปที่จะชี้ว่าการรุกรอบใหม่จะจบช้าหรือเร็ว
ตอนนี้ HTS ครอง 2 เมืองใหญ่แล้ว
นักวิเคราะห์หลายคนชี้ว่าระบอบอัสซาดยากจะไปต่อ HTS คงไม่คิดเจรจาแล้ว
เป้าหมายตอนนี้คือล้มรัฐบาล
รัฐบาลอัสซาดอ่อนแอยู่แล้ว กองทัพรัสเซียยุ่งอยู่กับสมรภูมิยูเครน ส่วนฮิซบอลเลาะห์ควรทำตัวสงบเสงี่ยมในเลบานอน
หลายปีที่ผ่านมากองทัพอากาศอิสราเอลคอยโจมตีฮิซบอลเลาะห์ในซีเรีย
ดูเหมือนว่ารัฐบาลซีเรียเลือกเน้นป้องกันเมืองหลวงเป็นหลัก เน้นการตั้งรับรอดูสถานการณ์ให้ชัดเจนกว่านี้
HTS อาจเป็นเพียงหมากตัวหนึ่งที่ถูกใช้เดินก้าวแรก
ควรตามต่อว่าหมากตัวที่ 2 ของฝ่ายที่หวังโค่นระบอบอัสซาดจะทำอะไรอย่างไร
เมื่อวิเคราะห์ตามแนวทางนี้สงครามกลางเมืองซีเรียรอบใหม่อาจต้องยาวไปถึงปี 2025
ท่าทีของรัฐบาลทรัมป์ 2.0 เป็นอีกส่วนที่ต้องติดตาม
---------------
บรรณานุกรม :
1.
Erlich, Reese. (2014). Inside Syria: The Backstory of Their Civil War and
What the World Can Expect. New York: Prometheus Books.
2. Moscow
and Tehran discuss Syria – Kremlin. (2024, December 2). RT. Retrieved from
https://www.rt.com/news/608588-russia-iran-discuss-syria-escalation/
3.
Past
‘mistakes’ should not be repeated in Aleppo: Opposition leader. (2024, December 2). Rudaw. Retrieved from
https://www.rudaw.net/english/middleeast/syria/0212202412
4.
Syria Al Qaida group ‘wants to attack US’. (2014, January 30). Gulf News. Retrieved from
http://gulfnews.com/news/region/syria/syria-al-qaida-group-wants-to-attack-us-1.1284269
5. Syria
will ‘eliminate’ terrorists and their sponsors – Assad. (2024, December 2). RT. Retrieved from
https://www.rt.com/news/608547-syria-assad-eliminate-terrorists/
6.
'The city is lost': Rebel snipers force closure of Aleppo motorways, as
fighting rages in northern Syria. (2024, December 3). The National News. Retrieved from
https://www.thenationalnews.com/news/mena/2024/12/03/the-city-is-lost-rebel-snipers-force-closure-of-aleppos-highways-as-fighting-rages-in-northen-syria/
7. Turkey,
ISIL and the PKK: It’s complicated. (2014, October 7). Daily News.
Retrieved from http://www.hurriyetdailynews.com/turkey-isil-and-the-pkk-its-complicated.aspx?pageID=449&nID=72628&NewsCatID=409
8.
UN Envoy for Iraq: ISIL Militants Well-Funded. (2014, June 26). FNA.
Retrieved from http://english.farsnews.com/newstext.aspx?nn=13930405000725
9.
UN Security Council Adds Jabhat al-Nusra to Sanctions Blacklist. (2013, May
31). SANA. Retrieved from http://sana.sy/eng/22/2013/05/31/485111.htm
10.
Weiss, Michael., Hassan, Hassan. (2015). ISIS: Inside the Army of Terror.
New York: Regan Arts.
-----------------