รัฐบาลไบเดนชี้อิหร่านมีส่วนเกี่ยวข้องมากขึ้นทุกที น่าติดตามว่าศึกฮามาส-อิสราเอลจะกลายเป็นศึกอิหร่าน-สหรัฐอย่างเต็มตัวหรือไม่
.png)
บทความนี้นำเสนอมุมมองที่กว้างกว่าสงครามฮามาส-อิสราเอล
โดยอธิบายในมุมมองการต่อสู้ช่วงชิงระหว่างอิหร่านกับสหรัฐ ดังนี้
คู่ขัดแย้งเก่าแก่:
อิสราเอลกับปาเลสไตน์เป็นคู่ขัดแย้งเก่าแก่และหากมองไปที่อิหร่านจะพบว่าอิหร่านเป็นคู่ขัดแย้งเก่าแก่กับสหรัฐเช่นกัน
ความขัดแย้งเริ่มต้นเมื่อปฏิวัติอิสลาม (Islamic Revolution)
หรือการปฏิวัติอิหร่าน (1977-79) อยาตุลเลาะห์ โคไมนี (Ayatollah Khomeini)
ขึ้นปกครองอิหร่านกล่าวซ้ำหลายครั้งว่าสหรัฐคือจอมซาตาน (Great
Satan) คอยปกป้องอิสราเอล
ผู้นำรุ่นต่อมายึดหลักการนี้เรื่อยมา
เช่น สิงหาคม 2015 อยาตุลเลาะห์ ซัยยิด อาลี คาเมเนอี (Ayatollah
Seyyed Ali Khamenei) ผู้นำจิตวิญญาณกล่าวว่าอิหร่านจะไม่ยอมให้รัฐบาลสหรัฐเข้ามามีอิทธิพลครอบงำเศรษฐกิจ
การเมือง วัฒนธรรมของอิหร่าน อันเป็นเป้าหมายของสหรัฐ
มีนาคม
2016 อยาตุลเลาะห์คาเมเนอีกล่าวย้ำว่าเป้าหมายที่รัฐบาลสหรัฐต้องการคือความเป็นเจ้า
ครอบงำอิหร่านดังเช่นอดีต จึงพยายามล้มล้างรัฐบาลอิหร่าน ประกาศว่ารัฐบาลสหรัฐกับอิสราเอลและพวกไซออนิสต์เป็นศัตรู
ด้านสหรัฐ
ท่ามกลางสถานการณ์การปฏิวัติอิหร่านและโซเวียตส่งทหารยึดอัฟกานิสถานประธานาธิบดีจิมมี
คาร์เตอร์ (Jimmy Carter) แสดงสุนทรพจน์ใน State of
the Union Address 1980 กล่าวว่าอำนาจใดที่พยายามเข้าควบคุมภูมิภาคอ่าวเปอร์เซียคือการโจมตีผลประโยชน์สำคัญยิ่ง
(vital interests) ของสหรัฐ เป็นการตอกย้ำความสำคัญของภูมิภาคนี้ต่อสหรัฐและกลายเป็น
“Carter Doctrine” นับจากปฏิวัติอิหร่านเป็นต้นมารัฐบาลสหรัฐทุกชุดใช้นโยบายสกัดกั้นอิหร่าน
เล็งถึงยุทธศาสตร์ปิดล้อม เป้าหมายสุดท้ายคือการล้มระบอบอิหร่าน
ท่าทีอิหร่านต่อศึกฮามาส-อิสราเอล:
1. สนับสนุนกลุ่มต่อต้านอิสราเอล
ณ
ตอนนี้เราเอ่ยถึงฮามาส ฮิซบอลเลาะห์ ฮูตีและอีกหลายกลุ่มที่สนับสนุนปาเลสไตน์ต่อต้านอิสราเอล
ความจริงแล้วเรื่องนี้เป็นจุดยืนเก่าแก่ อยาตุลเลาะห์ โคไมนี (Ayatollah
Khomeini) ได้กล่าวว่าจะต้อง “ลบอิสราเอลออกจากแผนที่โลก” จึงสนับสนุนกลุ่มต่อต้านอิสราเอลทั้งฮิซบอลเลาะห์
ฮามาส จะร่วมสุขร่วมทุกข์กับชาวปาเลสไตน์ “ความทุกข์ของพวกท่านคือความทุกข์ของพวกเรา
ความเศร้าโศกเสียใจของท่านก็เป็นของเราด้วย และชัยชนะของท่านเป็นชัยชนะของเรา”
ข้อหลังนี้เล็งถึงการปลดปล่อยปาเลสไตน์
ทันทีที่สงครามฮามาส-อิสราเอลล่าสุดเริ่มต้น
อิบราฮิม ไรซี (Ebrahim Raisi) ประธานาธิบดีอิหร่านกล่าวว่าอิหร่านสนับสนุนฮามาสที่กำลังป้องกันตัวเอง
พวกไซออนิสต์กับผู้สนับสนุนต้องรับผิดชอบต่อความเสียหายทั้งหมด สนับสนุนจุดยืนการปลดปล่อยปาเลสไตน์กับเยรูซาเล็ม
(Jerusalem หรือ al-Quds)
2.
รัฐบาลอิหร่านไม่ได้สั่งการ
อิบราฮิม
ไรซี ประธานาธิบดีอิหร่านกล่าวว่ากองกำลังที่โจมตีฐานที่มั่นสหรัฐในตะวันออกกลางตัดสินใจและลงมือด้วยตัวเอง
รัฐบาลอิหร่านไม่ได้สั่งการแต่อย่างไร
แต่ยอมรับว่าอิหร่านถือเป็นหน้าที่ต้องสนับสนุนกลุ่มเหล่านี้ เหตุฐานที่มั่นสหรัฐในอิรักกับซีเรียถูกโจมตีเพราะกองกำลังเหล่านั้นต่อต้านการปรากฎตัวของทหารอเมริกันในภูมิภาคตะวันออกกลาง
และการที่สหรัฐสนับสนุนระบอบไซออนิสต์ ทั้งหมดเป็นผลจากนโยบายของรัฐบาลสหรัฐเอง
ท่าทีสหรัฐที่เปลี่ยนไป:
1. ยังไม่รบอิหร่านวันนี้แต่วันหน้าไม่แน่
ไม่ว่าความเข้าใจของสหรัฐจะถูกต้องหรือไม่
ข้อมูลนี้บ่งชี้ว่า ณ ตอนนี้สหรัฐยังไม่คิดรบโดยตรงกับอิหร่าน
อาจตีความว่ารัฐบาลไบเดนยังยับยั้งชั่งใจหรืออยู่ระหว่างเตรียมความพร้อม
ตลอด
2-3 เดือนที่ผ่านมากระทรวงกลาโหมสหรัฐรายงานฐานที่มั่นของตนทั้งในอิรักกับซีเรีย
โดนโจมตีด้วยจรวดกับโดรน ชี้ว่าสัมพันธ์กับกองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิสลามของอิหร่าน
(Islamic Revolutionary Guards Corps: IRGC) สหรัฐโจมตีตอบโต้เฉพาะจุดเพื่อป้องกันตัวเอง
ไม่หวังปะทะในวงกว้าง
2. Operation Prosperity
Guardian
ต่อมา 18 ธันวาคม 2023 กระทรวงกลาโหมสหรัฐประกาศ
Operation Prosperity Guardian
จัดตั้งกองกำลังนานาชาติร่วมต่อต้านฮูตี ล่าสุดมีรายงานผู้เข้าร่วมราว 20 ประเทศ รักษาการเดินเรือเสรีในย่านทะเลแดง อ่าวเอเดน (Gulf of
Aden) อันเป็นเส้นทางเดินเรือสำคัญแห่งของโลก
ข้อมูลเบื้องต้นมากพอที่จะตีความตามเป้าหมาย “รักษาการเดินเรือเสรีในย่านทะเลแดง”
ปลอดการขัดขวางจากฮูตี นับว่าสหรัฐกับพวกเข้าสู่สนามรบแล้ว ด้านฮูตีประกาศพร้อมรับมือยืนยันเล่นงานเรือเป้าหมายต่อไป
Abdulmalik al-Houthi
ผู้นำฮูตีเตือนว่าพวกตนอาจเล่นงานเป้าหมายสหรัฐทั่วทั้งภูมิภาค
จากศึกฮามาส-อิสราเอลสู่อิหร่าน-สหรัฐ:
เริ่มจากสงครามระหว่างอิสราเอล-ฮามาส
ไม่นานความขัดแย้งขยายตัว อิสราเอลเผชิญศึกรอบทิศ
ที่สำคัญคือนำรัฐบาลสหรัฐกับอิหร่านเข้ามาเกี่ยวข้องด้วยทันที
ตั้งแต่ต้นรัฐบาลไบเดนประกาศสนับสนุนเต็มตัว
ช่วยเหลืออย่างเป็นรูปธรรม เช่น ส่งกองเรือบรรทุกเครื่องบิน 2 ชุดมาย่านนี้ในทันที
ด้านอิหร่าน
ไม่ว่ารัฐบาลอิหร่านจะออกคำสั่งโดยตรงหรือไม่ กองกำลังต่างๆ
ที่อิหร่านหนุนหลังในหลายประเทศโหมโจมตีอิสราเอลรอบทิศ
โจมตีฐานที่มั่นสหรัฐหลายจุดในตะวันออกกลาง
การแสดงออกทั้งจากรัฐบาลสหรัฐกับอิหร่านต่างเร่งให้ความขัดแย้งขยายตัว
กลายเป็นว่าไม่ใช่สงครามในฉนวนกาซาเท่านั้น
แต่ขยายตัวสู่หลายประเทศในภูมิภาคตะวันออกกลาง
สัปดาห์ที่แล้ว 22 ธันวาคม หน่วยข่าวกรองสหรัฐรายงานว่า
อิหร่าน “เกี่ยวข้องอย่างมาก กับแผนปฏิบัติการต่อต้านเรือพาณิชย์ในทะเลแดง”
ของฮูตี
ทั้งยังชี้ว่าที่ฮูตีสามารถเล่นงานเรือเหล่านั้นเพราะอิหร่านเป็นผู้ให้ข้อมูลประกอบการโจมตี
แม้ฮูตีตัดสินใจทำสิ่งต่างๆ ด้วยตัวเอง
อีกทั้งเป็นผู้สนับสนุนหลักแก่ฮามาสที่กำลังทำสงครามกับอิสราเอลในขณะนี้ รัฐบาลสหรัฐขอให้อิหร่านเลิกสนับสนุน
มาบัดนี้จุดยืนล่าสุดที่สหรัฐยึดถือคือปฏิเสธไม่ได้อิหร่านมีส่วนในปฏิบัติการต่างๆ
ไม่ใช่แค่เป็นผู้สนับสนุนอีกต่อไป
อิหร่านเป็นตัวละครสำคัญที่นักวิเคราะห์นึกถึง
เป็นที่รับรู้กันทั่วไปว่ารัฐบาลอิหร่านสนับสนุนฮามาสเรื่อยมา
สงครามครั้งนี้ที่ฮามาสเตรียมการมานานปี วางแผนมาอย่างดีจึงน่าจะมีอิหร่านอยู่ในนั้นด้วยอย่างเข้มข้น
รัฐบาลอิสราเอลสามารถตอบโต้อิหร่านจากการศึกนี้ กล่าวได้ว่า หากจะปราบปรามฮามาสต้องนึกถึงอิหร่านด้วย
เมื่อฮามาสชี้ว่าตนทำศึกกับอิสราเอลมาเนิ่นนานแล้ว
ย่อมต้องโยงว่าอิหร่านอยู่ในศึกนี้อย่างเนิ่นนานเช่นกัน
หากปราศจากการสนับสนุนจากอิหร่านฮามาสคงไม่ปีกกล้าขาแข็งขนาดนี้ ด้วยมุมมองเช่นนี้
การจัดการอิหร่านกับฮามาสจึงเป็นเรื่องเดียวกัน
นี่ยังไม่เอ่ยเรื่องที่ระบอบอิหร่านชี้ว่าระบอบไซออนิสต์เป็นศัตรูตัวฉกาจ
หวังเห็นประเทศอิสราเอลถูกลบออกจากแผนที่ และหากมองให้กว้างกว่านี้สหรัฐหรือ
Great Satan ของอิหร่านย่อมอยู่ในความขัดแย้งนี้ ท้ายที่สุดคือต้องจัดการสหรัฐนั่นเอง
ล่าสุดรัฐบาลไบเดนชี้อิหร่านมีส่วนเกี่ยวข้องมากขึ้นทุกที น่าติดตามว่าศึกฮามาส-อิสราเอลจะกลายเป็นศึกอิหร่าน-สหรัฐอย่างเต็มตัวหรือไม่
ภาพ: เด็กกาซาในภัยสงคราม
เครดิตภาพ:
https://www.tehrantimes.com/news/493031/How-will-the-war-on-Gaza-end
บรรณานุกรม
:
1. Alexander,
Yonah., Hoenig, Milton. (2008). The New Iranian Leadership: Ahmadinejad,
Terrorism, Nuclear Ambition, and the Middle East. USA: Greenwood Publishing
Group.).
2. Ayatollah Khamenei says Iran to export oil as much
as it needs. (2019, April 24). Tehran Times. Retrieved from https://www.tehrantimes.com/news/435037/Ayatollah-Khamenei-says-Iran-to-export-oil-as-much-as-it-needs
3. Dargie, Richard. (2008). Iran.
USA: Arcturus Publishing.
4. Duiker, William J. (2009). Contemporary
World History (5th ed.). USA: Wadsworth.
5. Hitchcock, Mark. (2006). Iran: The
Coming Crisis: Radical Islam, Oil, and the Nuclear Threat. CO: Multnomah
Books.
6. Iran backs large-scale Palestinian
operation against Israel. (2023, October 7). Tehran Times. Retrieved
from https://www.tehrantimes.com/news/489835/Iran-backs-large-scale-Palestinian-operation-against-Israel
7. Iran Politics: Ayatollah Khamenei Says US
Wants Back. (2016, March 21). FNA. Retrieved from
http://en.farsnews.com/newstext.aspx?nn=13950102000350
8. Iran says strikes on US troops are due to
its support for Israel, presence in region. (2023, October 30). Times of
Israel. Retrieved from
https://www.timesofisrael.com/iran-says-strikes-on-us-troops-a-result-of-support-for-israel-presence-in-region/
10. Pollack, Kenneth. (2013). Unthinkable:
Iran, the Bomb, and American Strategy. New York: Simon & Schuster.
11. Rising Red Sea tensions rattle global
shipping industry, spark concerns of spillover from Gaza conflict. (2023,
December 22). People’s Daily. Retrieved from
http://en.people.cn/n3/2023/1222/c90000-20113480.html
12. Saikal, Amin. (2019). Iran Rising:
The Survival and Future of the Islamic Republic. New Jersey: Princeton
University Press.
13. Supreme Leader Warns of US, Zionists'
Continued Hostility against Iran. (2015, August 27). FNA. Retrieved from
http://english.farsnews.com/newstext.aspx?nn=13940605000203
14. U.S. Department of Defense. (2023,
December 18). Statement from Secretary of Defense Lloyd J. Austin III on
Ensuring Freedom of Navigation in the Red Sea. Retrieved from
https://www.defense.gov/News/Releases/Release/Article/3621110/statement-from-secretary-of-defense-lloyd-j-austin-iii-on-ensuring-freedom-of-n/
15. US intelligence suggests Iran involved in planning
attacks in Red Sea. (2023, December 22). CNN. Retrieved from https://edition.cnn.com/2023/12/22/politics/us-intelligence-iran-houthi-rebels-attacks-red-sea/index.html
16. US strikes 2 facilities linked to
Iranian-backed militias in Syria following series of attacks on US forces in
Middle East. (2023, October 27). CNN. Retrieved from https://edition.cnn.com/2023/10/26/politics/us-strikes-facilities-syria/index.html
17. ‘We Support Palestinians’ Right to Self Defense’:
Iran’s President Speaks to Hamas Leaders. (2023, October 8). Palestine
Chronicle. Retrieved from
https://www.palestinechronicle.com/we-support-palestinians-right-to-self-defense-irans-president-speaks-to-hamas-leaders/
-----------------